________________
૫૭૧
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૭-૯-૧૯૩૫ તમારી મોજમજાની જવાબદારી
શું શરીરમાં રૂપિયા ભર્યા છે? ના. પણ એ સ્ત્રીના તમારી મોજ મજા પહેલાં ફરજની
ભરણપોષણના રૂપિયા ન ભરે ત્યાં સુધી કેદમાં જવાબદારીવાળી છે. તિર્યંચની મોજમજા ફરજની
બેસવાનું. લહેણાદહેણાની કેદમાં આસન કેદ. આ જવાબદારી વગરની છે. એ પણ સંસારવાસ કરે છે.
ભરણપોષણના દાવામાં સખત કેદ પણ થઈ શકે.
બીજી શિક્ષામાં સખત કેદ થઇ શકે નહિ. બીજી કુતરા, ગાય, ભેંસ, પાડા, ઘોડા, હાથીના સંસારવાસમાં ફેર કયો? તમે કેટલીક ફરજો અદા
કેદમાં સખત કેદ નથી, પણ સંસારવાસને અંગે જે કર્યા વગર દુનિયામાં સુખ ભોગવી નહિ શકો. તેના
કેદ તેમાં સખત કેદ પણ થઈ શકે. જો ચોરી કરી ભરણપોષણ, ઔષધ અંગે તમારે બંધાવાનું. વિચારો
હોય તો બે ચાર છ મહિનામાં છૂટી જાય, આ તમારે સંસારવાસ ભોગવતાં પહેલાં કેટલો પરસેવો
કેદમાં તેમ નથી. આમાં કહેવાય મહિનો, પણ આ ઉતારવો પડે છે. તિર્યંચોને કઈ ફરજ અદા કરવી
મહિને ન ભર્યું, બીજે મહિને ફેર કેદમાં બેસવાનું, પડે છે? અહીં કાયદાની બારીકીમાં જાઓ તો એક
છેડો કોઈ દિવસ નહિ. આવી સખત મજુરી જીવે પુરુષે લગ્ન કર્યા, લહેણાદહેણાની ફરિયાદ અઢાર
ત્યાં સુધી કરવાની. જો ભરણપોષણ ન કરે તો, વરસ પછી ચાલે, પણ બાયડી ભરણપોષણની
વિચારો સંસારવાસ માટે કેટલી જવાબદારી ઉભી ફરિયાદ માંડે તેમાં અઢાર વરસની જરૂર નથી,
થાય છે? એ જ સંસારવાસ તિર્યંચને છે છતાં તેને ચાહે તો તે ચૌદ વરસની હોય, ચાહે તે ઉંમર હોય
કંઈ જવાબદારી છે? પણ તે ઉંમરમાં બાયડી દાવો કરી શકે, એમાં ઇંદ્રિયના સુખોમાં જ આનંદ માનો તો કોરટથી, આરોપીથી, કોઇથી સગીર ઉંમરનો વાંધો તિર્યચપણું માગજો. લઇ શકાય નહિ. ખોરાકી, પોષાકી, ભરણપોષણના
આવું ઉત્તમ મનુષ્યણું, નીરોગી કાયા, દાવામાં એકે બોલી શકે નહિ કે ઉંમર કાચી છે,
આર્ય ક્ષેત્ર, જૈનકુળ, ઇંદ્રિયોની સુંદરતા, એમાં ઉંડા ઉતરીએ તો કદાચ બાયડી ૧૦૦)
દેવગુરુધર્મનો ઉત્તમ યોગ, આટલી ઉંચી દશામાં રૂપિયા કમાતી હોય તો પણ તમારી ઉપર ભરણપોષણની ફરિયાદ કરે.બીજા દીવાની દાવામાં
આવી ગયો છતાં તેનું ફળ સંસારવાસ ગણીએ તો વધારેમાં વધારે કોરટ ઘેર જતિ લાવે. ઘરમાં હોય
આપણા કરતાં જાનવરપણું સારું. દરેક ઈદ્રિયોના તો લઇ જાય. લહેણાદહેણામાં જાત ઉપરથી વસૂલ
વિષયો તપાસો તમે કંદોઈની દુકાનમાં જઈ વગર થતું નથી. મિલકત હોય તેમાંથી વસૂલ કરવાનું.
પૈસે ખાવા માંડશો તો ધષ્પો પડશે. તમે રસનાનું પહેલાના કાળમાં જાત ઉપરથી વસૂલ કરતા એટલે
સુખ પૈસા પેદા કરવાની તકલીફ લઈ પછી ગુલામી કરાવી વસૂલ કરતા પણ આજે તે કાઢી
ભોગવી શકો છો. જો મફતીયા મોજ કરવા જાઓ નાખ્યું છે. આ દાવામાં મિલકત હોય તો જ વસૂલ
દાવાદમાં મિલક્ત હોય તો જ વસલ તો માર પડે. આ મનુષ્યપણામાં આવ્યા તો આ કરવું, નહિતર જતું કરવું તેમ નથી પણ મિલકત ન
પંચાત થઇને? તો એ મોજ કીડી, મંકોડી, વગર હોય તો શરીર ચાલે છે કે નહિ તેના શરીર અને
મહેનતે લઇ જાય છે. તેને શું દંડ કે શિક્ષા થાય કમાવાની બુદ્ધિ તપાસી કોરટ સ્ત્રીના ભરણપોષણનું છે ? એવી રીતે નાસિકાનો વિષય પકડો. રાજાએ હુકમનામું કરે છે. આ બધી ફરજ સંસારવાસને બગીચામાં ઉત્તમ પ્રકારનું પુષ્પ ઉગાડયું છે. તમારે અંગે મિલકત ન હોય તો જાત ઉપર લેહેણું. શાને સૂંઘવા જતાં કેટલી મહેનત પડે ? ભમરાને કોણ અંગે? સ્ત્રીને અંગે. શી રીતે જાત ઉપર વસુલ કરે? રોકે છે ? સુગંધીને અંગે મનુષ્યભવ સફળ