________________
४४७
શ્રી સિદ્ધચક્ર
જુલાઈ - ૧૯૩૫ જૈનશાસનને હિસાબે તે જીવ સમ્યગ્દષ્ટિ એટલે ચાલુ અધિકારને અંગે જે અનુરાગના સ્થાન તરીકે શુદ્ધ દૃષ્ટિવાળો થઈ શક્યો જ નથી ? યતિધર્મ એટલે સાધુધર્મ ગણાવવામાં આવેલો છે સમ્યગ્દષ્ટિ ને મિથ્યાષ્ટિ શબ્દના પ્રયોગનો હેતુ
તે બીજો કોઈ જ ધર્મ નહિ પણ આ હિંસાદિક
પાપોનો ત્રિવિધ ત્રિવિધ ત્યાગ કરવારૂપ જ તે જૈનશાસનમાં વપરાતા મિથ્યાષ્ટિ શબ્દથી
યતિધર્મ છે. જેઓને ભડક લાગે છે તેઓએ મધ્યસ્થપણે વિચારવું જોઈએ કે જૈનશાસન કોઈપણ નાત, જાત, કુળ,
સાધુધર્મનો રાગ હોય તો જ સમ્યકત્વ, દેશ કે ચામડીના રંગને અંગે સમ્યગ્દષ્ટિ કે દેશવિરતિ ને સર્વવિરતિ મિથ્યાષ્ટિપણે માનતું નથી, કિન્તુ કોઈપણ નાત આવા યતિધર્મ એટલે સાધુધર્મ ઉપર જ્યાં જાત, દેશ કે ચામડીના રંગવાળો હોય પણ જો સુધી જીવને રાગ થાય નહિ, ત્યાં સુધી તે જીવ હિંસાદિક પાપસ્થાનકોની ભયંકરતાનું ભાન મેળવી શાસનની સીડીના પહેલે પગથીયે પણ નહિ શકે તો તે સમ્યગ્રષ્ટિ ગણાય, આમ હોવાથી જેઓ આવેલો હોવાથી, નથી તો તે સમ્યગ્દષ્ટિ, નથી પોતાની મેળે હિંસાદિક અઢારે પાપસ્થાનકોને પિશાચ તો તે દેશવિરતિધારી કે નથી તો તે સર્વવિરતિધારી. કરતાં પણ ભયંકર માનવાને તૈયાર નથી અને જિનેશ્વર મહારાજના માત્ર હિતનો જ ઉપદેશ
ચતિધર્મનોરાગએ જસમ્યગદર્શનાદિની જડ
યાતવન કરનાર સર્વજ્ઞપણું પ્રાપ્ત થયા પછી જ કથન
સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહીએ તો જેને એ હિંસાદિક કરાયેલ અને આગળ . પાછળના અર્થોમાં પાપના પરિહારરૂપી યતિધર્મ એટલે સાધુધર્મની નિઃસ્વાર્થપણું હોવાથી અંશે પણ વિરોધ ન આવે ઉપર અનુરાગ ઉલસ્યો નથી, કર્તવ્યતા તરીકે એવું હોવાથી જેને મોક્ષની ઇચ્છાવાળા સપુરુષોએ
વિચારોનો વિમળ પ્રવાહ પ્રવર્યો નથી, તેણે ગ્રહણ કરેલું છે એવા જૈનશાસનને સાંભળવાથી
મેળવવાના મનોરથોની માળા મહાલતી થઈ પણ હિંસાદિક અઢારે પાપસ્થાનકોની પ્રવૃત્તિ એ
નથી, ત્યાં સુધી સમ્યગ્દર્શનની ભગવાન વીતરાગ
પરમાત્માની પૂજા વિગેરે કરાતી ક્રિયા સામાયિક, પિશાચની પ્રવૃત્તિ કરતાં ભયંકરમાં ભયંકર લાગે
પ્રતિક્રમણ, પૌષધ વિગેરે દેશવિરતિનાં વર્તનો તથા નહિ તેવાઓ સમ્યગ્દષ્ટિની શ્રેણીથી નિસરી ગયેલા
ધન, ધાન્ય, કુટુંબકબીલો, માતાપિતા, પુત્ર, સ્ત્રી મનાય અને મિથ્યાષ્ટિપણાની મત્ત દશામાં
અને દુનિયાની તમામ મોજમજાઓ છોડીને મહાલતા લેખાય. તેમાં કોઈપણ જાતનો પક્ષપાત કે
અંગીકાર કરેલી અનગારતા કેવળ દુનિયાના લેષ છે એમ કહી શકાય જ નહિ.
દેખાવનો ભાગ છે, માટે દરેક સમ્યગ્દષ્ટિ, હિંસાદિક પાપોને છોડવાની બદ્ધિ એ જ દેશવિરતિવાળા કે સર્વવિરતિવાળાઓએ આગલ
જણાવેલા હિંસાદિક પાપના પરિહારરૂપ યતિધર્મ ધર્માનુરાગ
એટલે સાધુધર્મ ઉપર અવિહડપણે રાગ રાખવો એ આવી રીતે જ્યારે હિંસાદિક પાપોને પાપ સમ્યગ્દષ્ટિપણાદિકની પ્રથમ કળા છે. તરીકે જાણવા એ જ સમ્યગ્દર્શનની સીડી છે તો
સમ્યગદર્શનને ધરાવનારની ઉત્તમતા અને પછી આ વાત સહેજે માનવી પડશે કે શાસનના ૌધમાં સહેલ કરવાની લાગણીવાળા લોકોએ એ તેઓની અલ્પતા | હિંસાદિક પાપોનો પરિહાર કરવો તે જ ધ્યેય તરીકે જગતની અંદર સામાન્ય ગુણોની પ્રાપ્તિ [ છે એમ માનવું જોઈએ. આગળની ગાથામાં અને થવી એ મુશ્કેલ છે, તો પછી સમ્યગ્દર્શનાદિ જેવા