________________
૩૬૯
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧-૬-૩૫ નહાવાડું તદાવા. શ્રી જિનેશ્વર ભગવાનો સંસારમાં તેનો વિચાર કરી જુઓ. સાયોપથમિક ભાવમાં જીવતા હોય છે ત્યારે તેઓ સાયિક ભાવમાં હોય ગુરુ પાસે વ્રત લેવામાં આવે છે. હવે જરા આગળ છે અને ક્ષાયિક ભાવમાં હોવાથી તેઓશ્રી ક્ષાયિક વિચારો તમે ગુરુ પાસે વ્રત લો છો એ વ્રત લેવાને ભાવને લાયકનું જ કથન કરે છે અને તેઓ જેવું માટે ભગવાન શ્રી તીર્થકર દેવોએ કહ્યું છે કે નહિ કહે છે તેજ પ્રમાણેનું પોતે વર્તન પણ કરે છે એટલે વારૂ ? જો ભગવાને વ્રત લેવાનું કહ્યું હોય તો ભગવાન શ્રીમાનું તીર્થકર દેવોને માટે એવો તેમણે પણ વ્રત લીધેલું હોવું જોઈએ કારણ કે નિયમ તારવી શકાય છે કે તેઓ જેવો ઉપદેશ કરે ભગવાન શ્રી તીર્થકર દેવોને માટે એવો નિયમ છે તેવું જ વર્તન રાખે છે અને તેઓશ્રી જેવું વર્તન ઠરેલો છે કે તેઓ જે કાંઈ કહે છે તે પ્રમાણે કરે રાખે છે તેવો જ ઉપદેશ પણ કરે છે. અર્થાત્ છે અને જે કાંઈ કરે છે તે જ પ્રમાણે કહે છે. આ તીર્થકર ભગવાનોને અંગે બંને બાજુનો નિયમ નિયમ પ્રમાણે જો તેમણે વ્રત લેવાનું કહ્યું હોય તો નક્કી કરી શકાય છે તેમને માટે એક જ બાજુનો તેમણે પણ વ્રત લીધું હોવું જોઈએ. જો તેમણે વ્રત નિયમ નક્કી નથી.
ન લીધું હોય અને તેમણે વ્રત લેવાનો ઉપદેશ
આપ્યો હોય તો શ્રી જિનેશ્વરો માટેનો “યથાવાદી જેવું કથન તેવું જ વર્તન
તથાકારી' એ નિયમ ખોટો ઠરે છે, અને જો તેમણે ભગવાન શ્રી તીર્થકર મહારાજાઓ પોતે
વ્રત ન લીધું હોય તો તેમણે વ્રત લેવાનો ઉપદેશ અઢાર દોષોથી રહિત છે એટલા જ માટે તેઓ
ન આપવો જોઈએ. વળી જે તેમણે વ્રત લેવાનો દેશના પણ અઢાર દોષના પરિવારની જ આપે છે.
ઉપદેશ ન આપ્યો હોય અને તે છતાં તમે વ્રત ભગવાન શ્રી તીર્થંકરદેવો ક્ષાયિક ભાવમાં જ
લીધું હોય તો તમારું કાર્ય ભગવાને ન કહ્યું હોય રહેલા હોવાથી તેઓ ક્ષાયિક ભાવને યોગ્ય એવો
તેવું ક્ય બરાબર ઠરે છે ! આ ગુંચવણમાં જ ઉપદેશ આપે છે અને તેઓ શ્રીમાનનું વર્તન
પરમપ્રતાપી જૈનશાસન શું ઉકેલ આપે છે તે હવે પણ એવા ક્ષાયિક ભાવને અનુસરતું જ હોય છે
જોઈએ. તેથી જ તેમને માટે “જેવું કહે છે તેવું કરે છે અને જેવું (આચરણ) કરે છે તેવું જ (સત્ય) કહે છે
સાચો ઉકેલ એ નિયમ કર્યો છે. આપણા માટે આ નિયમ ઠરી ભગવાન શ્રી તીર્થકર દેવોએ પોત તો ગુરુ શકતો નથી. ત્યારે હવે પ્રશ્ન એ ઉપસ્થિત થાય છે પાસેથી કોઈપણ જાતનું વ્રત લીધુંજ નથી. હવે કે આપણે જે વર્તન રાખીએ છીએ તે વર્તન બીજું ઉદાહરણ લઈએ. તમે ગરછમાં ગુરુકુળવાસ ભગવાન શ્રી તીર્થકર દેવોએ કહેલું છે કે તેમના કરો છો. ગચ્છમાં રહી ગુરુકુળવાસ કરવો એ વાત કહ્યા વિનાનું છે અર્થાત્ આપણે ભગવાનના કહ્યા શ્રીમાનું તીર્થકર દેવોએ કહેલી છે કે નહિ ? અને પ્રમાણે વર્તન રાખીએ છીએ કે ન કહ્યું હોય તે જ તેમણે ગચ્છમાં રહીને ગુરુકુળવાસ કરવાનો પ્રમાણ વતન રાખીએ છીએ.
કહ્યો હોય તો તેમણે પોતે ક્યાં ગુરુકુળવાસ કર્યો “યથાવ તથા શારી''
હતો ? “વિનય ધર્મનું મૂળ છે.” આ સત્ય કોણે
કહ્યું છે ? જો વિનય ધર્મનું મૂળ છે એ સત્ય સાયિક ભાવમાં જેઓ વિદ્યમાન છે તેઓને તીર્થકર દેવોએ કહ્યું છે તો વિચાર કરો કે તેમણે માટે “યથાવાદી તથાકારી” એવો નિયમ નક્કી છે વિનય કોનો કર્યો હતો ? વૈયાવચ્ચ એ શાસનનું પરંતુ લાયાપશમિક ભાવનું વર્તન કેવું હોય છે મૂળ છે એ વાત સાચી છે પરંતુ ભગવાન