________________
व्यालानगरघातान्सोऽदमयत् त्रस्तमीक्षित: ।
राजर्नगरनटिप्रेण्यः पाणिघताडधैः ॥२ ઘણીવાર હેમચંદ્રાચાર્ય સૂત્રમાંના ધાતુઓ તથા અન્ય શબ્દોના પર્યાયે પણ આપે છે.
त. परिक्रयणे भने शक्तार्थवषइनमःस्वस्तिस्वाहा स्वधाभिः (सि..श. २.२. १७-१८) એ સૂત્રોનાં ઉદાહરણ આપતી વખતે સૂત્રમાંના શm શબ્દનો સમન્ એ પર્યાય પણ નીચેના લેકમાં વણી લીધું છે.
शरदा कि परिक्रीताः सहस्रायायुतेन वा । अलं केल्यै श्रियै शता हंसास्तस्या यदन्वयुः ।। स्वधापितृभ्य इन्द्राय वषट् स्वाहा हविर्भुजे ।
नमो देवेभ्य इत्युत्विग्वाच: सस्यश्रियाफलन् ॥२२ ધાતુઓ કે શબ્દોની સૂચિ લાંબી હોય તે હેમચંદ્રાચાર્યે બધાનાં ઉદાહરણ આપ્યાં છે ? ह.त. शकषज्ञारभलभसहाऽहं ग्लाघटाऽस्तिसमर्थेि च तुम् (सि..श. ५.४.८०) Gो નીચેના શ્લોકોમાં આપ્યાં છે :
जोऽशकत् प्रारभताभ्यधृष्णोदासीविषेहे जघटेऽर्हति स्म। .:
मिथो विलेभे खनितु समर्थो वन भटौद्यो न मानाक् च जग्लौ ॥२३ સૂત્રમાંના શબ્દોની યાદી ગમે તેટલી લાંબી હોય છતાં હેમચંદ્રાચાર્યે તે બધાનાં ઉદાહરણો : • आपवानी यावट भी छे.
જો એક ધાતુ અનેક અર્થમાં પ્રજાતિ હોય તો તે તેના બધા જ અર્થોનાં પણ ઉદાહરણ આપ્યાં છે.
त. प्रश्नाऽऽख्याने वेग (सि.ई.. ५.३.११८)-i कां, कारि, कारिकां, क्रियां, कृत्यां, कति वा अकाषी: सवा कारि, कारिका, क्रियां, कृत्यां कति वा अकार्षम् से शने નીચેના શ્લોકમાં વણી લીધું છે :
का कारिः कान्त कर्पूरे कस्तुर्या का च कारिका । का कृतिश्चन्दने कृत्या काऽगरो स्रक्षु का क्रिया ॥ इति पृष्टस्य प्रत्येक सर्वेत्युस्त पुरा तव ।२४ જો એક જ ધાતુને અનેક પ્રત્યય લાગતા હોય ત્યારે તે બધાનાં ઉદાહરણ આપ્યાં છે.
al.त. खनाऽऽरइकवकघ च (सि. 2. २. ५.१.१३७)नां आरवः, आखरः, आखनिकः, आखनिकवकः, आखन: सने आचानः मे S७२ नायना सोभा याप्यां छे.
उदकोदञ्चनी कस्त्वमत्रारवविषमे तटे । स्वभासाखनिकवकान् व्योमाखान' च पूरयन् ॥ सलभापदि देशेऽस्मिन् . महाखनिकदुर्लभे ।। शुचि ग्लायति खेदीनां विषयः का न्विय च ते ॥२५
