Page Text
________________
Rusa and its Pleasurable Nature
133
13. तब सभी सुखप्रधानाः । स्वसविश्चर्वण रूपस्य कधनस्य प्रकाशर-यानन्दसारत्वात् । तथा हि
एकधनशोकस विचर्वणेऽपि लोके स्त्रीलस्य हृदयविश्रान्तिर-तरायशल्यविश्रान्तिशरीरस्वात (सुखस्य)। अविश्रान्तिरूपेतेव दुःखम् । तत एव कापिलदुःखस्य च। चामेब प्राणत्वेनोक्तं
रजोवृत्तितां वददिभरित्यानन्दरूपता सर्वरसानाम् । ___A. Bh. I. p. 282 14, किन्तुपरकविषयवात् केषामपि कटुकिम्ना स्पर्शोऽस्ति... -A. Bh. 1. p. 282 15. अन्ये त्वादिशब्देन शोकादीनामत्र संग्रहः । स च न युक्तः । सामाजिकानां हि हकफलं
नाट्य न शोकादि फलम् । तथावे निभिताभावात् तत्परिहारप्रसङ्गाच्चेति मन्यमाना हषाश्चाधिगच्छन्तीति पठन्ति ।
A. Bh. I. p. 289 16 श्रोतृणां च व्युत्पत्तिप्रोती यद्यपि स्तः...तथापि तत्र प्रीतिरेव प्रधानम् ।...चतुर्वर्गण्युत्पत्तेरपि चानन्द एवं पायन्तिकं मुख्य फलम् ।
Locana on I. 1 pp. 40-4
17. प्रीत्यात्मा न रसस्तदेव नाट्यं नाट्यमेव वेद इत्यस्मदुपध्यायः । न चैते प्रीतिव्युत्पत्ती भिन्न पे एव दुयोरप्येकविषयत्वात् ।
-Locana p. 336
18. तेभ्यः सुरते दन्तघातादिभ्य इव सुखमेव जायते । -SD. Vrttia on III 7 ef. किन्तु तादृश एवासावानन्दः सुखदुःखात्मको यथा प्रहरगताडनादिषु संभोगावस्थायां कुमिते स्त्रीणाम् ।
Avaloka IV. 44-45 ' And, स भोगसमये स्त्रीणामघरदशनादौ कृत्रिमदुःखानुभावसीत्कारवदत्राप्युपपरः। सुखेऽपि दुःखबदुपचार: कुट्टमितमिति तल्लक्षणात् ।
Rathāpana, p. 209 19. Rasagangadhara, Kavyamala edn, Bombay, 1939, (pp. 30-32) 20 Vide the passage edited in F. N. No 10 above. 21. संयोगात् गम्यगम कमा रूपातू अनुमीयमानोऽपि वस्तुसौन्दर्यबलाद्रसनीयत्वेनान्या.
नुमीयमानविलक्षण: स्थायित्वेन स भाव्यमानो रस्यादिभावस्तवासननि सामाजिकाना
वासनया चव्य माणो रस:...... - -KP. (Jhalakikar's edn) p. 90 ....कामादिषु समुचताश्चित्तवृत्तयो रत्यादिशब्द गाच्याः कषिनट-व्यापारेणारस्वादयोग्यताप्रापणद्वारेण......सामाजिकान् प्रति रसत्वं शङ्गारादितया नीयन्ते ।
-A_Bh. I. p. 333
23 चित्तवृत्तय एवालौकिकाः वाचिकाद्यभिनय-(? एवालौकिकवाचिकाभिनय-, प्रक्रियारूदतया स्वात्मानं लौकिक दशायामनास्वाद्य- [मायास्वाद्य ] कुर्वन्तीत्यतस्ता एव भावाः ।
-A. Bh. I. p. 344 (text restored by me)
24. करूण-गौद्र--बीभत्स-भयान काश्चत्वारो दुःखात्मानः । यत् पुनरेभिरपि चमत्कारो दृश्यते, स रसास्वादविरामे सति यभावश्चितवस्तु प्रदर्शकेन कविनय-शक्ति-कौशलेन ।
ND p. 141
| SR No. | 520763 |
| Book Title | Sambodhi 1984 Vol 13 and 14 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dalsukh Malvania, Ramesh S Betai, Yajneshwar S Shastri |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 1984 |
| Total Pages | 318 |
| Language | English, Sanskrit, Prakrit, Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Sambodhi, & India |
| File Size | 14 MB |