________________
192
Laxmesh V. Joshi
39. This being a lengthy discussion, we intend to consider it in a
separete article. 40. यदि तत्पूर्व कग्रहणम् अपि न लक्षणार्थम् किम् इदानीं ताहि अनुमानलक्षणार्थम् सूत्रम् ?
न्या. भू. पृ. १९४ । 41. प्रत्यक्षानुमानोपमानशब्दाः प्रमाणानि --न्या. सू १-१-३ 42. उपलब्बिसाधनानि प्रमाणानि इति समाख्यानिर्वचनसामर्थ्याद् बोद्धव्यम् । प्रमीयते अनेन
इति करणार्थाभिधान: हि प्रमाणशब्दः । तदविशेषसमाख्याया अपि तथैव व्याख्यानम् । --न्या. भा. गो. न्या. द. सं. द्वारिकादास शास्त्री तदेव पृ. १६ । - Gautama's Nyayasutras (With Vātsyāyana Bhasya) tr. by
Gangāoātha Jhā, Poona Oriental Book Agency, 1939 A.D., P.17. 43. सर्वच प्रमाणं स्वविषय प्रति भावसाधनम् , प्रमिति: प्रमाणमिति । विषयान्तर प्रति
करणसाधनम्, प्रमीयते अनेन इति प्रमाणम् --न्यायवार्तिकम्, न्या. च ग्र. तदेव पृ. १८४ । सामान्य लक्षणं तु प्रमाणपदाद् एव समाख्यानिर्वचनसामर्थ्यसहिताद् अवगम्यते । प्रमीयते येन तत् प्रमाणमिति करणार्थाभिधायिनः प्रमाणशब्दात् प्रमाकरणं प्रमाणम् इति अवगम्यते । -न्या. मं. प्रथम आह्निक, सं. अनु. नगीन जी. शाह, लालभाई पतभाई भारतीय
संस्कृति विद्या मंदिर, अहमदाबाद, प्रथम संस्करण १९७५, पृ. ६१ । 44, · प्रमीयते अनेन इति प्रमासाधनम् प्रमाणम् इति उक्त भवति । तथा अनुमीयते अनेन
इति--अनुमितिः क्रियते येन तद् अनुमानम् इति लभ्यते ।-न्या. भू. पृ. १९४ । 45. Encyclopaedia of Indian Philosophies, Part 1, ed. by Karl H. Potter.
Motilal Banarasidass, Delhi, 1977 (First edition).
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org