________________
रमेश बेटाई
2. "institutions are the characteristic agencies of any permanent human
associál1011, they are the wheels on which human society marches on.
the machinery througb which society carries on its activities" No.41,35 २१ परम्परं भावयन्तो ते भावा भावयन्तु म'। २२ "Indian sociologists have not paid due attention to Indian sociological
thought, wlich is not only ancient but also unique in considering the
relation of man to all life" 3Sociology in India cannot be entirely 'objective' in its contents and
approach It has to contain a little bit of abstract pbilosopby which provides a continuuin between the past and present, which constitutes
the dynamics of Indian society," २४ मा प्रक्ष या समानात 'A Reconstruction of the Original Inter
pretation of Manusmati'मा सविस्तर यच्छा 114 to 119 •५ कामात्मता न प्रशस्ता न चैवेहास्त्यकामता ।
काम्यो हि बंदाधिगम कर्मयोगश्च वैदिकः ॥ २२ २६ सकल्पमूलः कामो वै यज्ञा सकल्पसभवाः ।
व्रतानि यमधर्माश्च सर्वे मकल्पजा स्मृता ॥ २-३ २७. अकामस्य क्रिया काचिद् दृश्यते नेह कर्हिचित् ।
यद्यद्धि कुरुते किंचित तत्तत्कामस्य चेष्टितम् ॥ २-१ २८. तेषु सम्यग्वर्तमानो गच्छत्यमरालोकताम् ।
यथा संकल्पिताश्चेह सर्वान्कामान्समश्नुते || २-५ २९. अनेकानि सहस्राणि कुमारब्रह्मचारिणाम् ।
दिवं गतानि विप्राणामकृत्या कुलसततिम् ॥ ५-१५९ ३० अनधीत्य द्विजो वेदामनुत्पाद्य तथा सुतान् ।
अनिष्ट्रवा चैव यज्ञैश्च मोक्षमिच्छन्वजत्यध ॥ ६-३० ३१. स्वमुखनिरभिलाष त्रिद्यसे लोकहेतोः प्रतिदिनमथवा ते वृत्तिरेवंविधैव । अनुभवति हि मूर्ना पादपस्तीवमुष्ण शमयति परिताप छायया सश्रितानाम् ॥ (eirds ५-६)
संक्षिप्त संदर्भग्रन्थसूचि 1. मनुस्मृति 2. याशवाल्क्यस्मृति 3, Cultural Heritage of India-mel aleyh 4, Discovery of India-J Nehru 5. Fundamentals of Sociology-Gilbert 6, Sociology for India-Unnitlian etc 7, Manu and Yajnavalkya-Javaswal 8, Reconstruction of the Original interpretation of Manusmrti-Betai 9. ભારતની પ્રાચીન સામાજિક સંસ્થાઓ- બેટાઈ
