________________
फेब्रुअरी २०११
शके नहीं. अ ज रीते ईहा पण स्वविषयमां अन्वयधर्मोनां अस्तित्व अने व्यतिरेकधर्मोना अभावमां निर्णयरूप होवाथी' प्रमाण ज छे.
६. अवग्रहमां प्राथमिक विशेषोनुं ग्रहण होय छे.
पूर्वे जोयुं तेम तार्किको तो ओवुं ज माने छे. आ मुद्दे खास तो तत्त्वार्थभाष्य परनी श्रीसिद्धसेनगणिनी टीका ध्यानार्ह छे. ओमां एक बाजु १.१५नी टीकामां तार्किक परम्परा मुजब, तो बीजी बाजु १.१६-१७नी टीकामां आगमिक परम्परा मुजब अवग्रहादिनुं निरूपण छे ! आ वस्तु ओम तो आपणने मूंझवे तेवी छे, पण जराक ध्यान आपीओ तो श्रीसिद्धसेनगणिने खुदने शुं मान्य हशे ते नक्की करवुं अघरुं नथी. आपणे जो तेमनी विचारधाराने चीवटथी तपासीशुं तो आपणने तेओ आगमिक परम्पराना जबरदस्त समर्थक ज जणाशे. सीधी रीते केवलज्ञान- दर्शननो युगपद् उपयोग प्ररूपता तत्त्वार्थभाष्यनो पण तेओओ जे रीते युगपवादनी झाटकणी काढवापूर्वक आगमिक क्रमवादपरक ज अर्थ कर्यो छे २ ओ जोतां तेओनी आगमिक प्ररूपणाओमां दृढ श्रद्धा सहेजे जणाशे. एटले आपणे मानवुं जोईओ के अवग्रहादिना स्वरूपनो सरळ ख्याल आपवा माटे ज १.१५नी टीकामां तार्किक परम्परा मुजब निरूपण कर्तुं छे; पण वास्तवमां तेओने सम्मत तो आगमिक व्यवस्था ज छे, के जे तेओओ १.१६-१७नी टीकामां देखाडी छे. उपाध्यायजीओ तत्त्वार्थभाष्य-विवरणमां १.१५ना व्याख्यानमां, श्रीसिद्धसेनगणिना आ सूत्रना व्याख्यानमां आ तफावत देखाड्यो छे ते नोंधवा योग्य छे. ३
७. धारणा अकमात्र वासना / संस्काररूप छे.
१. “न चाऽनिर्णयरूपत्वादप्रमाणत्वमस्याः शङ्कनीयं; स्वविषयनिर्णयरूपत्वात् ।”
३५
दिगम्बर परम्परा पण धारणाने वासनारूप ज माने छे. ४ प्र.मी. अने प्र.न. आ बे लगभग समकालीन प्रमाणशास्त्रोमां जे
44
प्र.मी. १.१.२७ टीका
२. तत्त्वार्थ - १.३१ भाष्य - टीका
३.
इत्याकारेति टीकाकृत: । सा च व्यावहारिकावग्रहजन्या द्रष्टव्या । नैश्चयिकावग्रहजन्या तु... विशेषावश्यकप्रसिद्धा समुन्नेया । "
४. “स एवाऽय' मित्यविस्मरणं यतो भवति सा धारणा । "
-
त. वा. - १.१५.४
