________________
257
'महुवानी प्राइमरी शाळामां ११ आना फी हती. ओ वखते एक आनो पण खर्ची शकवानी त्रेवड नहोती छतां दादीमाए मने भणवा मूकेलो...' आम कहेतां कहेतां हरिवल्लभनी नजर समक्ष शाळाजीवननां दृश्यो तरवरी ऊठे छे : 'हुँ शाळामां हतो त्यारे विद्यार्थीओने हृदयथी चाहे तेवा गुरुओ मळ्या. विद्यार्थीओमां सद्गुणो खीले ए माटे तेओ जाग्रत हता. आवा गुरुओना संपर्कमा रहेवा सद्भाग्य मळ्यु. परिणामे पहेलेथी ज चारित्र्य घडतर थयु.'
हरिवल्लभ भायाणी चरित्रघडतरनी वात करे छे त्यारे एक ब्राह्मण गुरुनां संस्मरणो ताजां थाय छे : 'ज्ञानविजय नामना ब्राह्मण अमना घेर पुस्तको राखता. महिनानी एक आनो फी लईने ते दर शनिवारे बाळकोने घेर बोलावता. बालजीवन अने बालसखा जेवां सामयिको वांचवा आपता अने सद्गुणपोथीमां नोंध करावता.'
सद्गुणपोथी आम तो एक नोटबुक ज हती. आ नोटबुकमां अठवाडियाना वार प्रमाणे खानां पाडेलां. दरेक बाळके आ खानांओमां साचेसाची नोंध लखवी पडती. दा.त. दिवसमां केटली वार जूळू बोल्या, केटला अपशब्दो बोल्या, चा केटली वार पीधी....
'ओ जमानामां चा पीवी एय अवगुण गणातो...' आम कहीने भायाणीदादा उमेरे छे: 'ते समयमां तो चानी विरुद्धमां रीतसरनी चळवळ चालती. होळीना दिवसे लोको सरघस काढता, जे गाम आख्खामां फरीने 'चा छोडो'ना सूत्रोच्चार करतुं.' . बाळपणना आवा अनुभवो उपरांत सारा साहित्यना वांचने पण चरित्रनिर्माणमां मदद करी. हरिवल्लभ कहे छे : 'मने पहेलेथी ज वांचननो शोख हतो. हुं नवरो पडं त्यारे पुस्तक लईने बेसी जतो. एक वार एक मित्र ज्योतीन्द्र दवे- 'अमे बधां' नामनुं पुस्तक लई आवेलो. मने याद. छे के शाळामां रिसेस दरमियान टुकडे टुकडे में ए पुस्तक वांचेखें.'
हरिवल्लभनी वांचनभूख तो त्यार पछी पण संतोषाती ज रही. आ संदर्भमां वात करतां तेओ कहे छे : 'अमारा महुवामां एक लायब्रेरी हती. एमां लवाजम भरवू पडतुं. पण लाइब्रेरीयन बाजुमां ज रहेता एटले लवाजम विना ज वांचवानी सगवड मळी गई. बाळपणमां ज रमणलाल देसाईनी
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
