________________
253 प्राकृतमा ज पीएच.डी. करवानो निर्णय करी लीधो.' जैन मुनि साथे काम करवानी तक मळवाने कारणे हरिवल्लभ भायाणी धन्यता अनुभवे छे.ते कहे छे : 'मुनि जिनविजयजी साथेना संपर्कने लीधे ज मारो अपभ्रंश अने जैन परंपरानो अभ्यास थयो. मने जैन परंपरामा रस पड्यो अटले ओ ज विषयमां पीएच.डी. करवानुं नक्की करी लीधुं.
हरिवल्लभ तेजस्वी हता, छतां पीएच.डी. करती वखते एक मुश्केली ओमने नडी. ओमने माटे जरूरी होय तेवा संदर्भग्रंथो भारतीय भाषामां नहोता. परंतु जर्मन भाषामां ते विषय पर सारुं काम थयुं हतुं, ओटले हरिवल्लभ जर्मन भाषा शीखी गया. ओमणे सेकन्डहेन्ड जर्मन डिक्शनरी पण वसावी लीधी, जेथी भाषा समजवामां मुश्केली पड़े नहीं. थोडा ज समयमा ओ कामचलाउ जर्मन भाषा शीखी गया. भायाणीदादा कहे छे : 'पहेलो हुं आ ज रीते लेटिन भाषा शीखेलो. आ वखते जर्मन शीखी लीधुं.' दिवसरात अक कर्या पछी, खूब महेनत करू पछी अमने पीएच.डी.नी डिग्री मळी गई.
हरिवल्लभ पीएच.डी. करता हता ते दिवसोमां बे घटना बनी गई. ओक तो अमनो पगार वध्यो अने ए दादीमा पोतीमाने महुवाथी मुंबई लई आव्या. आ संदर्भमां वात करतां तेओ कहे छे : 'अगाउ तो हुं खप पूरता पैसा राखी लईने बाकीनी रकम महुवामां दादीमाने मोकली आपतो, परंतु पगार वधीने त्रणसो रूपिया थया पछी में विलेपार्लेमां रूम भाडे राखी लीधी. आ रीते पैसा अने जग्या बन्नेनी सगवड थवाथी हुँ दादीमाने मुंबई, मारी पासे लई आव्यो.'
अत्यार सुधी हरिवल्लभ साव एकला हता, अटले लोजमांथी टिफिन मगावी लईने भोजनने प्रबंध करता हता. परंतु दादीमा मुंबई आव्यां पछी हरिवल्लभे अभ्यास करवो पडतो अने उपरथी रसोई पण करवी पडती. आ विधानना अनुसंधानमां तेओ कहे छे : 'अगाउ एक वार गाये दादीमाने वगाडेलु अथी अमने हाथे कायमनी खोड रही गयेली. जे काम तो करी ज शकतां नहोता. एमांय मोटी उमरने लीधे आंखे अंधापो आवी गयेलो अने ओमना दांत पण नहोता, अटले जमवानो प्रश्न ऊभो थयो. शरुशरुमां तो लोज- भाणुं ज मगाव्ये राख्यु, पण भातना दाणा कठण रही जता होवाथी
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
