Sankalan 10

SR No.: 520410
Original Sutra Author: N/A
Author: Viniyog Parivar
Publisher: Viniyog Parivar
Total Pages: 32
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Sankalan, & India
File Size: 8 MB

Page 24

ઑગસ્ટ ૧૯૯૬
વિનિયોગ પરિવાર ટ્રસ્ટ સંકલન RSS) બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓના વધતા જતાં સાંસ્કૃતિક આક્રમણથી ચિંતા
આપણા હજારો વર્ષ પુરાણા હસ્તશિલ્પ અને હુન્નરોને કરી નાંખ્યા છે. આવી કંપનીઓ કલડીઓના વપરાશને હટાવવા પ્લાસ્ટિકના શ્વાસ બનાવવા લાગે તો બિયારા અસંગઠિત કુંભારો (પ્રજાપતિ) એ કોની સમક્ષ ફરિયાદ કરવાની?
એડીડાસ, મા, લોટો, નાઈક, ડિક વગેરે વિદેશી કંપનીઓએ આપણા દેશના
એવી ટીકા કરી છે કે, “માનવતાના ઇતિહાસમાં ઈજિપ્તના પિરામિડોના નિલેશ બાદ આ એવો સૌથી વધુ અવિશ્વસનીય કાર્યક્રમ છે, જેમાં આટલા મોટા પાયા પર માનવ - ઉર્જાનો ઉપયો પોતાના પ્રચાર માત્ર માટે કરાઈ રહ્યો છે!
બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓ આપણી સંસ્કૃતિ પર જે ખુલ્લો માર કરે છે. એ તો ઘણો
એક
:
કોઈપણ દેશની પ્રજા તેની રોજી રોટી અને રહેઠાણની મુખ્ય સમસ્યાઓ સંતોષાય ત્યારે જ સુખની નજીક પહોંચી ગઈ ગણાય પરંતુ છેલ્લા થોડાંક વર્ષોથી આપણા દેશમાં બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓના વષતા જતા પ્રવેશની સાથે રોજગારની તકો અને ભારતીય સંસ્કૃતિ માટે ચિંતાજનક પરિસ્થિતિ પેદા થઈ છે.
બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓએ રોજગારીની તકો વધારવા માટે નહિ, પણ નફો રળીને પરદેશમાં ખેંચી જવા માટે જ ભારતના વિશાળ બારને સર કરવા તરફ વિરોષ ધ્યાન આપ્યું છે. આતંરરાષ્ટ્રીય મમ સંગઠન (આઈ. એલ. ઓ.)ના અહેવાલ અનુસાર બરાષ્ટ્રીય કંપનીઓના અાગમનથી આપણા દેશમાં કરોડોની સંખ્યામાં લોકો બેરોજગાર બની જશે.
‘નેશનલ કાઉન્સિલ ઓફ એપ્લાઈડ ઈકોનોમિક્સ રિસર્ચના રિપોર્ટ (અહેવાલ)
શશીભૂષણ મુજબ બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓના આવવાથી અને ખાનગીકરણની નીતિ અપનાવવાના કાર દેશમાં દર વર્ષે 9 થી ૫૦ લાખ નવજવાન લોકો બેરોજગાર બની રહ્યા છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય મુદ્રા કોષ અને વિશ્વ બેન્કની શરતો અનુસાર દેશમાં જે આર્થિક ઉદારીકરણની નીતિ અપનાવવામાં આવી છે, તેની સૌથી વધારે ઘેરી અસર રોજગાર પર પડી છે. છેલ્લાં ત્રણ વર્ષમાં આ નીતિના કારણે ૪૦ થી ૫૦ કર્મચારીઓને અસર થઈ છે. કાપડ ઉદ્યોગના ક્ષેત્રમાં ૧૯૯૪ના વર્ષમાં ૧૮,૩૫૦ કર્મચારીઓ બેકાર બની ગયા છે. ૩૮,૦૦૦ જેટલા હાથસાળ કારીગરો ભૂખમરા જેવી સ્થિતિમાં મુકાઈ ગયા છે. આ પ્રદેશમાં ૧૩ વણકરોએ બે રોજગારીથી તંગ આવી જઈને આત્મહત્યા કરી લીધી છે. એક મોની અનુસાર ૧૯૯૫ના અંતે બેરોજગારોની લ સંખ્યા લગભગ પાંચ કરોડ સુધી પહોંચી ગઈ છે. આ સંખ્યા તો ફકત નોંપાયેલા બે રોજગા૨ ઉમેદવારોની છે, પરંતુ વાસ્તવમાં સન ૨૦૦ સુધીમાં ૧૨ કરોડ ૮૦ લાખ લોકો રોજગારીની શોધમાં ભટકતા થઈ જશે. ૧૯૯૪થી ૨૦૦૦ સુધીના ગાળામાં સરક્ષર તો માત્ર 1 લાખ લોકોને જ રોજગારી પૂરી પાડવાની સ્થિતિમાં હશે.
બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓએ આપા વધુ ઉઘોગના ક્ષેત્રમાં પણ પુસણખોરી કરી છે. તેના કારણે ૧૦ લાખ ૩૦ હજાર નાનાં એકમોનું અસ્તિત્વ જ મુકેલીમાં મુકાઈ ગયું છે. આવી કંપનીઓએ વિકાસના નામેં
t
રમતગમતનાં સાધનો અને તૈયાર વસ્ત્રોના ક્ષેત્રમાં પણ પ્રવેશીને લાખોની સંખ્યામાં દરજીઓ અને કુશળ કારીગરો - મક્ષિકોની રોજગારી રળવાની તકો ઝુટવી લીધી છે. ‘વિમકો'એ શિવકાશી અને બરેલીના દિવાસળી ઉધોગમાં ઝંપલાવીને લાખો લોકોનું જીવન અંધકારમય બનાવી દીધું
આ તો માત્ર થોડાક ઉદાહરણો જ છે, જેની સૌથી વધારે અસર રોજગાર પર પડી રહી છે. અત્યારે આપણા દેશમાં 3000 થી વધુ બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓ પૂરી શાનથી પોતાનો કારોબાર ચલાવે છે. એમનો નફો મબલખ હોય છે. વિશ્વવિખ્યાત ‘પુનીલીવર' કંપની, ભારતમાં હિંદુસ્તાન લીવરના નામથી પોતનો વ્યાપાર ચલાવે છે, તે પોતાનું બ્રાન્ડ નામ વાપરવાની છૂટ માપીને દેશી કંપનીઓ પાસેથી કરોડો રૂપિયા રળે છે. આવી બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓ બહોળો નફો કરતી હોવાથી પોતાના બજેટની ૩૦ ટકા રકમ તો પ્રચાર પાછળ જ ખચે છે.
અમેરિકાના જાણીતા લેખક બાવદિલએ ‘કોકાકોલા’ નો વિસ્તૃત અભ્યાસ કર્યા પછી
ભયાનક છે. ‘ઉનકી સાંસ મેં' બદબુ હૈ: એમ કહીને એક નવી પરણેલી દુલ્હન ઉદાસ થઈ જાય છે. પછી તેની સહેલી એવી ડોકટર પાસે પતિને લઈ જાય છે. ડોકટર એમને સલાહ આપે છે કે, જે શ્વાસની દુર્ગધથી
ટકારો મેળવવો હોય તો અમુક ટુથપેસ્ટ અપનાવો.’ જો તમે તમારા બાળકને ખાસ ન્યૂટીશન ડીક ન આપતા હો તો ખબર નહિ કે તમે તમારાં બાળકોને પ્રેમ કરો છો કે નહિ! આ તો માત્ર ટી. વી. પર જોવા મળતા વિજ્ઞાપનના થોડાક નમૂનાઓ છે. આવે જાહેરાતો દ્વારા આપવામાં એક પ્રકારનું ગૌરવ ઠસાવવાનો પ્રયત્ન થાય છે. જે જીવન ધોરણ ઊંચુ લાવવાની મનોવૃત્તિને જન્મ આપે છે. તેનો દુશ્મભાવ સતત વધતો જાય છે. તેનું પરિણામ એ આવે છે કે બાળકો આવી વસ્તુઓ માટે હઠ પકડે
તેથી માબાપને બિનજરૂરી ખર્ચ કરવો પડે છે. થોડા વખત પછી ખાવો ખર્ચ જરૂરી છે એવું મનમાં ઠસી જાય છે. નામ એક ઉપભોકતાવાદી જીવનાર બની જાય છે. સુડાનામક રીતે જોઈએ તો આવક એટલા પ્રમાણમાં વપતી નથી૫ ખાટા ખર્ચાનો