Page Text
________________
હરિયાળી ક્રાંતિ હવે ) ખોટ બતાવી રહી છે.
DOAINIA
છેલ પ્રસ્તાવ સામે ખેડૂત આંદોલન થયા છે. તે ઉકેલ પ્રસ્તાવનો વિરોધ કરનારા ખેડૂતો અને તેમના
૬ નેતાઓ કહે છે કે કેલના ઈન્ટેલેકસુઅલ પ્રોપર્ટી ' રાઈસ હેઠળ ભારતીય કૃષિઉઘોગ તેની સતંત્રતા ગુમાવી દેશે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો ભારતીય ખેડૂતોએ એગ્રો ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં ધંધો કરતી બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીને કાંડાં કાપી આપવાં પડશે. આની સામે ઉકેલ પ્રસ્તાવનું સમર્થન કરનારા ખેડૂતે અને તેમના નેતાઓ કહે છે કે જે બહુરાષ્ટ્રીય, કંપનીઓના બિયારણથી ઉતારો (પ્રોડકશન એવરેજ) સારો મળતો હોય, જમીન ન બગડતી હોય અને ભાવ સાસ મળતા હોય તે ધણું થયું, અમને બીજી ચીજો સાથે સંબંધ નથી. તેઓ બીજી દલીલ એવી કરે છે કે, ભારત જેને માટે ગૌરવ લે છે ને હરિયાળી ક્રાંતિ પણ અમેરિકન એગ્રો ટેકનોલોજીનાં કારણે જ થઇ છે. અમેરિકા અને ફિલિપિન્સના બિયારણ સંશોધન સંસ્થાઓએ શંકર બિયારણ તૈયાર કર્યા હતાં. માત્ર ભારતના દેશી બિયાંનો જ ઉપયોગ કરવામાં આવતા હોય એવું તો ભાગ્યે જ કંઈ જોવા મળશે. એ
ભારત પહેલાં અનાજની બાબતમાં સ્વાવલંબી નહોતું. ત્યારે અમેરિકા સાથેના ભારતના કરાર પીએલ ૪૮૦. હેઠળ બહ આવતા હતા. એ સમયે ભારતમાં હરિયાળી કતિ ઝડપથી આગળ વધી રહી હતી. ૧૯૭૨-૭૩માં ભારત અન્નની બાબતમાં સ્વાવલંબી બની ગયું હતું. ભારત સરકાર અને ભારતના અર્થશાસ્ત્રીઓ એ માટે આજે પણ ગૌરવ લે છે. તેઓ ગૌરવથી કહી શકે છે કે
કૃષિસંશોધન એ ભરત ડોગરા નો ખાસ રસનો વિષય છે. તેઓ દિલ્લીમાં રહે છે એનાથી વધુ ભારતનાં ગામડુંઓમાં ફર્યા કરે છે. કૃષિ, પયોવરણ અને અન્ય વિકાસના સવાલો લઈને જ પત્રકારત્વ કરનારા ડોગરા કદાચ ભારતના એવા એકમાત્ર પત્રકાર છે. તેમણે એક લેખમાં લખ્યું છે કે આ હરિયાળી ક્રાંતિ હવે આપણને મોધી પડી રહી છે. : વી. એમ. રાય અને આર. એસ. દેશપાંડેના અભ્યાસોનો આધાર લઈને ભરત ડોરાએ લખ્યું છે કે હરિયાળી ક્રાંતિ પહેલાં (૧૯૫૨-૬૫) ભારતનું અનાજના ઉત્પાદનમાં વર્ષે ૧.૫૧ ટકાનો વધારો થતો - હતો. ભારતમાં જયારે હરિયાળી ક્રાંતિ થઇ. તે (૧૬૭-૭૪)નાં વર્ષોમાં એ વાર્ષિક વધારો ૧.૮૪ . ટકાનો નોંધાયો હતો. આમ બહુ ખાસ ફરક પડયો નહતો. બીજા એક અભ્યાસ એમ. વી. કરીના કહેવા મુજબ તો જો ધાન્ય સિવાયનાં ઉત્પાદનોને બાદ કરવામાં આવે તોં હરિયાળી ક્રાંતિ દરમિયાન અનાજના ઉત્પાદનમાં સરેરાશ ઘટાડો નોંધાયો છે. એની સામે આપણા કષિસંશોધનમાં અને જરૂરી સાધનો વિકસાવવા પાછળ અબજો રૂપિયાનો ખર્ચ થયો છે.
આ કૃષિખર્ચના આંકડા પર પણ એક નજર નાખવા જેવી છે. ૧૯૬૧-૬૨માં ભારતના ખેડૂતો ૨,૯૨,૦૦૦ ટન રાસાયણિક ખાતર વાપરતા હતા. . ૧૯૭૦-૭૧માં એ આંકડો વધીને ૨૧,૭૭,૦૦૦ ટન થયો હતો. ૧૯૮૦-૮૧માં ખેડૂતેએ ૫૫૧૬,૦૦૦ ટૂન રાસાયણિક ખાતર વાપર્યું હતું અને ૧૯૯૦-૯૧માં એ આંકડો વધીને ૧૨,૫૬૭,૦૦૦ ટન ખાતરનો થર્યો હતો. જેમ ખાતરનો વપરાશ વધ્યો છે તેમ બળતણ; જંતુનાશક દવાઓ, મશીનરી વગેરેનો ખર્ચ પણ વધ્યો
ઈદયા રાda
અમારે ત્યાં વસતિવધારો છે તેની ના નહીં પણ અમે એ દરેક મોને અન આપી શકીએ છીએ. પણ હવે વિદ્વાનો . કહે છે કે આ હરિયાળી ક્રાંતિ એ એક મીથ છે. ભૂમણા છે. આપણા સમાજને સત્યને વારંવાર તપાસતા રહેવાની આદત નથી. આજનું સન્મ આવતી કાલે સત્ય ન પણ હોય. તેને તપાસતા રહેવું જોઇએ. દાખલા તરીકે આજે એક બંધ ઉપયોગી અને પરવડનારો લાગે તે કાલે ધોળો હાથી પણ સાબિત થાય. આપણે જ્યારે ઉત્પાદનખર્ચ અને આવકનાં લેખાંજોખાં માંડીએ ત્યારે આવા ધોળા હાથીને ગણતરીમાં લેવાનું ભૂલી. હોઇએ છીએ. જયારે લાગતાવળગતાઓને ને ભૂલી જવામાં રસ હોય છે. જેવું બંધનું એવું જ જમીનના બગાડનું અને બીજાં એવાં પરિબળોનું.
હરિયાળી ક્રાંતિએ રસાયણો દ્વારા જે પર્યાવરણને નુકસાન પહોંચાડ્યું છે તેને ગણતરીમાં લેવામાં આવે તો હરિયાળી ક્રાંતિનું ખાતું ખોટ જાય. જમીન બગડી છે. જમીનનાં પાણી બગડ્યાં છે. આબોહવા બગડી છે અને જમીન તેમ જ મોલાતને પોષક કીટાણુ (બાયોઝ) નાશ પામ્યાં છે. કેટલાંક પરંપરાગત બિયારણો નાશ પામ્યાં છે. કૃષિ ચીજોનું વૈવિધ્ય પણ નાશ પામ્યું છે. કૃષિપ્રવૃત્તિ બહુ ખરાબ રીતે એકસમાન (યુનિફોર્મ) થઇ ગઈ છે, ભારતના લોકો નાયલોનના કપડાં પહેરે તે જેમ બિનકુદરતી છે એમ જ ભારતની ભૂમિમાં રાસાયણિક ખાતર નાખવામાં આવે તે પણ બિનકુદરતી છે. ભારતની આબોહવા જોતાં ભારતના લોકોએ નાયલોનનાં કપડાં ન પહેરવાં જોઇએ અને જમીનમાં ખાતર નહીં નાખવું
સમકાલીન
પાના નંબર
==
='
.
-
જોઇએ પણ આપણે પ્રકૃતિવિરોધી જીવનપ્રવૃત્તિ અપનાવી લીધી છે. હરિયાળી ક્રાંતિ વિશે એક પણ પ્રશ્ન * કર્યા વિના આપણે તેને આપણી સિદ્ધિ તરીકે સ્વીકારી લીધી છે.
| SR No. | 520404 |
| Book Title | Sankalan 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Viniyog Parivar |
| Publisher | Viniyog Parivar |
| Publication Year | |
| Total Pages | 33 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Sankalan, & India |
| File Size | 5 MB |