________________
66
V. V. GOKHALE
द्दिष्टाष्कथिताः प्रकाशिता इति पर्याया । ते च न पुरुषप्रकृतीश्वरकालस्वभावाप्रसूताः, किं तर्हि प्रतीत्यसंभूताः, (ते) द्वाद ( शाङ्ग ) ४ विशेषाः क्लेशेषु कर्मसु दुष्खेषु चान्योन्यं प्रतीत्य तृ' दण्डन्यायेन यथावत् तृषु संग्रहं गच्छति । यथावदिति कात्स्न्येनेर्त्यर्थः । आह, ( के पुनः ) ५ ( ते क्लेशाः ), कानि कर्माणि, किं दुःखं येषु यथावदिमे विशेषाः प्रत्ययास्तृ ' षु संग्रहं गच्छति । उच्यते - आद्याष्टमनवमास्स्युः क्लेशा ' ( येषां द्वादशाना ) ( fol. 2a ), ' मङ्गविशेषाणामाद्या अविद्या, अष्टमी तृष्णा, नवममुपादानमिमे त्रयः क्लेशाः प्रत्यनुगन्तव्या: । किं च, कर्म द्वितीयदशमी च, संस्कारा द्वितीय ( : ), भवः द ( शम: ), इ ( मौ), २ विशेषौ कर्म संगृहीतौ वेदितव्यौ । शेषाः सप्त च दुःखं, एषां क्लेशकर्म संगृहीतानां ये शेषाः त्रिशेषाः सप्त
दुःखसंगृहीताः प्रत्येतव्याः, तद्यथा-३ विज्ञानं, नामरूपं, षडायतनं, स्पर्शो वेदना, जाति, र्जरामरणमिति । च शब्दस्समुच्चये द्रष्टव्य ( : ) । पृ' यविप्रयोगा' (S) पृश्यसंप्रयोगेच्छाविघातादीनि दुः (खा ) ४ ( नि स ) मुच्चिनोति । एवमेते क्लेशकर्म दुः (( खेषु ) विज्ञेयाः तृ संग्रहा द्वादश तु धर्माः । ( नाड), धिकभाज्ञापकस्तु-शब्द:, एताव (न्त); इमे सूत्रनिर्दिष्टा, नातः पर ' ( मस्ति । आह - ), परिंग ( त ) मेतदिदं (तुच्यता ) मेषां क्लेशकर्म दुःखाख्यानां कुतः किं संक्रमतीति । उच्यतेतृभ्यो भवति द्वन्द्व ( म् ); क्लेशाख्येभ्यस्तृभ्यः कमख्यं द्वन्द्वमुद्भव ( ति । (fol. 2b' ) न्द्वात्प्रभवन्ति सप्त त एव दुःखाख्याः पूर्वनिर्दिष्टाः, सप्तभ्यस्त्रय उदभवंति भूय: क्लेशाख्या:, तेभ्य: कर्माख्याविति । भूयो भ्रमृतु तदेवं तु भवचक्रं, तत्र भवा : '(का) मरू पारूप्याख्या (स्ते चानव), २ स्थानाश्चक्रभूतास्ते ष्वयं पृथग्जनलोक: परिभ्रमति, तु-शब्दो ( 1 ) नियमज्ञापनार्थ :, यथा चक्रमान्पूर्व्या भ्रमति न तथा भवेषु भ्रम्येत् किं तर्हि नियमो ना ( स्तीति), ३ ज्ञापर्यंत तु-शद्व: । (आह- क ), इदानीं सर्वदेहेश्वरः, सत्व ': कतमः, किं वा' (S), स्य कारित्रमिति, उच्यते- हेतु : कलं च सर्वं जगदन्यो नास्ति कश्चिदिह सत्वः अव्यक्तो (व्यक्तो*वा, तत्त्वं). चेदं परीक्ष्यते, नोपचारमा कम तो ( 5 ) स्य द्रव्यसत्रं न युज्यत इति । आह- इदानीमस्माल्लोकांत्परं लोकं गच्छतीति, उच्यते--ने'(तः) परलोकमणु (मात्रोs), "पि ध (र्मों), गच्छत्यपि तु शून्येभ्य एव शून्या धर्माः प्रभवन्ति धर्मेभ्यः आत्मात्मीयशून्येभ्यः क्लेशकर्मसंज्ञकेभ्यः पंचभ्यो धर्मेभ्यः आत्मात्मीयशून्या" एव फलसंज्ञक (T: शून्या ध (fol. 3a ) ' म: प्रभ ) वन्ति प्रादुर्भवन्तीत्यर्थं । एतदुक्तं भवति - नैवेहात्मा, नात्मीयं नाप्येदेवात्मेति । ते ( पु ). नः स्वभावात्मरहितेभ्यो धर्मेभ्य : स्वभावात्मरहिता एव धर्माः प्रभवंति, (पर्यायग्रहणात् । आह- स्वभावात्मरहितेभ्यो धर्मेभ्य: स्वभावात्मरहिता एव धर्माः प्र (भ) वन्तीति निदर्शनमुपदेष्टुमिच्छामि । उच्यते-- स्वाध्याय - दीप - मु! (द्रा) - दर्पण - घोषा (ङ)