________________
[૫૬]
આ. વિનદનસૂરિ સ્મારકગ્રંથ તેઓ ત્રણ-ચાર મુનિરાજે સાથે જતા હતા, ને રસ્તામાં જ આચાર્ય શ્રી વિજયરામચંદ્રસૂરિજીનો મેળાપ થઈ ગયો. બંનેએ સાથે યાત્રા-ચૈત્યવંદનાદિ કર્યો. અને રાયણપગલાનું ચિત્યવંદન કરતી વખતે એમણે વિજયરામચંદ્રસૂરિજીને તળાજા અને બોટાદમાં થયેલી ઉપરની વાતો કહી સંભળાવી.
આવી જ રીતે એકવાર ગિરિરાજ ઉપર શ્રી સાગરાનંદસૂરિજી મહારાજનો મેળાપ થઈ ગયો. એમણે કહ્યું : “નન્દનસૂરિજી! ચાલે, તમારી જોડે વાતો કરવી છે.” અને બંને પેઢીની ઓફિસરૂમમાં જઈને બેઠા. બંનેએ ઘણી વાતો કરી. એમાં એમણે શ્રી સાગરાનંદસૂરિજી મહારાજને વિનયપૂર્વક સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું :
“મહારાજ ! આપ ભેળા છો, આ ક્યાંક આપને ફસાવી ન જાય, એનું ધ્યાન રાખજે ! આપ આ શાસ્ત્રાર્થ તો કરે છે, પણ એવું થશે કે આપ એને પ્રશ્ન નહિ પૂછી શકો, ને એ આપને બધું પૂછી લેશે.
બીજુ; આ શાસ્ત્રાર્થ અમને બંધનકર્તા નથી. અને, જાહેર અને મૌખિક રીતે કરવો હોય તે હજી પણ અમે તૈયાર છીએ.”
પછી બંને છૂટા પડ્યા. શાસ્ત્રાર્થને જે નિર્ણય લેવાયો હતે એમાં કાંઈ ફેરફાર થઈ શકે એમ હતું નહિ. એ શાસ્ત્રાર્થ શરૂ થાય તે પહેલાં, એમાં મધ્યસ્થ–પંચ તરીકે નીમાયેલા વિદ્વાન ડો. પી. એલ. વૈદ્ય રહિશાળા સૂરિસમ્રાટ પાસે આવ્યા. એમણે તો ઉપાશ્રયમાં પ્રવેશતાં જ બંધ પાળ્યો : “વર વનાવાતtsw”—માત્ર વંદન કરવા માટે જ આ છું.” અર્થાત્ શાસ્ત્રાર્થ વિષે કાંઈ વાત કરવા નથી આવ્યું. આમ કહીને એમણે સાષ્ટાંગ દંડવત્ પ્રણામ કર્યા.
એ જેવા બેઠા, એવું તરત જ સુરિસમ્રાટે પોતાની સ્વભાવગત નિખાલસતા અને સ્પષ્ટતાની વૃત્તિથી કહ્યું : “તમારે શાસ્ત્રાર્થ અમને કઈ રીતે બંધનક્ત નથી, એ સમજી રાખજે.”
આનો દોર પકડતાં શ્રી વિજયનંદનસૂરિજીએ કહ્યું : “આનો અર્થ એ ન સમજશે કે અમે બંધાવા માગતાં જ નથી. પણ, જાહેર અને મૌખિક શાસ્ત્રાર્થની વાત હોય તે હજી પણ અમે બંધાવા તૈયાર જ છીએ.”
આ પછી બીજી ઔપચારિક વાતો કરીને ડે. વિદ્યા ગયા. પાલિતાણામાં લિખિત શાસ્ત્રાર્થ થયો. એમાં કચાશ રહી ગઈ હોય તેમ, મધ્યસ્થ-પચે છેલ્લે બંને આચાર્યોને એક સ્થાને ભેગા કરીને બંને ની મૌખિક પરીક્ષા લીધી. અને એ પછી જે નિર્ણય (ચુકાદો) એમણે આખે, એ જગજાહેર છે.
એ ચુકાદા વખતે સૌને સુરિસમ્રાટની અને શ્રી વિજયનન્દનસૂરિજીની દીર્ધદષ્ટિની સાચી પ્રતીતિ થઈ. અને, એ દીર્ધદષ્ટિનો અમલ નહિ કરવાના પરિપાકરૂપે, તિથિચર્ચાના પ્રશ્નનું સમાધાન તો બાજુ પર રહ્યું, ઊલટું એ પ્રશ્નને લેશમાં વૃદ્ધિ જ કરી !
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org