________________
જાલેાર કિલ્લાના લેખા. નં. ૭૫૧. ] ( ૨૪૩ )
અવલાકન.
ઉપરથી જણાય છે કે પ્રીતિપાલે વિ. સ. ૧૨૩૬ થી ૩૯ સુધી રાજ્ય કયુ હોવુ જોઇએ. તેના પુત્ર સમરસિંહે જાલેરની સમીપમાં આવેલા કનકાચલ અથવા સુવર્ણગિરિ નામના પહાડ ઉપર મજબૂત કિલ્લા બધાગ્યે. છેવટે કાન્હડદેવના વખતમાં દિલ્હીના સુલ્તાન અલ્લાઉદ્દીન ખીલજીએ જાલેર ઉપર ચઢાઇ કરી વિ. સ. ૧૩૬૮ માં ત્યાં પેાતાની હકૂમત જાહેર કરી. ત્યાર બાદ ત્યાં મુસલમાનોનેોજ લાંબા સમય સુધી અધિકાર રહ્યા. હાલમાં જોધપુરના રાઠોડોના વિશાલ રાજ્યનુ માત્ર તે એક જીલ્લાનુ ઠેકાણુ ગણાય છે.
જાલેર ગામમાં એક મ્હાટી કમર આવેલી છે જેના હાલમાં તાપખાના તરીકે ઉપયાગ થાય છે, આ કબરના ઘાટ અજમેરમાં આવેલી સુપ્રસિદ્ધ કમર કે જેને ત્યાંના લેકે ‘બઢાર્ત્રના શૉપકા' કહે છે તેના જેવા છે. આ કખર મ્હોટા ભાગે જૈનમંદિર ભાંગી તેમના સામાનથી ખંધાવવામાં આવી છે એમ એની મધણી અને સ્તંભ ઉપર આવેલા જુદા જુદા લેખા ઉપરથી જણાય છે. હિંદુઓના દ્વિરના અવશેષો પણ થેાડા ઘણા માલમ પડે છે તેથી તેમને પણ આના માટે ભેગ લેવાયલેા અવશ્ય છે.
શ્રીયુત ડી. આર. ભાંડારકરના ઉલ્લેખ પ્રમાણે ( જુએ, આર્કિઆલાજીકલ વેસ્ટ સર્કલ પ્રેગ્રેસ રીપોટ, સન ૧૯૦૫-૬ ) 66 આ કખર ઓછામાં ઓછા ચાર દેવાલયેાની સામગ્રીવડે મનાવવામાં આવી છે જે માંનું એક તે સિંધુરાજેશ્વર નામનું હિંદુ મહ્વિર છે અને બીજા ત્રણ આદિનાથ, પાર્શ્વનાથ અને મહાવીર નામના જૈન મંદિર છે. આમાંનું પાર્શ્વનાથનું મંદિર તેા કિલ્લા ઉપર હતું. ”
( ૩૫૧ )
આ નબરવાળે લેખ ઉપર વર્ણવેલી કમરની પરસાળના એક ખૂણામાં આવેલા સ્તંભા ઉપરના એક ઉપર એક રહેલા એમ એ
Jain Education International
૬૫૩
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
