Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAlera killAnA leba. mAravADa dezanA dakSiNa bhAgamAM jAhera nAmanuM eka zahera ane jIllAnuM mukhya mathaka che. mAravADanI rAjadhAnI jodhapurathI 80 mAIla dUra ane sudaDI nadInA kAMThe te nagara vaseluM che. jUnA lekhe ane graMthamAM A nagaranuM jAbAlIpura evuM nAma maLI Ave che. suprasiddha zvetAmbara AcArya jinezvarasUrie vi. saM. 1080 mAM haribhadrAcArya viracita "aSTaka saMgraha nAmanA graMtha upara pite racelI vidrattA bharelI TIkAnuM samApana Aja nagaramAM karyuM hatuM. bIjA paNa aneka graMthomAM AnuM nAma maLI Ave che. A uparathI jaNAya che ke prAcIna kALamAM A sthAna jainasaMskRti ane jAhejalAlI bhareluM hatuM. rAjakIya ItihAsa upara daSTipAta karatAM jaNAya che ke prathama tyAM paramAronuM rAjya hatuM. jAleramAMthI maLI AvatA lekhamAM sAthI june lekha "saM. 1174 ASADha sudi 5 menI mitine che ane temAM rAjakartA tarIke vIsala nAmanA paramArane ullekha che. A lekhamAM vIsalanA pahelAMnA 6 rAjAonAM nAmo ApelAM che. dareka rAjAnA 20 varSa, A pramANe gaNie te ekaMdara 120 varSa pUrve-arthAta vi. saM. 1054 (I. sa. 7) thI tyAM e vaza rAjya karatuM hatuM ema mAnI zakAya. paramAre pachI tyAM cAhamAna (hANo) ne adhikAra thaye. e lekenA adhikAranI zarUAta kyArathI thAya che te hajI cokakasa jaNAyuM nathI paraMtu sundhA TekarInA lekhamAM jaNAvyA pramANe kItipAla cohANe nADelathI pitAnI rAjadhAnI jAheramAM AvyuM hatI. bIjA pramANe 652
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAleAra killAnA lekhA. naM. 751. ] ( 243 ) avalAkana. uparathI jaNAya che ke prItipAle vi. sa. 1236 thI 39 sudhI rAjya kayu hovu joie. tenA putra samarasiMhe jAleranI samIpamAM AvelA kanakAcala athavA suvarNagiri nAmanA pahADa upara majabUta killA badhAgye. chevaTe kAnhaDadevanA vakhatamAM dilhInA sultAna allAuddIna khIlajIe jAlera upara caDhAi karI vi. sa. 1368 mAM tyAM peAtAnI hakUmata jAhera karI. tyAra bAda tyAM musalamAnoneoja lAMbA samaya sudhI adhikAra rahyA. hAlamAM jodhapuranA rAThoDonA vizAla rAjyanu mAtra te eka jIllAnu ThekANu gaNAya che. jAlera gAmamAM eka mhATI kamara AvelI che jenA hAlamAM tApakhAnA tarIke upayAga thAya che, A kabaranA ghATa ajameramAM AvelI suprasiddha kamara ke jene tyAMnA leke 'baDhArtranA zaoNpakA' kahe che tenA jevA che. A kakhara mhoTA bhAge jainamaMdira bhAMgI temanA sAmAnathI khaMdhAvavAmAM AvI che ema enI madhaNI ane staMbha upara AvelA judA judA lekhA uparathI jaNAya che. hiMduonA dviranA avazeSo paNa theADA ghaNA mAlama paDe che tethI temane paNa AnA mATe bhega levAyaleA avazya che. zrIyuta DI. Ara. bhAMDArakaranA ullekha pramANe ( jue, ArkiAlAjIkala vesTa sarkala pregresa rIpoTa, sana 1905-6 ) 66 A kakhara ochAmAM ochA cAra devAlayeAnI sAmagrIvaDe manAvavAmAM AvI che je mAMnuM eka te siMdhurAjezvara nAmanuM hiMdu mahvira che ane bIjA traNa AdinAtha, pArzvanAtha ane mahAvIra nAmanA jaina maMdira che. AmAMnuM pArzvanAthanuM maMdira teA killA upara hatuM. " ( 351 ) A nabaravALe lekha upara varNavelI kamaranI parasALanA eka khUNAmAM AvelA staMbhA uparanA eka upara eka rahelA ema e 653
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna jenalekhasaMgraha. (244) jilara killA nA lekha. na. 351. ciArasAmAM katarelA maLI AvyA che. kabara bAMdhatI vakhate barAbara goThavavA sArUM patharane eka tarapha Doka bhAga kApI nhAkhavAthI lekhanI dareka lITIne prAraMbhane keTaleka aMza khaMDita thaI gayela che. lekhanuM varNana zrIyuta bhAMDArakara nIce pramANe kare che. * uparanA corasAmAM 3 lITI che ane lekha 81 2" pahoLo tathA 4 lAMbe che. nIcenA cerasAmAM cAra lITI che ane te 80 5pahoLA tathA pa" lAMbe che. jo ke A lekhe be judA judA cArasA upara katarelA che to paNa kharI rIte eka ja bAbata temAM varNavelI che. jeTale bhAga vidyamAna che te sArI sthitimAM che. koIka kaIka akSaramAM cUne bharAI gayA che paraMtu vAMcatA vizeSa harakata paDe tema nathI, te nAgarI lipimAM lakhAele che. rAjaputAnAnA bIjA jUnA lekhonI mAphaka hu akSarane badale be sthAne katarAele che. 3 ane 4 mAM bheda pADavA mATe nA vacalA gALAmAM eka jhINuM TapakuM kareluM che. bhASA saMskRta che ane keTaleka bhAga gadyamAM ane keTaloka padyamAM che. paghanA sUcana mATe aMke karelAM che ane temanI saMkhyA sAta che. pUrvenA 4 pachIne 8 akSara bevaDe kare cheprathama paMkitamAM na zabdane prayoga karela che jene arthe prastutamAM "caraNa=paga" e thAya che. bIjo zabda tara dara (paM. 2) che jene artha "bahAravaTIyA" =Thaga" e thAya che. A lekhanI AraMbhamAM jAya eTale prathama tIrthakara kaSabhadevanI stavanA che (paM. 1). pachI, gadyamAM mahArAjA kItipAladevanA putra mahArAja samarasiMhadevane ullekha che. A kItipAladeva "cAhamAnavaMzarUpI AkAzamAM caMdramAna" mahArAjA aNahilanA vaMzatpanna mahArAjA AvhaNane putra hatuM. tyAra pachI rAjaputra ane rAjyahitaciMtaka jejalanuM nAma che ane tene pIlavAhika prAMtanA saghaLA taskara eTale bahAravaTiAone tiraskAraka jaNAvyuM che. tyAra bAda be padya 4 epiMgrAphi InDikA, pu 11, pR. para. 654
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAlora killAnA lekhe. naM. 5ra ] (24) avalokana che jemAM ekamAM samarasiMhadevanA vakhANa karyA che ane bIjAmAM tenA mAmA jejalanuM sUcana che. kizanagaDha sTeTanI sarahada upara AvelA jodhapura rAjyanA parabatasAra prAMtanuM pAlavA eja pAvAhikA hevuM joIe ane hAlamAM tyAM vasatA bAvarI" leke teja taskare haze. AnA pachI gadya Ave che (paM. 4-5). stutipadya tathA aMtimapadya uparathI ema jaNAya che ke je maMDapamAM pahelAM A lekha karavAmAM AvyuM haze, ane je prathama tIrthaMkaranA maMdiramAM Avele haze, te maMDapanA viSayamAM lakhe che ke-A maMDapa zrImAlavaMzanA zeTha thazedevane putra zeTha yazavIra je eka paramazrAvaka have teNe karAvyuM hatuM. A kAryamAM tene bhAI yazarAja ane jagadhara tathA bIjA sakala goSTike (zrAvake) tenA sAthI hatA. e yazavIra caMdragacchanA AcArya zrI caMdrasUrinA ziSya pUrNabhadrasUrine pUrNa bhakta hatA. A maMDapa baMdhAyAnI miti "vi. saM. 1239 nA vaizAkha sudI 5 gurUvAra" che. pachI 4 thI 7 sudhInA padyamAM maMDapanI prazaMsA che. chevaTe jaNAvyuM che ke pUrNabhadrasUrie AnI (prazasti-lekhanI) racanA karI che. (3para) upara jaNAvelI kabaranI meharAba upara AvelA mALamAMnA eka uMcA rasA upara A naMbaravALe lekha kerele daSTigocara thAya che. lekha 6 paMkitamAM lakhele che ane tene mApa pahoLAImAM 2 85" ane laMbAImAM paDe" che. lipI nAgarI ane bhASA saMskRta gadya che. va ne gha vacce bheda na pADatAM sarvatra 2 ja karavAmAM AvyuM che. ? pachIne ja bevaDAele che. lekhanI hakIkta A pramANe che - saM. 1rara1 nI sAlamAM, jAvAlipura (jAhera) nA kAMcanagiri gaDha upara, AcArya zrI hemacaMdra pratibodha ApelA gurjara mahArAjA paramahaMta zrI kumArapAla cAlukaye "kuvara vihAra' nAmanuM maMdira baMdhAvyuM hatuM ane jemAM pArzvanAtha devanI mULanAyaka tarIke sthApanA karI hatI. te maMdira, bRhadagacchanA vAdIndra devAcAryane pakSa-samudAyane evI 655
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcInajainalekhasaMgrahu. ( 246 ) | jAlAra killAnA lekhA. na. 3para IcchAthI sama`Na karyu ke maMdiramAM zAstrokata rItie haMmezAM pravRtti thatI rahe. pachI, saM. 1242 nI sAlamAM, A dezanA adhipati cAhamAna ( cAhANa ) zrI samarasiddha devanI AjJAthI bhAM, ( bhAMDAgArI- bhaMDArI) pAMsanA putra bhAM. yazAvIre e maMdiranA samuddhAra karyo. tyAra bAda, saM. 1256 mAM jeSTha sudI 11 nA divase rAjanI AjJAthIja zrIdevAcAnA ziSya pUrNa devasUrie pArzvanAthadevanA tAraNa AdinI pratiSThA karI. zikharanA upara suvarNamaya dhvajAdaMDanI sthApanA karI ane temAM dhvajArApaNu karyuM. pachI, sa'. 1268 mAM dIpeAtsava eTale dIvALInA divase, navIna taiyAra thaelA prekSAmaDapanI ( jyAM AgaLa besIne leAkeA madiramAM thatI kaAe tathA pUjAe vigere joi zake, tenI ), pUrNadevasUrinA ziSya rAmacadrasUrie, suvarNamaya kaLasanI sthApanA sAthe pratiSThA karI. A lekha keTalIka bAbatA upara vizeSa prakAza pADe che jemane ullekha karavA atra upayogI thai paDaze. aitihAsika dRSTie vadhAre dhyAna kheMcavA lAyaka hakIkata e che ke mUla prathama A maMdira gujarAtanA pratApI ane prasiddha nRpati kumArapAle badhAvyu` hatu'. kumArapAlanA caritavane saba'dhI lakhAyelA aneka prathAmAM evA ullekhA che ke teNe ThekANe ThekANe pe!tAnA nAmanA-kumAravihAra' evA nAmejaina madirA adhAvyA hatAM. jo ke A ullekhAnI satyatAmAM zakA lAvavAnuM jarAe paNa kAraNa nathI chatAM paNa keTalAka taraphathI AvI zakA karavAmAM Ave che ane graMthe!kta ullekha sivAya bIjA AvA asa Mdigdha pramANa tarIke gaNAtA zilAlekhanA TekAnI paNa ukta kathanamAM AvazyakatA jaNAvI, te na maLavAthI, caritavidyuta hakIkata mATe za'kita najare jovA-lakhavAnI pravRtti jaNAi Ave che. AvI pravRttinA pratIkAra A lekhathI thai jAya che. bIjuM, keTalAka 656
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAlerano lekha. naM. 35ra 5 (247) avalokana vidvAne, kumArapAlane jene je "paramAhaMta" tarIke sarvatra lakhe che temAM paNa dharmAnurAgane atireka thayo gaNI zekata varNanene atizakitanA AkAramAM mUke che. paraMtu, A lekhathI temanA vicArane paNa prativAda thaI jAya che. gurjara sAhityAkAzanA prakAzamAna nakSatra ane mahArA vRddha suhRda zrIyuta ke. ha. dhruva jevA purAtattavanuM talaspaza jJAna dharAvanAra vizeSa paNa "priyadarzanA" nI prastAvanAmAM "jainadharmIo pratye sadbhAva batAvanAra parama mAhezvara kumArapAla solaMkIne jena baMdhuo parama AhaMta mAne che" (prathamavRti pR. 72) ema vicAra pradazita karyo che ane pitAnA kathananA samarthana nArthe, pATIkAmAM, Epigraphia Indica II, 122, Chitorgadh fragmentary Inscription; Bhavnagar Inscriptions p. 112, p::0-27 nuM sUcana kare che. A sUcavelA lekhomAM kumArapAlane umApativaralabdha" vigerenA mahezvarAnuyAyIne zobhe tevA vizeSaNe hovAthI hAra e vidvAna mitra ukata mata bAMdhavA prerAyA che. paraMtu khuda hemacaMdrAcAryanA pitAnA celA thI laI Aja paryata lakhAelA agaNita graMtha-nibaMdho kumArapAlane paramahaMta tarIke jaNAvelA ullekhonI vizAla senA sAthe A lekha agrasara thaI temanA abhiprAyane bAdhakartA thAya che. A ThekANe vAcakane sahaja zaMkA thaze ke tyAre zuM kumArapAlane je lekhomAM zivabhakatane zobhe tevA vizeSaNa ApavAmAM AvyAM che, te lekhe khoTA che? mahArA prAmANika vicAra pramANe te lekho cheTA nathI paraMtu kharA che; paNuM tene khulAse Ama thAya che-eka te te lekhe kumArapAle pUrNa rIte jainadharma svIkAryo na hato te samayanA che, * tethI te vakhate tevA chellA be lekha A saMgrahamAM paNa 345-46 naMbara nIce ApelA che. * cittoDagaDhane lekha saMvata 1207 mAM lakhAyeluM che. bIjA be lekho je mAravADanA che temAM ekanI miti saM. 12 9 nI che. bIjAnI miti nathI ApI paraMtu banene kAraNa ane udeza eNkIne lIdhe bIje paNa eja samayane lagabhagamAM thaelo hovo joIe. kumArapAle jainadharmane pUrNatayA ( zrAvakanA 12 vrata grahaNapUrvaka) svIkAra saM. 1216 mAM karyo ema jinamaMDananA prabaMdhamAM che. 6pa7
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna jenalekhasaMgraha (248) [ jAlerane lekha, naM. 35ra. vizeSaNe lagADAya te yathArtha ja che, kAraNa ke prathamAvasthAmAM te nRpati zaivaja hatuM. bIjuM mukhya kAraNa e che ke "mAvati vara45" Adi birUde ekalA kumArapAlaneja lagADavAmAM AvyA che ema nathI paraMtu e birUdete celunA kulakamAgata AvelA hoya tema jaNAya che. kAraNa ke e vaMzanA bIjA paNa rAjAone ukata birUde. lagADelA bIjA bIjA lekhomAM spaSTa jovAya che. A kAraNane laIne kumArapAlane, parama Ahata thayAM chatAM, e kulakamAgata utarI AvelA vizeSaNane tyAga karavAnuM koI kAraNa nathI. jenadharmanA mukhya siddhAMtene bAdhaka na thAya tevI keI paNa prakAranI kula-maryAdAnuM ullaMghana karavA ke vidhAna karavA saMbaMdhI vicAre zramaNa bhagavAna mahAvIre upadezyA nathI. vItarAga thayA chatAM e mahAnirgatha pitAne "jJAtaputra' nA svamulasUcaka vizeSaNathI hamezAM prakaTa karatA hatA ! A saMbaMdhamAM vizeSa anyatra lakhavA irachA che. ? kumArapAle, A lekhamAM varNavelA maMdirane, zAstrokata vidhie tenuM pravartana cAle teTalA mATe, vAdIndradevAcAryanA samudAyane samapaNa karyuM, evuM je kathana A lekhamAM che te paNa khAsa dhyAna kheMce tevuM che. kumArapAlanA samayamAM temaja tenA pUrva ghaNuM lAMbA samayathI vetAmbara-saMpradAyamAM caityavAsI yativargane ghaNe jora jAmele hatuM. te yatioe janamaMdirane, madhyakAlanA baddha vihAra-maThanA jevA AkAra-prakAramAM pheravI dIdhAM hatAM. rAjA-mahArAjAo ane sattAdhArI zrAvake-mahAjane taraphathI maMdiranA nibhAva kharce je gAmenA gAme ApavAmAM AvatA temanI saghaLI vyavasthA e caityavAsI ativarga karatA ane jamInanI upajane upaga paNa eja varga vecchApUrvaka karato hate. jena AcArane nahi chAje tevI rItabhAte paNa e cityAlamAM cAlatI hatI. AvI paristhitine gAyakavADasa orienTala sIrIjhamAM chapAtA, semaprabhAcArya racita kumAra - mtighoghanI prastAvanA jevI. 658
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAlerane lekha. naM. upara 3 (24) avalokana pariNAme dhIre dhIre jaina dharma paNa baddha dharmanI mAphaka nirvANa dazAne prApta thaze ke zuM e bhaya keTalAka vidvAna ane vicAravAna yativargane utpanna thayA ane temaNe pitAnI nirbaLatAne tyAga karI zuddha jainAcArane svIkAra karyo. A lekhamAM varNavelA vAdI-devasUrine yatisamUha paNa teja zuddhAcArI hate. jema jema AvA zuddhAcArInI saMkhyA vadhatI gaI ane teo cityavAsinI zithilatAAcArahInatAne prakaTapaNe virodha karatA gayA tema tema bane vargomAM paraspara bhedabhAvanI vRddhi thavA lAgI ane pariNAme vAda-vivAdanI vRddhi thaI zatrubhAva jaNAvA lAgyuM. cityavAsiye ke jemanI saMkhyA ane samAjamAM lAgavaga ghaNuM prabaLa hatI teo, A navIna utpanna thaelA vidhI vargane dareka rIte bahiSkAra karatA-karAvatA, potAnI sattA nIce rahelA jaina maMdiromAM temane pravezatA aTakAvatA ane vadhAre jora cAlatuM tyAM gAmamAM paNa rahevA mATe kanaDatA. siddharAja ane kumArapAlanA rAjyakAlamAM A sthitimAM ghaNeka pheraphAra thaI gaye hate, te paNa keTalAka jUnA ane pradhAna maMdiramAM hajI paNa tevI ja sthiti cAlatI hatI. Aja kAraNane laIne kumArapAle pitAnA baMdhAvelA A jAvAlipuranA kuMvara vihAra nAmanA maMdirane zuddhAcArI devAcAryanA samudAyane samarpaNa karyuM hoya tema jaNAya che, ke jethI vItarAgabhAva prApta karavA-karAvA mATe baMdhAyelA e devasthAnane bIjAM maMdironI mAphaka jAgIra tarIke upaga na thAya ane te duvArA AcArahInatAne uttejana na maLe. bhAvuka cativargane, caityavAsiyenI sattA nIce rahelA maMdiramAM devadarzana javA mATe je harakate ane kanaDagata thatI, te dUra karavA mATe, te vakhate navIna cale ThekANe ThekANe taiyAra thatA hatA, ane temane "vidhicaitya" kahevAmAM AvatAM hatAM. A lekhamAM varNaveluM "kumAravihAra" citya paNa temAnuM ja eka gaNAvuM joie. lekhanA bIjA bhAgamAM jaNAvele bhAM. pAsune putra bhAM. yazavIra, te vakhate jAleranA jaina samAjane eka mukhya zrImAna ane rAjamAnya 22 6pa0
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna jainalekhasaMgraha (250 ) | jAlera killAnA le. naM. 35ra zaherI hoya tema jaNAya che. teNe eka yugAdideva (AdinAtha)nuM caitya baMdhAvyuM hatuM ane tenA pAtrotsava nimitte khelavA mATe, uparyukata vAdi devasUrinA praziSya ane jayaprabhasUrinA ziSya kavi rAmabhadra vRddha rIci nAmanA eka sundara nATakanI racanA karI hatI. e nATakanI zarUAtamAM (nAMdI bAda, pAripAnA praveza thayA pachI) sUtrAdhAranA maheDhethI, rAmabhadra yazavIranI nIce ApyA pramANe prazaMsA karAve che- sUtrAdhAra-zrI cAhamAnAsamAnalakSmIpatipRthulavakSasthalakaustubhAyamAnanirupamAnaguNagaNaprakarSoM zrIjainazAsanasamabhyunnativihitAsapatnaprayatnokarSoM proddAmadAnavaibhavoddhaviSNukIniketakIprabalaparimalollAsavAsitAzeSadigantarAlI kiM vetsi zrImadyazovIra-zrIajayapAlau ? yau mAlatIvicakilovalapuSpadantau ___zrIpArthacandrakulapuskarapuSpadantau / rAjapriyau satatasarvajanInacittau - kastau na vetti bhuvanAdbhutavRttacittau // A avataraNa uparathI jaNAya che ke yazevarane tenA jeja guNavAna ajyapAla nAme laghu bhAI paNa hatuM. A baMne bhAI pitAnA rAjayakartA cAhamAna (je A lekhamAM jaNAvyA pramANe samarasiMhadeva nAme hata) nA atyaMta prItipAtra, sarvajananA hitaciMtaka, jaina dharmanI unnatinA abhilASI ane moTA dAnezvarI hatA. - A prastuta lekha saMgrahamAMthI, jAlera nivAsI ane lagabhaga samakAlIna ja evA traNa nAmAMkti yazavIra maLI Ave che je eka khAsa noMdha levA lAyaka bAbata lAge che. A traNamAMthI, eka te A lekhanI upara AvelA lekha (naM. 351) mAM jaNAvele zrI mAlaeNvaMza vibhUSaNa seTha yazedevane putra yazavIra, bIjo A cAlu lekhamAM
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAlera killAnA lekhe. na. 353 ] (251) avaleksa, -~* * * * * * * * * * -~~~ jaNAvele bhAM. pAsUne putra yazavIra, ane trIjo lekha na. 108-9 AdimAM jaNAvela maMtrI udayasiMhane putra ane "kavibaMdhu" nI padavI dharAvanAra maMtrI yazavIra. jemAM A chelle to ghaNuM karIne, A lekhamAM jaNAvelA cAhamAna rAjA samarasiMhanI gAdie AvanAra udayasiMhane maMtrI hatA ane gurjara mahAmAtya vastupAlane khAsa mitra hato. (353) A lekha paNa eja tapakhAnAnI pazcima bAjue AvelI parasALanA eka staMbha upara kerele maLI AvyuM che. zrIyuta DI. Ara. bhAMDArakara AnuM varNana A pramANe Ape che. jo A lekha ra7 paMktimAM lakhAele che. tenI pahoLAI rU" tathA lAMbAI 1" 8" che. lIpI nAgarI che. huM ne badale khele che. A lekha gadyamAM che. ghaNe ThekANe va ne badale 3 vAparyo che ane 2 pachI AvelA akSarane bevaDe karyo che. jemake yuvara (pa. 3) be zabda dhyAna kheMce tevA cheH eka "nizrA nikSepaha" (paM. 22-23) jene artha nakakI thAya tema nathI ane bIjo zabda bhATaka" (pR. 24) jeno artha ahIM "bhADuM' thatuM hoya ema . lAge che. "nizrAnikSepa" no artha amArA mata pramANe nIce mujaba haze, "ha" ne artha "bajAramAM AveluM makAna" have joIe nizrA" eTale "nisAra " jene artha mAravADamAM "paragAma jato mAla-mAlanI nikAsa thAya che. temaja paragAmathI AvatA mAlane teo "pasAra " kahe che. tethI have evo artha karI zakAya ke "bajArane eka bhAga ke tyAM bahAragAma jatA mAlane ja karavAmAM Ave." lekhanI miti prAraMbhamAM ApyA pramANe "saMvata 1353 nA vizAkha vadi 5 ne somavAra che. tenA pachI suvarNagirimAM rAjyakaratA mahArAja kula sAmaMtasiMha tathA temanA caraNakamalanI sevA - epiMgrAphiA inDikA. pu. 11, pR. 60. 661
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcInajainalekhama graha. ( 2pa2 ) [jAleAra killAnA lekhe, na'. 353, karatAM ane " rAjyapurA ' ne dhAraNa karatA kArDadevanuM nAma Apyu che, suvarNagiri e uparanA lekhamAM jaNAvelA kanakAcala ja che ane te jAleranI kallAnI TekarInu' nAma che te prasiddha ja che. kAnhaDadeva te sAmaMtasiMhanA putra hatA. [ ane jAleranA chellA svataMtra raja pUta rAjA hatA. sultAna allAuddIna khIlajIe savat 1366 vA 68 mAM jAlAra upara caDhAI karI temAM A ane enA putra vIramadeva ane mAryA gayA ane enI sAthe jAleranA caiAhANu rAjyanI paNa samApti thai. padmanAbha vinA racelA 'kAnhaDade prAdha' nAmana je gujarAtI rAse rA. rA. zrI DAhyAbhAi pI. derAsarie vidvattA bharelI sudara rIte chapAvIne prakaTa karyAM che temAM AnA saMbadhI savistara hakIkata ApelI che.--sa'grAhaka. ] koIka narapati nAmanA grahasthe potAnI strI nAyakadevInA puNyAye, bajAramAM Avelu peAtAnu makAna ke jemAM paragAma jatA mAlanA saMgraDa karavAmAM AvatA hatA te dhadAya tarIke bheTa Apyu, ane tenuM je bhADu' Ave tenAthI dara varSe pArzvanAthanA devAlayamAM, tenA goSThikA ( zrAvake ) e pa'camIne khile karavA'[bali eTale pUjA ADhi bhaNAvavAmAM Ave te; ] e khAmata jaNAvavA mATe A lekha karavAmAM AvyA che. A bheTa ApavAmAM, leTakartAnA kuTu khIe tathA suvarNagirimAM ja rahetA koika saMghapati guNadhara paNa tenA sAthI hatA. lekhamAM bheTakartAnA kuTubIonAM nAmeA ane vazavRkSa paNa ApyuM che. ThAkura AkhkhaDanA putra ThAkura jasa ane tenA putra sonI mahaNusIMha e narapatinA pitA thAya. mahaSNusIMhane ke patnie hatI. ( 1 ) mANi ane ( 2 ) tihuNA, pahelI patnIthI tene ratnasIMha, chApyA, mAlheNu ane gajasIMha nAme putra thayA; ane khIjI thI narapati, jayatA ane vijayapAla putra thayA. A mA putrA 'sAnI' nA upanAmathI eLakhAtA hatA. narapatine ke strI hatIH (1) nAyakadevI, ne (2) jADuNadevI. pahelo srIthI thae! 66 2
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAleranA lekha. naM. 353 ] (253 ) apalekana. pAnAM ja A ThekANe nAma ApyAM che. te A pramANe-lakhamIdhara, bhuvaNapAla ane suhaDapAla. A uparathI temaja A lekha nAyakadevInA ja smaraNArthe kotarAvela hovAthI, ema sUcita thAya che ke A dAna karatI veLA nAyaka devI mRtyu pAmI hatI ane tenA badale narapati jAlDaNadevIne navI ja para hatuM ane te vakhate tenAthI tene koI putra thayuM na hatuM. tethI A bheTa vakhate tenI bIjI strI tathA pahelInA putroe sAtha Ape hate. jANavA jevI bAbata e che ke narapati ane tenA bhAIo vigere sonI" kahevAtA hatA. "senIne artha A ThekANe "ghareNuM ghaDanAra thaI zake nahi. kAraNa ke tenA pitA ane pitAmahane ThAkura kahyA che. mAravADamAM osavAla, sarAvagI ane mahesarI evI vANiyAonI traNa prasiddha jJAtiomAM A senI" nAmanI "aDaka" vALI eka prakhyAta jAta maLI Ave che. mahesarI jaina nahi hevAne lIdhe temane "ahi ulekhavAnI ApaNane jarUra nathI. jo ke sarAvagI jaine che chatAM mAravADanA dakSiNa bhAgamAM teo maLI AvatA nathI. AthI ema jaNAya che ke narapati vigere osavAla sonI haze. ema kahevAya che ke mahesarIonI mULa jAta (nakha) senIgarA" hatI. jema e zabda mahesarIne lAgu paDe che tema bIjA sonIone paNa lAgu paDe che ja. ema paNa hoI zakavA saMbhava che ke musalamAnonA trAsathI keTalAka rajapute jaina banIne vANiyAmAM bhaLI gayA che temAMthI ja koIka jAtanuM nAma "sanagarA" haze. cehANanI eka jAtinuM nAma paNa senIgarA che ane tevuM nAma jAleranA A killA suvarNagiri (ratanagiri ) upara vasavAthI ja paDayuM che. jo ke atyAre te A lakhavALe staMbha "topakhAnA mAM Ave che paraMtu prathama te killA uparanA keIka maMdiramAM Avela hovo joie. narapati je ke esavAla sonI haze paraMtu mULa te senIgarA (cAhANa) haze. mahaNasIMha ja prathama e savAla thaye haze kAraNa ke tene ja "senI "
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna jainalekhasaMgraha. (254) [ jAlera killAnA lekhe na. 354-pa --**--*** lakhavAmAM AvyuM che. tenA pitA ane pitAmaha ThAkura tarIke lakhAyA che tethI teo rajaputa ja haze. . (354 thI 359) A naMbare nIce ApelA lekhe jAleranA killAmAM vartamAnamAM je jainamaMdire vidyamAna che temanI aMdara rahelI pratimAo upara ketarelA che. badhA lekhe saM. 1681 thI 84 sudhInA che, ane tapAgacchanA AcArya vijyadevasUrinA Adeza-upadezathI e maMdiranI pratiSThA vigere thaI heya ema e lekhe uparathI jaNAya che. A maMdira ane lekha saMbaMdhI DuMka varNana zrI DI. Ara. bhAMDArakara nIce pramANe Ape che. ja jAlerane kille lagabhaga 800 yArDa lAMbo ane 400 yArDa paheLe che. AgaLa pAchaLanA medAnathI 1200 phITa lAMbI evI eka TekarI upara te AveluM che. tyAMthI AkhuM zahera dekhAya che ane TekarInA uttara taraphanA DhaLAva upara A gAma vaseluM che. A gaDhane 4 dvAre che--sUrajapaLa, dhuLa, cAMdapiLa ane lehapoLa. gaDha upara jANavA jevA lAyaka phakata be jainamaMdira ane eka kabara che. eka jaina devAlaya mukha che ane tene be mALa che. prathama mALamAM AdinAtha, supArzvanAtha, ajitanAtha ane zreyAMsadeva ema cAre bAju cAra jinanI pratimAo prasthApita che. A pratimAo upara lekhe katarelA che ane temAM paNa upara pramANe nAma ApelAM che. bIjI mALa uparanI phakata traNa pratimAo upara lekhe che jemanAthI jaNAya che ke te mUtio suvidhinAtha, aranAtha ane saMbhavanAthanI che. A sarva pratimAo vi. saM. 1983 mAM jayamalla tathA tenI striya sarUpade ane sahAgade besADelI che. pazcimanA dvAra AgaLa khUNAmAM eka manuSya pramANa mUti sthA pita che je kuMthunAthatIrthakaranI che. tenA uparanA lekhanI miti "saM. Arkio laichikala vesTarnasarkala, progresa rIpeTa, sana 1906. ' 664
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAlera killAnA lekha. naM. 54-59] (255) avalokana vat 1684 varSe mAgha sudI 10 seme che. A pratimA meDatA (zahera) nA eka osavAla nAme sAmIdAse karAvI ane vijaya. devasUrinA hAthe tenI sthApanA thaI, ema e lekhamAM jaNAvyuM che. bIjA jainamaMdiramAM traNa tIrthakarenI heTI mUrtio che. dareka upara lAMbe lekha ketale che je vAMcatA jaNAya che ke madhyasthita mUti mahAvIranI che ane tenI jamaNI bAjue caMdraprabhanI tathA DAbI bAjue kuMthunAthanI che. A pratimAo vRddhazAkhAnA ane muNovagetranA eka savAla nAme jayamalajIe karAvI hatI. A lekhenI miti "saMvat 1681 varSe prathacatra vadi 5 gurUvAra banI che, ane te raTheDavaMzIya sUrasiMhajInA uttarAdhikArI mahArAjA zrI gajasiMhajInA rAjyasamayamAM thaelA che. nADalavALI mahArI vigatamAM jaNAvyA pramANe gajasiMha te rAjA sUrano putra tathA vArasa ane jodhapurane rAjA hato. A jamalajI te sAhasa ane tenI strI nAme jayavaMtadene putra hatA. tene be strI hatI-sarUpade ane sohAgade. pahelI sIthI tene naiNasI, suMdaradAsa ane AsakarNa nAme putra thayA. bIjI strIthI jayamalla thaye. A putromAMthI naiNasI ghaNe ja prakhyAta thaze. mAravADane sauthI vizeSa prakhyAta ItihAsa je mAtra mAravADa mATe ja nahi paNa mevADa tathA rAjaputAnAnAM bIjA rAjya mATe paNa ghaNe upagI che, te ItihAsa teNe racyuM che. tenuM nAma "mUtAM naisIcharI khyAta" che. tenA AgaLanA bhAgamAM jaNaveluM che ke-A mUtio teNe potAnA bhAI jayarAja tathA putrapitranA zreyArthe, suvarNagirinA moTA gaDha upara AvelA kumAravihAra nAme mahAvIranA maMdiramAM sthApana karI hatI, jemane vijayadeva sUrinI AjJAthI paMDita jayasAgara gaNie pratiSThita karI. gUDhamaMDa5mAM be bAjue be devagRhe che jemAMnA ekamAM saMvat 1863 varSe ASADha vadi gura" ne divase jayamalajIe dharmanAthanI pratimA besADI. bIjA devagRhanI mUti upara paNa eja mitine lekha che. paraMtu temAM tenA sthApakanuM nAma ApeluM nathI. 665
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcIna jainalekhasaMgraha (256 ) [ jAleranA le, na. 360-61. A devAlayane je jUne bhAga che te mAtra bahAranI bhIte rUpe che. te bhIte solakI vakhatanI che. ane lekhamAM jaNAvyA pramANe kumArapAlanI karAvelI hovI joIe. upara joyA pramANe "tapakhAnA" nA eka lekhamAM paNa kumArapAlanA devAlaya viSe ullekha che. je Aja devAlaya hovuM joIe. te lekhamAM lakhyA mujaba, te vakhate A devAlaya mULa pArzvanAthanA nAmanuM hatuM. pAchaLathI e devAlayane nAza karavAmAM AvyuM ane AnI sAmagrIvaDe nIcenI kabara bAMdhavAmAM AvI. pAchaLathI A jayamallajIe ene punarUddhAra karyo ane mULanAyaka tarIke mahAvIranI mUrti sthApanA karI. (360) jAlera gAmanI bahAra saDelAva nAmanuM eka pleTu talAva che. ane jenuM pANI AkhuM gAma pIe che, tenA kinAre cAmuMDAmAtAnuM eka maMdira AveluM che. A maMdirane lagatI ja eka jhuMpaDI che ane temAM eka mUrti che jene tyAMnA leke "saTha jogiNa" kahe che, tenA upara A naMbaravALe lekha ketare che. lekhamAM jaNAvyuM che ke, saMvata 115 nA vaizAkha vadi 1 ne zanivAranA divase jAvAlipuranA caityamAM kaI vIraka putre suvidhinAthanA khattakanuM dvAra dharmArtha karAvI ApyuM. A kAryamAM tene tenI strI nAme jinamatie pretsAhana ApyuM hatuM. A uparathI jaNAya che ke te eka jaina mUti che, paraMtu zrI bhAMDArakaranA lakhavA pramANe hAlamAM hiMduo "coMsaTha jegiNI" nA nAme tenI pUjA kare che. (361 ) " A lekha, "te pakhAnA mAMja eka ThekANe kerele maLI AvyuM che. saM. 1294 mAM, zrImAlI jAtinA koI vijAka nAmanA zrAvake pitAnA pitA jhAMpAnA zreyArthe jAvAlipuranA zrI mahAvIra cityamAM kadi (?) karAvI, evI hakIkatta ApelI che. * juo, lekha naMbara para ane tenuM avalokana. 666 -
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAlanA lekhA. naM. 3 2 - pa ] ( 15 ) avalokana ( 362 ). A lekha mATe, mI. bhAMDArakare nIce pramANe noMdha ApI che-- nAnA gelerIne eka lekha jenI miti "sAva"1320 varSe mAgha sudi 1 seme" che, temAM evuM lakhAeluM che ke, nANakagacchane aMge AvelA caMdanavihAra nAmanA devAlayanA mahAvIra devanI pUjA mATe, kSikharAyezvaranA devAlayanA mukhya pUjaka bhaTTAraka rAvala lakSmIdhare 100 drampanI bakSIsa karI. (363), A lekha paNa jhanAnA gelerImAM Avela che. enI miti saM. "1323 varSe mArgazIrSa sudi 5 budhe che ane te cAhamAna rAjA cAcigadevanA vakhatane che. temAM ema kahevAmAM AvyuM che ke narapati nAme teliyA osavAle caMdanavihAranA mahAvIranA bhaMDAramAM 50 kamma ApyA. tene vyAja, je adhuM drazna thAya che, tenA vaDe dara mAse, e narapatieja karAvelI jinayugalanI pratimAnI pUjA bhaNAvavAnuM TharAvavAmAM AvyuM che. e caMdanavihAranA mukhya adhiSThAtA te nANakagacchanA dhanezvarasUri hatA.