________________
પ્રાચીન જૈનલેખસંગ્રહ,
(૧૭૯).
'આરાસણ
તેના મંડપના સ્તન તથા ઘુમ્મટની ગોઠવણ મહાવીર અને શાંતિનાથના દેવાલયના જેવી છે, પણ શાંતિનાથ દેવાલયની માફક માત્ર ચાર તરણો છે જેમાંનું દેવકુલિકાની પરસાલની સામે આવેલાં દાદર ઉપરનું એકજ હાલમાં રહેલું છે. નેમિનાથ ચૈત્યની માફક ઘુમ્મટની આજુબાજુએ વાંસના સળીઓ ઉભા કર્યા છે. દેવકુલિકાને બાહ્ય ભાગ તથા ગૂઢમંડપને એક ભાગ અર્વાચીન છે. દાદર સાથે આવેલા બે સ્તની વચ્ચેની એક જુની બારસાખ ગૂઢમંડપની પશ્ચિમની ભીંતમાં ચણવામાં આવી છે, પણ આ દ્વાર બંધ કરવામાં આવ્યું નથી. ભીતની બીજી બાજુએ આવીજ બારસાખ ગોઠવવા પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યા હોય તેમ લાગે છે, કારણ કે તે ભીંત આગળ બે સ્તર ઉભા કરવામાં આવ્યા છે. મૂલદેવગૃહની બારસાખ ઉપર સારૂં કોતરકામ કરવામાં આવ્યું છે. પણ તેના ઉપર પાછળથી ગુજરાતી રીતિ પ્રમાણે રંગ લગાડવામાં આવ્યું છે”
શાંતિનાથ ચિત્ય.
( ૩૦૨-૩૦૬ ) આ નંબરવાળા લેખે શાંતિનાથ ચિત્યમાં આવેલા છે. ચૈત્યમાં રહેલી જુદી જુદી પ્રતિમાઓની નીચે એલેખે કેતરેલા છે. જ લેખની મિતિ સં. ૧૧૩૮ છે અને એકની સં. ૧૧૪૬ છે. અમુક શ્રાવકે અમુક જિનની પ્રતિમા કરાવી માત્ર આટલેજ ઉલ્લેખ એ લેખમાં થએલો છે.
એ દેવાલય ઉપર્યુક્ત મહાવીર જિનના દેવાલય જેવું જ છે. માત્ર ફેરફાર એટલે જ છે કે ઉપરની કમાનની બંને બાજુએ, મહાવીર દેવાલયની માફક, ત્રણ ગોખલા નહિં પણ ચાર છે. આ દરેક ગોખલામાં લેખે આવેલા છે જેમાંના સર્વની મિતિ ઈ. સ. ૧૦૮૧ છે માત્ર એકની જ આઠ વર્ષ પછીની છે. વળી મંડપમાંના આઠ સ્ત જે અષ્ટકોણાકૃતિમાં હેઈ ઘુમ્મટને ટેકે આપે છે તેના ઉપર ચાર તારણો છે, પણ મહાવીર દેવાલયમાં આઠ છે. આ બધાં તારણે જતાં રહ્યાં છે, ત પશ્ચિમ બાજુ તરફનું અવશેષ રહ્યું છે. ”
૫૮૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
