________________
પૂજ્યપાદ દાદાગુરુ પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી મહારાજ
[ ૨૧
છે. પ્રાચીન ગ્રંથેાના આવે! ઉત્તમ સંગ્રહ કરવા ઉપરાંત ખીજું મહાન કાર્ય તેઓએ એ કર્યું કે જે ગ્રંથેાની પ્રતિએ અન્યત્ર અપ્રાપ્ય, અતિવિલ કે જીર્ણશીણુ હતી, એવા જૈન-જૈનેતર સ`ખ્યાબંધ ગ્રંથાની પેાતાની જાતદેખરેખ નીચે, કુશળ લહિયાઓને હાથે, નકલા કરાવી હતી. એક જમાનામાં તેઓશ્રીના હાથ નીચે એકીસાથે પચીસ-પચીસ, ત્રીસ-ત્રીસ લહિયાએ કામ કરતા હતા. એ દૃશ્યનુ આજે પણ સ્મરણ થઈ આવતા જાણે એમ જ લાગે છે કે કઈ જ્ઞાનેાહારક મહિષ જ્ઞાનેાદ્વારની એક મહાશાળા ચલાવી રહ્યા છે, અને એમાં પેાતાની સર્વ શક્તિનું સિંચન કરી રહ્યા છે.
વળી, પ્રાચીન ગ્રંથૈાના સંગ્રહ અને રક્ષણ માટે જેમ તેએએ નવા જ્ઞાનભંડારા સ્થપાવ્યા હતા, તેમ જૂના જ્ઞાનભંડારાને વ્યવસ્થિત અને સુરક્ષિત બનાવવા માટે પણ ખૂબ જહેમત ઉઠાવી હતી. પાટણ, લીંબડી આદિમાં રહેલા ભડારા તેની આવી જ્ઞાનભક્તિની કીર્તિગાથા બની રહે એમ છે.
અને પાટણમાં નવું સ્થપાયેલ શ્રી હેમચંદ્રાચાય જૈન જ્ઞાનમ ંદિર તેા, પાટણના સંખ્યાબંધ અવ્યવસ્થિત બની ગયેલ ગ્રંથભંડારાના સુવ્યવસ્થિત મહાભડારરૂપ બની ગયેલ હાવાથી, જૈન વિદ્યા અને ભારતીય વિદ્યાના દેશ-વિદેશના અભ્યાસીએ માટે જ્ઞાનતી સમાન બની ગયેલ છે. આ જ્ઞાનમદિરની સ્થાપનામાં પૂજ્ય દાદાગુરુદેવે જે ઝંખના સેવી હતી અને પ્રેરણા આપી હતી તે સૌકાઈ તે માટે દાખલારૂપ બની રહે એમ છે.
નવા જ્ઞાનભડારાની સ્થાપના અને જૂના જ્ઞાનભંડારાની સુરક્ષાની સાથે સાથે જ પ્રાચીન શાસ્ત્રગ્રંથાના ઉદ્ધાર તરફ પણ તેઓશ્રીનું પૂરેપૂરું ધ્યાન હતું. અને એટલા માટે આવા ગ્રંથોના સ ંશાધન –સંપાદન અને શુદ્ધીકરણ માટે તેઓ જાતે કામ કરતા અને બીજાઓને પ્રેરણા આપતા. ભાવનગરની શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા તરફથી પ્રસિદ્ધ થતી શ્રી આત્માનંદ જૈન ગ્રંથમાલા, પ્રવક શ્રી કાંતિવિજયજી જૈન ઐતિહાસિક ગ્રંથમાલા વગેરેના સંચાલન અને વિકાસ માટે તેઓ હમેશાં પ્રયત્નશીલ રહેતા હતા. આ કાર્યમાં પૂજ્યપાદ આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજી મહારાજ, પૂજ્યપાદ આચા મહારાજ શ્રી વિજયદાનસૂરિજી મહારાજ, પૂજ્યપાદ શ્રી હંસવિજયજી મહારાજના સુશિષ્ય મુનિવર શ્રી દાલતવિજયજી આદિ ઘણાના ક્રૂાળેા છે, છતાં આ ગ્રંથમાળાને એની શરૂઆતથી જ જીવિત રાખવામાં મારા પૂજ્ય દાદાગુરુશ્રીનેા અને પૂજ્ય ગુરુશ્રીને ફાળેા અતિ મહત્ત્વને અને માટે છે, એ સત્ય
હકીકત છે.
અહીં એક વાત તે સમજી જ લેવાની છે કે પૂજ્ય દાદાગુરુશ્રીની જ્ઞાતાદ્વારની કે શાસનપ્રભાવનાની દરેકેદરક પ્રવૃત્તિમાં, કાયાની છાયાની જેમ, મારા પૂજ્ય ગુરુદેવ શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજને હંમેશાં ધ પુરુષાર્થભર્યાં ઘણા મોટા કાળા રહેતા. આ ઉપરથી સોકેાઈ તે નિશ્ચિતરૂપે લાગશે કે ગુરુ-શિષ્યની આ જોડીએ જ્ઞાનેાહારના પુણ્યકાર્યની પાછળ જ પેાતાનુ` સમગ્ર જીવન સમર્પિત કરી દીધું હતું. મારામાં શાસ્ત્રસ ંશાધનની જે કંઈ અતિ અલ્પ-સ્વલ્પ સ્ક્રૂતિ કે દૃષ્ટિ આવી છે, તે મારા આ બંને શિરસ્ત્રોને જ આભારી છે, એટલું જ નહિ, પણ મારામાં જે કંઈ સારું છે, તે આ ગુરુયુગલની કૃપાનું જ ફળ છે.
વિશિષ્ટ વ્યક્તિત્વ
પૂજ્ય દાદાગુરુશ્રી કેવા કરુણાળુ અને વાત્સલ્યમૂર્તિ હતા, એમને સ્વભાવ કેવા શાંત અને પરગજુ હતા, તેઓ કેટલા બધા ધીર-ગંભીર અને ખેાલવા કરતાં કરવામાં માનનારા હતા, એમનામાં મધ્યસ્થતા, ગુણુપ્રાહક વૃત્તિ અને સત્યશોધક દૃષ્ટિના કેવા સુમેળ સધાયા હતા અને એમનું જીવન કેવું વિમળ નાનાં ૩૬
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org