________________
assoc. saoss.
white dailesheathshshsht histhitinhobananandnacea [૧૦૩] રિવાજથી હિંસાના બનાવા કેટલાયે ગણા વધી જશે, તેને પણ સાથે સાથે વિચાર કરી એના પણ પૂરતા ખ્યાલ રાખવાની જરૂર છે.
ઉદાહરણ તરીકે, કોઈ એક કન્યાને ધનાઢયના પુત્ર સાથે પરણાવવામાં આવી. હવે કોઈ કવશાત્ ચડતી-પડતીના પ`જામાં ફસાઈ જવાથી કદાચ તે કંગાળ બની જાય અને ખાવાના પણ ફાંફાં પડે એવી સ્થિતિમાં તમે એમ માને છે કે, તે સ્ત્રી પુનઃગ્નના રિવાજના લાભ ઉઠાવી પોતાના પતિને મારી નાખવાનું સાહસ ન ખેડે ? કદાચ આર્થિ ક સ્થિતિ સારી પણ હાય અને શારીરિક સ્થિતિમાં ક્ષય આદિના કારણે ફેરફાર થઈ જાય તા પાતાની વિષયવાસનાને પુષ્ટ કરવા પોતાના પતિને ઝેર આપવા જેટલી નીચી હદે થુ નિહ પહાંચે ?
ase destesedeseoses
અગર કન્યાના માતપિતાએ ધનના લેાભને વશ બની કાળા કદરૂપા અને સાવ ભોળાભટાક અગર વૃદ્ધ પતિ પસંદ કરી લાકડે માંકડું વળગાવી દીધું. પરંતુ પાછળથી તેવા કફોડા સ ંજોગોમાં અકળાતાં અને ખીન્ને સુંદર પતિ પ્રાપ્ત થતાં વિધવાવિવાહને રિવાજ પતિના જાનને જોખમમાં નાખ્યા વિના નહિ રહે, એની શી ખાતરી ?
વળી, એમ માની લેવાની જરૂર નથી કે, સ્ત્રીઓનુ` કેમળ હૃદય આવુ કરપીણુ કાર્ય નહિ કરે ! બ્રહ્મા પણ પાર ન પામી શકે એવાં તેમનાં સાહસેા અને ચરિત્ર તપાસવાં હાય તે, સ્ત્રીચરિત્રનાં પુસ્તક વાંચી જોશે તા તમને માલમ પડશે કે સ્ત્રી અબળા કહેવાતી હશે, છતાં સમળાને પણ મોટા ખાડામાં ઉતારી શકે છે. ખાનદાનીને નહિ છેડનારી સ્ત્રીએની સખ્યા તે આંગળીના વેઢા ઉપર ગણાય તેટલી જ હોય છે, કહ્યું પણ છે
स्त्रीणां चरित्र पुरुषस्य भाग्यं । देवो न जानाति कुतो मनुष्यः ॥
સ્ત્રીઓનુ ચરિત્ર અને
પુરુષનુ ભાગ્ય દેવ પણ ન જાણે, તે પછી મનુષ્ય તો જાણે જ કયાંથી ? ઉપરની હકીકત એ સિદ્ધ કરે છે કે, થોડી સ`ખ્યાની વિધવાએ દ્વારા થતા ગભ પાતા કરતાં પુન લગ્નની પ્રથા મોટા યુવાનેાના, પ્રૌઢાના અને વૃદ્ધ માણસાના પ્રાણા હરવામાં પાછી પાની નહિ કરે. કારણ કે, તેએ એમ સમજે છે કે, અમારે પતિ વિના તેા રહેવાનુ છે જ નહિ. · કણબીના કૂબે। એક મૂએ અને બીજે ઊભા' એ કહેવતને ચિરતાથ કરનારે આ રિવાજ તેમની મદદમાં તૈયાર જ છે.
વળી ઘણી સ્ત્રીએ પાતાના પતિ સાથેના કલેશ–કકાસથી, પેાતાના પતિના દુરાચાર આદિને કારણે અગર તે સામુ, સસરા આદિ તરફથી ગુજારવામાં આવતા અસદ્ઘ સંતાપાને
શ્રી આર્ય કલ્યાણતપ્તસ્મૃતિગ્રંથ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org