________________
જ્ઞાનાંજલિ
એકમ, દશક, સે અકેમાં ૧, ૨, ૩, એમ પૃથફ પૃથફ આપવાનું કારણ એટલું જ છે કે— એક, બે, ત્રણ આદિ એકમ સંખ્યા લખવી હોય તો એકમ અંકમાં આપેલા એક, બે, ત્રણ આદિ લખવા. દસ, વીસ, ત્રીસ, આદિ દશક સંખ્યામાં એક, બે, ત્રણ એમ નવ સુધી લખવા હોય તો દશક અંકમાં બતાવેલા એક, બે, ત્રણ લખવા. અને સે, બસ, ત્રણ આદિ સે (શતક) સંખ્યામાં એક, બે, ત્રણ, આદિ લખવા હોય તો શતક અંકમાં લખેલા એક, બે, ત્રણ આદિ લખવા. એકમ, દશકમાં શૂન્ય આવે તો ત્યાં શુન્ય જ લખાય છે.
દશક સંખ્યા પછી આવતી એકમ સંખ્યા અને સો-શતક સંખ્યા પછી આવતી દશક તથા એકમ સંખ્યામાં એક, બે, ત્રણ લખવા હોય તો એકમ દશક અંકોમાંથી લખવા, જેમ કે–
स्ता स्ता ૧૭૪; ૦૨૦૦, ૨૨૨૭, શું ૨૬૬; ૦ ૨૦૦, ૨૪૭;
૧૦૦,
स्तो रास्ता स्तोस्तो स्तिो स्तिो स्तं ૦ ૪૦૯, ૨૪૧૬,
૧૦૦, ૦ ૧૦૧, આ ૬૬, ૦ ૬૮૦; ૦ ૬૦૦,
4િ 2. ૦
स्तं स्तं હૈ સઃ તાઃ તાઃ ૪ઃ તાઃ
૪ ૬૨૭, ૬૪૭, શુ ૬૬૬; ૦ ૭૦૦, મેં ૨૨, ૪૨, જૂ ૭૭૭, 8 s૬૪, प्राम
૧ ૨ ૨ શ્રા અત્યારે જે તાડપત્રીય પુસ્તક-ભંડારે વિદ્યમાન છે તેમાં, મારા ધ્યાનમાં છે ત્યાં સુધી, છો પાનાંની અંદરનાં જ પુસ્તકે છે, તેથી વધારે પાનાંનું પુસ્તક એક પણ નથી. ઘણાંખરાં પુસ્તક ત્રણસો પાનાં સુધીમાં અને કેટલાંક તેથી વધારેનાં મળી શકે છે. કિન્તુ પાંચસોથી વધારે પાનાંનું પુસ્તક માત્ર પાટણના સંઘવીના પાડાના તાડપત્રીય પુસ્તક-સંગ્રહમાં એક જ જોયું છે, તે પણ ત્રુટિત તેમ જ અસ્તવ્યસ્ત થઈ ગયેલું છે. સૌથી વધારે પાનાંના તાડપત્ર પુસ્તકને સુરક્ષિત રાખવું ઘણું મુસીબતભર્યું થાય એ સ્વાભાવિક છે, એટલે તેથી વધારે પાનાનું તાડપત્રીય પુસ્તક નહિ લખાતું હોય એમ અનુમાન કરી શકાય છે. તથાપિ ચારસો વર્ષ જેટલા એક પરાતન પત્રમાં તાડપત્રીય અંકની નોંધ મળી છે. તેમાં સાતસો પાનાં સુધીના અંકેની નોંધ કરેલી છે. એટલે તે નોંધ કરનારે તેટલાં પાનાંનું અગર તેથી વિશેષાધિક પાનાંનું પુસ્તક જોયું હોય એમ માનવાને કારણુ છે.
પુસ્તકરક્ષણ—હસ્તલિખિત પુસ્તકની શાહીમાં સુંદર આવતો હોવાથી વર્ષાઋતુમાં તે એંટી જવાનો ભય રહે છે, માટે તે ઋતુમાં પુસ્તકોને હવા ન લાગે તેમ સુરક્ષિત રાખવા જોઈએ. આ જ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org