Kaushik Ek Aprasiddha Vaiyakaran

SR No.: 229721
Original Sutra Author: N/A
Author: Nilanjana Shah
Publisher: ZZ_Anusandhan
Total Pages: 14
Language: Hindi
Classification: Article & 0_not_categorized
File Size: 404 KB

Page 4

अनुसंधान-१७. 206 करता जणाय छे.
४. श्च्युतिर् क्षरणे । क्षीत. (पृ. २३)..... कौशिकस्तु श्रुतिमयोपधं मन्यतेश्चोतति । कौशिक भ्वादि गणना आ धातुनो 'श्चति' ए रीते 'य'कार वगरनो पाठ करे छे. 'माधावृ'मां (पृ. ६७)सायणे कौशिकना नाम वगर आ मतनो निर्देश कर्यो छे अने तेना मतना समर्थनमां, भट्टभास्करे टांकेली ऋग्वेदनी ऋचाओ आपी छे : अत्र श्चतिरित्ययकारमपि पठन्ति । तथा च 'मधुश्चुतं घृतमिव सुपूतम् .. । [ऋ. ४. ५७.२], श्चोतन्ति ते वसो: .... [ऋ. ३. २१. ५] इत्यादौ भट्टभास्करः । तथा च मैत्रेयोऽपि - श्रुतिरित्यप्येके पठन्ति । सायणे नोंध्या प्रमाणे मैत्रेये पण 'धातुप्रदीप' (पृ.७)मां केटलाकनो कहीने नाम आप्या वगर कौशिकना आ मतनो निर्देश कर्यो छे. माधावृ.मां, धातुसूत्रोना संदर्भमां भट्ट भास्कर के जे पोताना अभिप्रायना संदर्भमां वैदिक ऋचाओ टांके छे तेमना केटलाक मत मळे छे. ___ कौशिकने भट्ट भास्कर उपरांत हेमचंद्रना धातुपाठनुं समर्थन पण मळी रहे छे, कारणके हेमचंद्र हेमधातुमाला (पृ.३३)मां चुतू, श्चुत, श्च्युत क्षरणे -एम त्रणे आपे छे. कवि (पृ.२९)मां चुत् च्युति क्षरे-बने मळे छे. नोंधQ जोईए के भट्टिकाव्यमां तो आश्च्योतद्रुधिरम्.....(१७.११)-एम श्च्युत् धातुनो प्रयोग मळे छे.
५. द्रा आयासे च । क्षीत. (पृ. ३३) आयासं कदर्थनम् । कौशिकस्त्वायामे । दैर्ध्यविशिष्टायां क्रियायामित्याख्यत् ।
कौशिक द्राघुना अर्थनी बाबतमां क्षीरस्वामीथी जुदा पडीने आयाम ए अर्थ दर्शावे छे अने आयामनो अर्थ पण दीर्घताथी विशिष्ट एवी क्रिया करे छे. 'माधावृ' (पृ. ८०) पण 'द्राघु आयामे आयामो दैर्घ्यक्रियेति कौशिकः।' कहीने कौशिकनो उपर्युक्त मत ज आपे छे.
क्षीरस्वामी, चान्द्र, जैनेन्द्र, कातंत्रव्याकरणकार, शाकटायन-आमां मोटाभागना धातुवृत्तिकारो आयासः अर्थ ज आपे छे. कौशिकना मतने सायण उपरांत बोपदेवतुं समर्थन मळी रहे छे. जो के बोपदेवे कवि. (पृ. १६)मां द्राङ् श्रमायामाशकितषु । एम वणे अर्थ आप्या छे. श्री. ग. बा. पल्सुलेए जणाव्यु छे के हस्तप्रतोमां अमुक अक्षरोमां, एकने बदले बीजो वंचावानो संभव