________________
June-2006
लोको, पोताने मळेली रूढ अने पारम्परिक मान्यताओथी जुदी वात कोई संशोधक करे, ओ वातने स्वीकारवा तो नहि, पण बरदास्त करवा पण तैयार नथी होता. अमे जे रूढिगत बाबत परत्वे जे मान्यता धरावीओ छीओ ते ज सनातन सत्य छे, अने ते रीते मानवामां ज धर्म, धर्मश्रद्धा टकी शके छे, तेथी जुएं, अर्थात् स्वीकृत पारम्परिक सत्यने खोटुं पाडे तेवू कांई पण मानवं के लखवू, ते परम्परा प्रत्येनो अछाजतो अपराध छ; आवं, वस्तवमां अनुचित गणाय तेवू वलण आ केटलाक लोकोओ अपनाव्युं छे.
संशोधके करेल प्रतिपादनोनुं प्रमाण पुरस्सर निरसन करवू ते अक स्वस्थ गणाय तेवू वलण छे. क्वचित् प्रमाणो खोळतां के रजू करतां न फावे तो पण, 'तमे गमे ते संशोधन करो, अमे तो अमारी पारम्परिक मान्यताने ज स्वीकारीहूं' आईं कही तो ते पण प्रमाणिक वलण गणाय. परंतु, आQ कशुं ज करवाने बदले, ते संशोधकनां लखाणोने अने तेने ग्रन्थने पाछां खेंची लेवानी अथवा तो ते पर प्रतिबन्ध लादवानी पेरवी करवी, ते तो सर्वथा अप्रमाणिक, अस्वस्थ अने हानिकारक वलण ज बनी रहे तेम छे.
आq हानिकारक वलण डॉ. ढांकीना उपर उल्लेखेला ग्रन्थ परत्वे थोडाक रूढिपूजक लोकोओ अपनाव्यु होवानुं जाणवा मळे छे, जे खरुं होय तो खूब ज खेद जनक छे. डॉ. ढांकीओ 'नवकार' विशे अक विचारोत्तेजक अने संशोधनात्मक लेख लख्यो छे. ओ लेखथी आ लोकोनी श्रद्धाविषयक धारणाना पाया हचमची ऊठ्य छे. तेथी तेमणे पोताना तनिष्ठ प्रयत्नो करीने आ ग्रन्थोने 'अयोग्य' ठरावीने तेना पर 'प्रतिबन्ध' कही शकाय तेवी परिस्थिति लादवानो प्रबंध कर्यानुं जाणवा मळ्युं छे. वधुमां, आ ग्रन्थ साथे 'कस्तूरभाई लालभाई स्मारकनिधि'नुं नाम प्रकाशक तरीके जोडायुं होवाने कारणे, तेना संचालको, पेला रूढिजड लोकोना आग्रहने अधीन थई गया होवार्नु पण जाणवा मळे छे.
प्रसंगोपात्त एक बीजी बाबत पण अहीं उल्लेखवी जरूरी लागे छे. डॉ. ढांकी शिल्प-स्थापत्यशास्त्रना विश्वख्यात विशिष्ट विद्वान छे. भारतनां मन्दिरो विशेना विश्वकोशनी तेमनी योजना अने ते विषयना तेमना ग्रन्थो, ए शोधक्षेत्रना इतिहास- अक सीमाचिह्न गणाय छे. तेमना आ विषयना ज्ञाननो लाभ जैन संघने मळे ते हेतुथी, शेठ कस्तूरभाई लालभाई तथा मुनिराज श्री पुण्यविजयजी
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org