Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समीप
समीप, क्रि. वि. ( सं . समीपं पे ) अंतिकं के कात्, आरात, निकषा, निकटं-टे, उपकंठ-ठे, समया, सविधे, सकाशं-शे-शात्, संनिधौ,
| Å૦૪ ]
उप- ।
-वर्ती, वि. (सं.- तिन) समीप, निकट, संनिहित, अंतिक, अभ्याश, आसन्न, उपकंठ, उपांत, अभ्यर्ण, अभ्यग्र, सविध, समीप निकट स्थवर्तिन् ।
समीपता, सं. स्त्री. (सं.) सामीप्यं, नैकट्यं, संनिधि: (पुं.), आसन्नता, संनिकर्षः । समीर, सं. पुं. (सं.) समीरः समीरणः, पवनः, वायुः दे. |
.
समीहा, सं. स्त्री. ( सं . ) उद्योगः, प्रयत्नः २. इच्छा ३. अनुसंधानम् ।
समुंदर, सं. पुं. (सं. समुद्रः ) सागरः । - झाग, सं. पुं., दे. 'समुद्रफेन' । - सोख, सं. पुं. ( सं . समुद्रशोष: ) क्षुपभेदः । समुचित, वि. (सं.) यथेष्ट, उचित दे. । समुच्चय, सं. पुं. (सं. समाहारः ) संमिलनं
२. राशिः समूहः ३. अर्थालंकार-भेदः (सा.) । समुद, वि. (सं.) सहर्ष, सामोद, सानन्द । अ., सहर्षे, सानन्दम् ।
समुदाय, सं. पुं. (सं.) नि-सं, चयः, निकरः, राशिः २. गणः, संघः, वृंद, समूहः । समुद्र, सं. पुं (सं.) सागरः, अब्धिः, वारि अंभो-उद-जल-नीर- अंबु पाथो, -धि:, पारावारः, सरित्पतिः, सिंधुः, अर्णवः, रत्नाकरः, नीर-वारि जल, निधिः, मकरालयः, ऊर्मिमालिन् । —तट, सं. पुं. ( सं. पुं. न. ) सागर, तीरं-कूलं, रोधस (न.), वेला |
- पत्नी, सं. स्त्री. (सं.) समुद्र, कांता-गा, नदी । - फेन, सं. पुं. (सं.) समुद्रकफः, जलहासः, सामुद्रम् ।
-यान, सं. पुं. (सं. न. ) पोतः । -लवण, सं. पुं. (सं. न. ) अक्षि (क्षी) वं, वशि (सि) रं, समुद्रकं, लवणाब्धिजम् । - वह्नि, सं. पुं. ( सं . ) वडवानलः, वाडवः । समुद्रगुप्त, सं. पुं. (सं.) गुप्तवंशीयः सम्रावि शेषः ।
समुद्री, वि. (सं.) समुद्रिय, समुद्रय । समुल्लास, सं. पुं. (सं.) परिच्छेदः, अध्याय: २. आनंद:, हर्षः ।
समोसा
समूचा, वि. (सं. समुच्चयः > ) समस्त, समग्र, संपूर्ण
|
समूल, वि. ( सं . ) सकारण, सहेतुक २. मूलवत्-अन्वित। क्रि. वि. ( सं. न. ) मूलतः, सम्पूर्णतया, अशेषेण, साकल्येन । समूलोन्मूलन, सं. पुं. (सं. न. ) ( मूलतः ) उत्पाटनं - उच्छेदनं व्यपरोपणम् ।
— करना, क्रि. स., उत्पट् ( चु. ) विध्वंस्उत्सद् (प्रे.), आमूलं उत्खन (भ्वा. प. से. )व्यपरुहू (प्रे., व्यपरोपयति ) ।
समूह, सं. पुं. (सं.) निवह:, व्यूह:, संदोह:, विसरः, व्रजः, स्तोमः, ओघः, निकरः, व्रातः, वार:, संघातः, नि-प्र- सं, चयः, समुद (दा) यः, समवायः, गणः, संहतिः (स्त्री.), वृंद, निकुरंबं, कदंबक, समाहारः, समुच्चयः, -मंडलं, -जालं, - पूगः ग्रामः (समासांत में) । (सदृश पदार्थों का ) वर्ग: । (जंतुओं का ) संघः, सार्थ: । ( सजातीय जंतुओं का ) कुलम् (टेढ़े जंतुओं का ) यूथ:-थं । ( पशुओं का ) समज: । ( औरों का झुंड ) समाज: । (एक धर्मवालों का ) निकाय: । ( अन्नादि का ढेर ) पुंज:, पिजः, पुंजि: (स्त्री.), राशिः, उत्करः, कूट:-टं २. जनता, जनमेलकः, जनलोक, संघ:-समुदाय:- संमर्द :- संकुलं ३. बहुत्वं, बाहुल्यं, बहु-बृहत्, संख्या ।
समूहनी, सं. स्त्री. (सं.) संमार्जनी, 'दे.
झाड़' ।
समृद्ध, वि. ( सं . ) धनिक-संपन्न |
अति-शय-, धनाढ्य
समृद्धि, सं. स्त्री. (सं.) एधा, अतिशय प्रचुर, संपद्-संपत्ति: ( दोनों स्त्री. ) वित्तं विभव:वैभवम् ।
समेटना, क्रि. स. (हिं. सिमटना ) एकत्र कृ, संग्रहू ( क्र. प. से.), संचि ( स्वा. उ. अ.), संनी समाहृ ( वा. प. अ.) २. आकुंच् (प्रे.), संकुच (तु.प.से.), संह (भ्वा. प. अ. ) सं. पुं. तथा भाव, एकत्र करणं संग्रहणं, संचयनं, संनयनं, समाहरणं, आकुञ्चनं, संकोचनम् । समेत, क्रि. वि. ( सं. न. ) सह, साकं, सार्धं, सहितं, समं ( सब तृतीया के साथ ) । वि. (सं.) संयुक्त |
समोसा, सं. पुं. (फ्रा. ) *समोषः, त्रिकोणाकारः पक्वान्नभेदः ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |