Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
समझना
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ६०२ ]
—में आना, क्रि. अ., अवगम्-बुध्- ज्ञा (कर्म.) । -दार, वि. (हिं. + फ्रा.) धीमत्, बुद्धिमत्, प्राज्ञ, विचक्षण । समझना, क्रि. स. (सं. संज्ञानं > ) ज्ञा ( क्र. उ. अ. ), बुध् (भ्वा. प. से.), अवगम्, बुद्धधा ग्रह ( क्रू. प. से. ) २. क्लृपू ( प्रे.), उत्प्रेक्ष (भ्वा. आ. से. ), तक (चु. ) ३. विचर् ( प्रे. ) ४. प्रतिकृ, निर्यत ( चु.)। सं. पुं., ज्ञानं, बोधनं, अवगमनं, उपलब्धिः ( स्त्री. ) ।
समझने योग्य, वि., ज्ञेय, अवगंतव्य, बोध्य | समझनेवाला, सं. पुं., ज्ञातृ, बोट, अवगंतु । समझाना, क्रि. प्रे. (हिं. समझना ) ब. 'समझना' (१) के प्रे. रूप २. विशदी स्पष्टीकृ व्याख्या ( अ. प. अ. ), व्याचक्ष ( अ. आ. ) ६. उपदिश ( तु. प. अ.), शिक्ष ( प्रे.) ४. निर्भत्स्ळे ( चु. आ. से. ) ५. प्रति इ (प्र.), अभिज्ञा (प्रे.) ।
- बुझाना, क्रि. प्रे, दे. 'समझाना' । समझा हुआ, वि., ज्ञात, बुद्ध, अवगत । समझौता, सं. पुं. (हिं. समझना ) संवि:, सं-समा,-धानं, कलह-विवाद, शमः -शांति: (स्त्री.), २. संमति: (स्त्री.), ऐकमत्यम् । समता, सं. स्त्री. ( सं . ) तुल्यता, सादृश्यं, समानता, साम्यं, समत्वम् । समद, वि. (सं.) मत्त, क्षीब, उन्मद, मदो द्धत २. मदोत्कट, मत्त ( गजादि ) ३. प्रसन्न, प्रहृष्ट ।
समध (धि)न, सं. स्त्री. (हिं. समधी ) १२. पुत्र-पुत्री - अपत्य, श्वश्रूः (स्त्री.), जामातृ- स्नुषा, - जननी ।
समधियान, -ना, सं. पुं. (हिं. समधी ) पुत्र - पुत्री, श्वशुरालयः ।
समधी, सं. पुं. ( सं. संबंधिन् > ) १२. पुत्र पुत्री - अपत्य, श्वशुरः, जामातृ स्नुषा, जनकः । समन्वय, सं. पुं. ( सं . ) संयोगः, मिलनं २. आनुरूप्यं, विरोधाभाव:, सवादः ३. कार्य कारणनिर्वाह: ।
समन्वित, वि. ( सं . ) संयुक्त, मिलित, संबद्ध २. युक्त, युत, सहित २. निबंध । समय, सं. पुं. (सं.) वेला, काल:, दिष्टः, अनेहसू २. प्रस्तावः, प्रसंग: ३. ऋतुः ४. अवकाश:, क्षण: ५. अवसरः, उचितसमयः ।
समाचार
समर, सं. पुं. (सं. पुं. न. ) संग्रामः, युद्धं दे. भूमि, सं. स्त्री. (सं.) समरांगणं, युद्ध-रण, क्षेत्रम् |
- शाखी, सं. पुं. ( सं . - यिन ) लब्धवीरगति, धराशायिन् ।
समर्थ, वि. (सं.) क्षम, योग्य, शक्त, सामर्थ्यंवत् २. बलिन्, सबल ।
समर्थक, वि. ( सं . ) समर्थनकार, साहाय्यकारिन्, उपोद्बलक, अनुमोदक | समर्थन, सं. पुं. (सं. न. ) दृढी प्रमाणी,करणं, उपोबलनं, अनुमोदनम् ।
करना, क्रि. स., समर्थं ( चु.), दृढीप्रमाणी-कृ, द्रढयति ( ना. धा. ), उपोद्वलयति ( ना. धा ) ।
समर्थित, वि. ( सं . ) उपोलित, दृढीकृत, अनुमोदित ।
समर्पक, वि. ( सं .) समर्पयितृ, समर्पणकर, उपहारिन्, उपहारक |
'समर्पण, सं. पुं. (सं.) उपहरणं, ससंमानं उत्सर्जनं ३. दानं, उत्सर्गः ।
करना, क्रि. स., सं. ऋ (प्रे., समर्पयति ), सादरं दा, उपहृ ( भ्वा. प. अ. ) । समर्पित, वि. (सं.) उपहृत, सादरं उत्सृष्ट-दत्त । समवाय, सं. पुं. ( सं . ) समूह : २. नित्य-गुणगुणि-जातिव्यक्ति अवयवावयवि, संबंध: (न्याय.) समवेत, वि. ( सं . ) संचित, संगृहीत २. युक्त, मिलित ३. नित्यंसंबंधविशिष्ट ।
समष्टि, सं. स्त्री. (सं.) संघः, समुदायः, समूहः । समस्त, वि. ( सं . ) समग्र, संपूर्ण, निःशेष, दे. 'सब' २. समासयुक्त ३. संक्षिप्त । समस्या, सं. स्त्री. (सं.) समासार्था, समाप्त्यर्था, (पद्यरचनाये) कांश: २. विकटप्रश्न: ३. कठिनावसरः ।
- पूर्ति, सं. स्त्री. ( सं . ) निर्दिष्टपद्यांशमाश्रित्य
काव्यरचना |
समाँ, सं. पुं. (सं. समय: ) काल:,
वेला । बँधना, मु. ( संगीतादिमग्नतया ) स्तब्धीभू । समाख्या, सं. स्त्री. ( सं . ) यशस् ( न. ), नामन् (न.) ।
समागम, सं. पुं. (सं.) आगमन, आयानं २. संमिलनं, संयोगः २. मैथुनम् । समाचार, सं. पुं. ( सं . ) वृत्तं, वृत्तांतः, उदंतः, वार्ता |
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |