Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
शू ल
-- णखा, सं. स्त्री. (सं.) रावणभगिनी । शूल, सं. पुं. ( सं. पुं. न. ) उदरवेदना, जठरव्यथा, वातरोगभेदः २. पीडा, क्लेश: व्यथा ३. कुंतः, प्रासः ४. निशूलं, त्रिशीर्षक ५. ध्वजः ६. मृत्युः ७. अयः कीलः ८. शलाका ९. दे. 'सूली' ।
- धारी, सं. पुं. (सं.-रिन ) शूल, घर-ग्राहिन् - पाणिः शिवः ।
[ ७८ ]
"
शूली, सं. पुं. ( सं. लिन् ) शिवः शूलपाणि: २. शशकः ३. शूलार्त्तः । सं. स्त्री. दे. 'सूली' । श्रृंखला, सं. स्त्री. ( सं.) श्रृंखल:-लं, निगड, बंध, बंधनं २. क्रमः, परंपरा ३. श्रेणी, पंक्तिः (स्त्री.) ४. मेखला, पुंस्कटिवस्त्रबन्ध: ५. कांची, रश (स) ना।
- बद्ध, वि. (सं.) शृङ्खलित, निगडित २. क्रम श्रेणी,-बद्ध ।
|
श्रृंग, सं. पुं. (सं. न. ) विषाणं, दे. 'सींग' २. सानुः, कूट:- टं, शिखरं, शैलाभ्रं ३. वाथ भेदः ४. कामोत्तेजना ५. क्रीडाजलयंत्रं ( पिचकारी, दे. रघुवंश १६ ७० ) ६. दे. 'कंगूरा' । श्रृंगार, सं. पुं. (सं.) रसविशेष: (सा.) २. मैथुनस्पृहा ३. मंडनं, भूषणं, प्रसाधनं, अलंकरणं, परिष्करणं ४. संभोगः, मैथुनं ५. मंडन-प्रसाधन, साधनं द्रव्यं (चंदनादि ) दे. 'घोडश शृंगार' | -करना, क्रि. स., अलंकृ, परिष्कृ, प्रसाध्
(प्रे.), भूष -मंड ( चु. ) ।
- योनि, सं. पुं. ( सं . ) मदन:, कंदर्पः । श्रृंगी, सं. पुं. (सं. गिन् ) गजः २. वृक्षः ३. पर्वतः ४. ऋषिविशेषः ५. शृङ्गवत् पशुः ६. वाद्यभेदः ७. महादेवः । शृगाल, सं. पुं. (सं.) गोमायुः, क्रोष्टुः, जंबु(बू ) कः, दे. 'गीदड़' । वि., भीरु २. खल ३. निष्ठुर ।
शेख, सं. पुं. (अ.) श्री मोहंमदवंश जानामुपाधिः २. यवनवर्गविशेषः ३. यवनोपदेशकः ४. वृद्धः । - चिल्ली, सं. पुं. ( अ. + हिं. ) मंद:, जड: २. भंडः, विदूषकः ।
शैतान
बाज़, वि. (हिं. + फ्रा. ) विकत्थक, आत्मलापिन् २. दृप्त ।
- झड़ना या निकलना, मु., गर्व: खंड् (कर्म.) मदः व्यपगम् (भ्वा. प. अ.) लघूभू । - बघारना, मारना या - हाँकना, मु., विकत्थ् (भ्वा. आ. से. ), आत्मानं श्लाघ् (भ्वा. आ. से.) ।
शेप, सं. पुं. (सं.) शेप (फ) स् (न.), शेफःफं, मेढ़ २. मुष्कः, वृषणः, शुक्रग्रंथि: ३. पुच्छं, लांगूलं, लूमम् ।
शेमुषी, सं. स्त्री. (सं.) बुद्धि:- धीः-मतिः (स्त्री.),
शेखर, सं. पुं. (सं.) शिरोमाल्यं, शीर्षमाला २. शिरोभूषणमात्रं ३. शीर्ष ४. किरीटः, मौलि: ५. पर्वताग्रं, सानुः । शेखी, सं. स्त्री. (अ. शेख ) दर्पः, गर्वः २. विकत्थनं, गर्वोक्तिः (स्त्री.)
प्रज्ञा ।
शेयर, सं. पुं. ( अं. ) अंशः, भागः । - होल्डर, सं. पुं. (अं. ) अंशिन्, भागिन् । शेर', सं. पुं. ( फा . ) द्वीपिन्, भेल:, मृगतिकः, शार्दूलः, व्याघ्रः दे. २. केसरी, सिंह: दे. ३. वीरः शूरः ।
पंजा, सं. पुं. (फ्रा. + हिं.) दे. 'बघनखा' । -बच्चा, सं. पुं. ( फ़ा. + हिं. ) सिंहव्याघ्र,पोतः शावकः २. वीरः शूरः । --- बबर, सं. पुं. ( फा . ) दे. 'शेर' (२) । -मर्द, वि. (फ्रा.) वीर, निर्भय । होना, मु., भयं मुच् ( तु. प. अ. ), निर्भय (वि.) भू ।
शेर े, सं. पुं. (अ.) कवितायाश्चरणद्वयं ( उर्दू, फ़ारसी आदि) ।
शेरनी, सं. स्त्री. (फ़ा. शेर ) व्याघ्री, द्वीपिनी २. सिंही, केसरिणी इ. ।
शेरवानी, सं. स्त्री. ( देश ) *आजानुलंबी कंचुकभेदः ।
शेष, सं. पुं. (सं.) अनंतः, सर्पराजः, शेषनागः, फर्णीद्रः, फणीश्वरः २. परमेश्वरः ३. लक्ष्मणः ४. बलरामः ५. अंतरम् (गणित) ६. अन्तः ७. परिणामः ८. गजः ९. मृत्युः १०. नाशः । ( सं. पुं. न. ) अव परि, शेषः, उद्वर्तः, अवशिष्ट उपयुक्तेतर, वस्तु (न.) २. अध्याहार्य - शब्दः । वि., अवशिष्ट २. समाप्त ३. इतर, अपर, अन्य ।
नाग, सं. पुं. (सं.) दे. 'शेष' सं. पुं. (१) । -शायी, सं. पुं. (सं. शायिन् ) विष्णुः । शेषांश, सं. पुं. (सं.) १-२ अवशिष्ट अंतिम, भागः ।
शैतान, सं, पु. ( अ.) ईश्वर-विरोधी देवविशेषः
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |