Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
शजरा
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ५६६ ]
शजरा, सं. पुं. ( अ. ) वंशावली. लि: (स्त्री.), वंशवृक्षः २. वृक्षः ३. क्षेत्रमानचित्रम् । शठ, वि. (सं.) धूर्त्त, वंचक, प्रतारक, मायाविन २. दुर्वृत्त, दे. 'लुच् चा' । शठता, सं. स्त्री. (सं.) धूर्तता, माया, शाठ्यं, कपटं २. दुर्वृत्तं, दुराचारः, दौर्जन्यम् । शड़प्पा, सं. पुं. ( अनु. शड़ ) शड़प्कारः, द्रुतनिगरणध्वनिः ।
-मारना, मु., द्रुतं निगृ ( तु. प. से. ), शढप्कारैः भुज् (क्रू . आं. अ.) । शण, सं. पुं. ( सं. ) दीर्घ, शाखः -पल्लवः, माल्यपुष्पः, त्वक्सारः, वमनः, कटुतिक्तकः २. . भंगा, विजया ३. शणपुष्पी । शत, वि. [सं. शतं ( नित्य न. ) ] । सं. पुं., दशगुणितदशसंख्या तद्बोधका अङ्काश्च (१००), दे. 'सौ' ।
— कोटि, सं. पुं. (सं.), वज्रं, पविः । सं स्त्री. (सं.) अब्ज संख्या, अर्बुददशकं, अर्वम् । - ऋतु, सं. पुं. (सं.) शतमखः, इन्द्रः । —ध्नी, सं. स्त्री. (सं.) अस्त्रभेदः, लोहकंटकसंछन्ना महती शिला ।
—च्छंद, सं. पुं. ( सं. ) काष्ठकुट्टपक्षिन् । ( सं. न. ) शतदलपद्मम् ।
- दल, सं. पुं. ( सं. न. ) शतपत्रं, कमलम् । - पत्र, सं. पुं. ( सं . पुं. न. ) दे. 'शतच्छद' ।
—-पथ ब्राह्मण, सं. पुं. (सं. न. ) शुक्लयजुर्वे
दस्य ब्राह्मणग्रंथ विशेषः ।
- पथिक, वि. ( सं .) नानामतावलंबिन्, नानापथगामिन् ।
- पद, सं. पुं. (सं.) शतपदी, कर्णकटी २. पिपीलिका । वि., शत-पद्-पाद् । - पदी, सं. स्त्री. (सं.) कर्णकीटी, शतपादिका, कर्ण, जलुका-जलौकस् (स्त्री.), शतपाद (स्त्री.) । - भिष, सं. पुं. (सं. शतभिषा ) नक्षत्रविशेष:, शतभिषज् (स्त्री.) ।
शनि
शताब्द-ब्दी २. शतं शतवस्तुसमूहः । वि., शतसंख्याविशिष्ट, शत ।
-लक्ष, सं. पुं. (सं. न. ) कोटी - टि: (स्त्री.)। -वादन, सं. पुं. ( सं. न. ) अनेकवाद्यानां
शतधा, अव्य. ( सं . ) शतप्रकारं २ शतखंडेषु ३. शतगुण-णित । शतद्रु, सं. स्त्री. (सं.) द्रि:-द्रः ( सब स्त्री. ) । शतरंज, सं. पुं. (फ़ा. ) चतुरंगम् ।
शितद्रुः, शतद्रः, शुतु
- का मुहरा, सं. पुं., खेलनी, शारः - रिः । —की बिसात, सं. स्त्री, अष्टापदं, शारिफलम् । - बाज़, सं. पुं. ( फा ) चतुरंगक्रीडकः ।
बाज़ी, सं. स्त्री. ( फा . ) ( १-२ ) चतुरंग,क्रीडा - व्यसनम् ।
शतरंजी, सं. स्त्री. ( फ्रा.) विविधान्नरोटिका २. बहुवर्ण, कुथा-स्तरी ३. अष्टापदं, शारिफलम् । सं. पुं., चतुरंगचतुरः । शतशः, अ. ( सं .) शतं शतमिति कृत्वा २. शतकृत्वः (अव्य.) शतवारान् ३. अनेकधा, बहुधा, नानाप्रकारेण ।
शताब्दी, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'शतक' (१) । शतिक, वि. (सं.) शतवान् २. शत, संबंधिन्शतायु, वि. ( सं . -स् ) शत, वर्ष-अब्द । विषयक |
शती, सं. स्त्री. (सं.) शती, शताब्दी २. शतवस्तुसंग्रहः ।
शत्रुंजय, सं. पुं. (सं.) शत्रु- अमित्र, जित, शत्रुतपः, अरिंदमः, रिपुसूदनः । शत्रु, सं. पुं. (सं.) रिपुः, अरिः, सपत्नः, वैरिन्, द्वेषणः, द्विष, दुर्हृद् दौर्हृदः परः, शात्रवः, अरातिः प्रत्यर्थिन्, परिपंथिन्, प्रतिपक्ष:क्षिन्, द्वेषिन् जिघांसुः, घातकः, हिसकः, २. शत्रुसेना ।
शत्रुघ्न, सं. पुं. (सं.) लक्ष्मणानुजः, शत्रुमर्दनः । (अन्य ) दे. 'शत्रुंजय' । शत्रुता, सं. स्त्री. (सं.) वैरं, सापत्न्यं, विद्वेषः, प्रति-वि, पक्ष (क्षिता, विरोधः 1 -करना, क्रि. अ., वैरायते, अमित्रति, अमित्रयति, अमित्रायते ( सब ना. धा. ), वि., द्विष् ( अ. उ. अ. ) ।
युगपद् वादनम् ।
शहीद वि. (अ.) गंभीर, प्रबल, भयंकर, तीव्र
वर्ष, वि. ( सं . ) शताब्द, शतायुस । सं. पुं. शनाख़्त, सं. स्त्री. (का.) दे. 'पहचान' ! ( सं. न. ) शताब्दी-ब्दम् । शनि, सं. पुं. ( सं . ) शनैश्वरः, सौरिः, मंदः, छायासुतः, ग्रहनायकः, वक्रः, पंगुः, सूर्यपुत्रः २. दौर्भाग्यं २. शनिवासरः ।
-सहस्र, सं. पुं. (सं. न. ) लक्षम् । शतक, सं. पुं. (सं. न. ) शतवर्षे, वर्षशतं,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |