Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
वली
वली, सं. पुं. (अ.) स्वामिन् प्रभुः २ शासकः ३. साधुः ।
- अहद, सं. पुं. ( अ ) युवराजः । वल्कल, सं. पुं. ( सं. पुं. न. ) वल्क: कं, वृक्षत्वचा-च् (स्त्री.), चोचं, शल्कं, छल्ली २. वल्कल-वल्क, वसनं वस्त्रम् । वल्द, सं. पुं. (अ.) दे. 'वलद' ।
[ ५४० ]
वल्दियत, सं. स्त्री. ( अ ) पितृनामन् (न.) । वल्मीक, सं. पुं. (सं.) वामलूरः, बल्मकूटं, कृमिशैलकः, नाकुः २. वाल्मीकिः मुनिः । वल्लभ, वि. ( सं . ) प्रियतम, दयित । सं. पुं. (सं.) नायकः, प्रियतमः, कांत: २. पतिः, भर्तृ । वल्लभा, वि. (सं.) प्रियतमा, कांता, दयिता । सं. स्त्री. (सं.) प्रिय-, पत्नी भार्या । वल्लरी-रि, सं. स्त्री. ( सं . ) लता, वल्ली-ल्लिः (स्त्री.) २. मंजरी । वशंवद, वि. (सं.) वशवर्तिन् अनुग, आज्ञा कारिन । सं. पुं. (सं.) सेवकः, दासः । श, सं. पुं. (सं. पुं. न. ) अधिकार:, प्रभुत्वं २. शक्तिः (स्त्री.), प्रभाव:, सामर्थ्य 3. अधीनता, आयत्तता ४ इच्छा, कामना । वि. (सं.) अधीन, आयत्त ।
- (में) करना, क्रि. स., वशीकृ, दम् (प्रे., दि. प. से. ), वशं नी ( भ्वा. प. अ. ), नियम् (भ्वा. प. अ. ) ।
वर्त्ती, वि. (सं.- वर्तिन् ) वशग, वशानुग, -वश, अधीन, आयत्त, परतंत्र । 'वशिष्ठ, सं. पं. दे. 'वसिष्ठ' । वशी, वि. ( सं . - शिन ) जितात्मन, संयमिन् २. अधीन, - आयत्त ३. शक्तिमत, समर्थ । वशीकरण, सं, पुं. ( सं. न. ) ( मणिमंत्रौषधादिभिः ) स्वायत्तीकरणं २ दम:-मनं, निग्रह:हां, वशीकारः ।
वशीकृत, विं. (सं.) वशं नीत २. मंत्रमोहित
३. मुग्ध ।
वशीभूत, वि. (सं.) अधीन, आयत्त २. परवशग । वश्य, वि. ( सं . ) विनेय, शिक्ष्य, दम्य । वश्यक, वि. (सं.) आज्ञा-वचन, अनुवर्तिन् ग्राहिन् - सेविन् - पालक वश्यका, सं. स्त्री. (सं.) आज्ञानुवर्तिनी पत्नी । वश्यता, सं. स्त्री. (सं.) अधीनता, परवशता,
पराधीनता ।
वस्ति
वश्या, सं. स्त्री. (सं.) वशवर्तिनी, आज्ञानुवर्तनी - पत्नी ।
वषट्, अन्य. ( सं .) देवनिमित्तकहविस्त्यागमंत्रः । कार, सं. पुं. ( सं . ) होम:, देवयज्ञः । वसंत, सं. पुं. (सं.) ऋतुराजः, दे. 'बसंत' २. शीतलारोग : ३. मसूरिकारोगः ४. रागभेदः ५. तालभेदः ।
- तिलक, सं. पुं. ( सं . क:-कं- का) वर्णवृत्त-भेदः । पंचमी, सं. स्त्री. (सं.) श्रीपंचमी, माघशुक्ल पंचमी । वसंती, वि., दे. 'बसंती' |
वसती, सं. स्त्री. (सं.) वसति:- वस्तिः (स्त्री.), नि., वासः २. गृह, सद्मन् (न.) । वसन, सं. पुं. ( सं. न. ) वस्त्रं, वासस् (न.) 1 वसिष्ठ, सं. पुं. (सं.) ऋषिविशेषः २. सप्तर्षिमंडलांतर्गत नक्षत्रविशेषः ।
वसीका, सं. पुं. ( अ ) समय-प्रतिज्ञा-संविद्,लेख:- पत्रम् ।
नवीस, सं. पुं. (अ. +फा.) दे. 'अजनवीस' । वसीयत, सं. स्त्री. ( अ ) ( मरणासन्नस्य ) अंत्यादेशः २. रिक्थविभागव्यवस्था । -करना, क्रि. स., मृत्युपत्रेण दा (जु. उ. अ.)ऋ (., अर्पयति ) ।
नामा, सं. पुं. (अ. + फ़ा.) मृत्यु, पत्र लेखः । वसीला, सं. पुं. ( अ ) उपाय:, साधनं, २. साहाय्यं ३. संबंध: ।
वसुंधरा, सं. स्त्री. (सं.) वसुधा-दा, पृथिवी, दे. | वसु, सं. पुं. ( सं. न. ) धनं २ रत्नं ३. सुवर्ण ४. जलम् । ( सं. पुं. ) गणदेवताविशेषः, अष्टवसवः ( धरो ध्रुवश्च सोमश्च विष्णुश्चैवानिलोऽनलः । प्रत्यूषश्च प्रभातच वसवोऽष्टौ क्रमात् स्मृताः ) २. वकवृक्षः ३ रश्मिः । अष्ट इति संख्या ४. सूर्य: ५. विष्णुः ६. सज्जनः । वसुदेव, सं. पुं. (सं.) कृष्णपितृ, आनकदुंदुभिः । वसुधा, सं. स्त्री. (सं.) वसुदा, वसुमती, पृथिवी, दे. |
वसूल, वि. ( अ ) प्राप्त, लब्ध २. समाहृत | वसूली, सं. स्त्री. ( अ. वसूल ) प्राप्तिः (स्त्री.), अभिगमः ३. समाहारः ।
वस्ति, सं. स्त्री. (सं. पुं. स्त्री. ) नाभेरधोभागः, दे. 'पेड़ ' २. मूत्राशयः ३. रेचनयंत्रं, शृङ्गकःकं, दे. 'पिचकारी' |
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |