Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
वमन
वर्ण
वमन, सं. पुं. ( सं. न. ) वम:, वमि: (स्त्री.), छर्दनं छर्दिका २. वांत वमन, द्रव्यम् । -करना, क्रि. स., उद्-, वम् (भ्वा. प. से. ), वरद, सं. पुं. (सं.) दे. 'वरदायक' ( 'वर' छद् (चु.) ।
२. भर्तृत्वेनांगीकरणं, पतित्वेन स्वीकरणं ३. पूजा ४. आवरणं, आच्छादनम् ।
वयःसंधि, सं. स्त्री. ( सं . पुं.) बाल्ययौवन
मध्यकालः ।
[ ३८ ]
वय, सं. स्त्री. [सं. वयस् (न.) आयुस् (न.), वयः क्रमः, अतीतजीवनकालः । वयस्क, वि. (सं.) प्रौढ़, प्राप्तव्यवहार, दे. 'बालिग़ ' ।
वयस्य, सं. पुं. (सं.) समवयस्क ः २. मित्रं, सखि (मुं.)।
वरंच, अव्य. (सं.) अपि तु दे. 'बल्कि ' २. परंतु, किंतु ।
वर, सं. पुं. (सं.) वृति: (स्त्री.), तपोभिः देवेभ्यो याचितो मनोरथः २. ( देवादीनां ) अनुग्रहः, प्रसादः, आशिस् (स्त्री.) ३. जामातृ ४. परिणेतृ, वोढ़ ५. पतिः, भर्तृ । वि. (सं.)उत्तम श्रेष्ठ ( उ. ऋषिवरः =ऋषिश्रेष्ठः) । — मांगना, क्रिं. स., वरं याच् ( स्वा. आ. से. ) वृ ( स्वा. उ. से. ) - ( क्र. उ. से. ) । -दान, सं. पुं. ( सं . ) मनोरथपूरणं, अभीष्ट प्रदानं २. दे. 'वर' (२) ।
-दायक, सं. पुं. (सं.) वर-द:- प्रद:-दातृ, वांछितार्थदः, समर्द्धकः ।
1
वराह, सं. पुं. (सं.) शूकरः, दे. 'सूअर' २. विष्णुः, विष्णोरवतारविशेषः ।
वयस्या, सं. स्त्री. (सं.) सखी दे. | वयोवृद्ध, वि. (सं.) स्थविर, जरठ-ण, जरित । वरिष्ठ, वि. (सं.) उत्तम, श्रेष्ठ, पूज्यतम । न्, वृद्ध । वरुण, सं. पुं. ( सं. ) पाशिन्, प्रचेतस्, अप्अपां पतिः, जलेश्वरः, मेघनादः २. जल ३. सूर्य: ४. ग्रह-विशेष: ( अं. नेपचून ) । वरुणालय, सं. पुं. (सं.) सागर: । वरूथिनी, सं. स्त्री. (सं.) सेना, सैन्यम् । वरे, क्रि. वि. [सं. अवारत: (अन्य ) ] इत:,. एतत्स्थानं प्रति, अत्र २. समीपं - पे-पतः, अतिकं- के ( सब १-२ अव्य. ) । वरेण्य, विं. ( सं . ) प्रधान, मुख्य २. वरणीय, सत्कार्यं ।
।
वर्कशाप, सं. स्त्री. ( अं. ) प्रावेशनं, शिल्पशालं- शाला ।
वर्ग, सं. पुं. ( सं . ) ( सजातीयानां ) गणः, जाति: (स्त्री.), समूह, श्रेणी- णिः (स्त्री.) २. समस्थानवत् व्यंजनपंचकं (उ. कवर्ग:, इ.) ३. अध्यायः परिच्छेद: ४. सम-, चतुर्भुज:-- चतुरस्रः ५. समद्विघातः, वर्गफलं, कृतिः (स्त्री.) (उ. ३३= ९ वर्गीकः ) ।
- यात्रा, सं. स्त्री. (सं.) *जनेतं, परिणेतृप्रस्थानम् । दे. 'बरात' ।
- वर्णिनी, सं. स्त्री. (सं.) वर, अंगना-नारी, सुंदरी ।
के नीचे ) ।
वरदी, सं. स्त्री. (अ.) *नियतपरिधानं, विशिष्टवर्गीय - वेषः ।
वरक़, स. पुं. ( अ. ) ( पुस्तक - ) पत्र- पर्णे २.३. सुवर्ण रजत, - पत्रम् ।
गरदानी, सं. स्त्री. ( अ. + फ़ा. ) ग्रन्थे विहंगम दृष्टिः ( (at.), अध्ययनाडम्बरः,
अध्ययनाभासः ।
वरन्, अन्य. ( सं . वरं > ) अपि तु । वरना, अव्य. (अ.) अन्यथा, इतरथा, नो चेत् । वराटिका, सं. स्त्री. (सं.) कपर्दिका, दे. 'कौड़ी' । वरानना, सं. स्त्री. (सं.) सुंदरी, वरवर्णिनी, सुवदना-नी ।
– फल, सं. पुं. ( सं. न. ) दे. 'वर्ग' (५) । - मूल, सं. पुं. (सं. न. ) पूरितसमानांकद्वय -
याकः पदं (उ. ९ का वर्गमूल = ३ ) । वर्चस, सं. पुं. (सं. न.) तेजस् (न.), कांति:: (स्त्री.)।
- स्याह करना, मु., अत्यन्तं - अत्यर्थं लिख वर्चस्वी, वि. (सं. स्विन्) तेजस्विन्, कांतिमत् । (तु, प. स.) 1 वर्जन, सं. पुं. (सं. न. ) त्यागः २. निषेधः । वरगलाना, क्रि. स. ( फ़ा. वरग़लानीदन ) वर्जनीय, वि. ( सं . ) त्याज्य, हेय, वर्ज्य २. निषेधार्ह ।
लुभ- विमुह् (प्रे.) २. प्रत- वन (प्रे. ) । वरजिश, सं. स्त्री. (फ़ा. ) व्यायामः, दे. | वरण, सं. पुं. (सं. न.) वृति: (स्त्री.), उद्ग्रहणं
वर्जित, वि. (सं.) त्यक्त, उत्सृष्ट २. निषिद्ध, हेय । । वर्ण, सं. पुं. (सं.) आर्याणां ब्राह्मणादिविभाग
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |