Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मुद्राक्षर
[ ४७७ ]
|
स्थितिविशेषः, अंगविन्यासः, संस्थितिः (स्त्री.) ७. मुख, आकार:- आकृति : (स्त्री.) ८. भक्तदेहांकितं भगवदायुधचिह्न ९. अगस्त्यपत्नी, लोपामुद्रा १०. मुद्रा, लांछन- चिह्नम् । -मार्ग, सं. पुं. ( सं . ) ब्रह्मरंध्रम् । - यंत्र, सं. पुं. ( सं . ) मुद्रणयंत्रम् | -राक्षस, सं. पुं. ( सं. न. ) विशाखदत्तप्रणीतं संस्कृत नाटकम् |
- शास्त्र, सं. पुं. (सं. न. ) मुद्रातत्त्वम् । मुद्राक्षर, सं. पुं. (सं. न. ) सीसक- धातुमयमुद्रण, अक्षराणि ।
मुद्रिका, सं. स्त्री. (सं.) अंगुलीयकं, ऊर्मिका २. अनामिकाधार्यं कुशांगुलीयकं, पवित्र ३. नाणकं ४. मुद्रा ।
मुद्रित, वि. (सं.) दे. ‘मुद्रांकित' २. मुद्राक्ष :३., संवृत, निमी
लित, मुकुलित । मुधा, अव्य. (सं.) व्यर्थे, वृथा २. असत्यं, मृषा ( अव्य.) । वि., व्यर्थ २. असत्य । सं. पुं., असत्यं, अनृतम् ।
मुनक्का, सं. पुं. (अ.) काकलीक्षा, जांबुका, फलोत्तमा, दुग्धी-धिका ।
मुनहसि ( स ) र, वि. (अ.) आश्रित, अव
लंबित |
मुनाज़रा, सं. पुं. ( अ ) शास्त्रार्थः, वादः, तर्कशास्त्रम् ।
मुनादी, सं. स्त्री. (अ.) दे. 'मनादी' | सुनाफ़ा, सं. पुं. (अ.) लाभ:, आय:, फलम् । मुनासिब, वि. (अ.) उचित, युक्त, योग्य । मुनि, सं. पुं. (सं.) विचारकः, चिंतक:, तत्व,श:-दशिन्, प्राज्ञः २. मौनिन्, वाचंयमः, ऋषिः, व्रतिन, तपस्विन् ।
मुनीम, सं. पुं. ( अ. मुनीब ) सहाय: यकः, उपकारिन्, उप- ( उ. उपमंत्रिन् आदि ) २. गणकः, कायस्थः, लेखकः । मुनीश, सं. पुं. (सं.) मुनीश्वरः, मुनिपुंगवः २. श्री बुद्धदेवः ।
मुन्ना, मुन्नू, सं. पुं. ( सं . मुंड: > ) शिशुः, बालकः २. ( बच्चों को बुलाने में ) अंग, तात । मुरद, वि. (अ.) एकाकिन, असहाय २. अमिश्रित ( औषधादि), केवलैक । मुर्रह, वि. (अ.) आनन्द-मोद, दायक प्रद । मुफ़लिस, वि. (अ.) अधन, अकिंचन, दरिद्र ।
मुरगा
मुफ़लिसी, सं. स्त्री. (अ.) निर्धनता, दरिद्रता । मुफ़स्सल, वि. ( अ ) स, विस्तर- प्रपंच । क्रि.. वि., सर्विस्त (स्ता ) र, विस्त (स्ता ) रेण, विस्तरतः । सं. पुं., नगर, उपांतः प्रान्तः, पुरोपकंठः ठं, उप-शाखा, नगरं पुरम् । मुफ़ीद, वि. (अ.) उपकारिन, उपयोगिन, हितकर [ - 1 (स्त्री.) ] । रफ़्त, वि. ( अ ) निःशुल्क, निर्मूल्य । - खोर-रा, वि., परपिंडाद, परान्नपुष्ट । -में, मु., निःशुल्कं निर्मूल्यं, मूल्यं विना २. व्यर्थं निष्प्रयोजनम् । मुफ़्ती, सं. पुं. (अ.) न्याय, अधीशः-अधि-पतिः, धर्माध्यक्षः ( इस्लाम ) । मुबतिला, वि. ( अ. ) ग्रस्त, गृहीत, पीडित । मुबर्रा, वि. (अ.) मुक्त, अनिरुद्ध २. निर्दोष,
पूत ।
मुबल (लि) ग़, वि. (अ.) सर्व, समस्त । सं. पुं., मात्रा २, रूप्यकादिसंख्या । मुबारक, वि. (अ.) शुभ, भद्र, मंगल | अन्य .. शुभं भद्रं भूयात्, स्वस्ति । - बाद, सं. पुं.
- बादी, सं. स्त्री. (फ़ा. ) दे. 'बधाई' । मुबालिगा, सं. पुं. ( अ ) अत्युक्तिः (स्त्री.) । मुबाहिसा, सं. पुं. (अ.) सं. विवाद:, हेतु -- वाद:, प्रत, वादः, ऊहापोहः, विचार:- रणा । मुमकिन, वि. (अ.) संभाव्य, संभवनीय,*संभव, शक्य, संभावित, साध्य, संपाद्य । मुमानियत, सं. स्त्री. ( अ ) दे. 'नाही' । मुमुक्षु, वि (सं.) मोक्षार्थिन्, अपवर्गाभिला-षिन् २. श्रमण:, मुनिः साधुः, भिक्षुः ।
मु, वि. (सं.) आसन्न मृत्यु २. निधनेच्छुक । मुस्तहिन, सं. पुं. (अ.) दे. 'परीक्षक' । मुरकना, क्रि. अ. (हि. मुड़ना ) व्यावृत (भ्वा. आ. से. ), आकुंच ( कर्म . ) २. वि . ., नशू ( दि. प. वे. ) ३. अभिशंक् (भ्वा. आ. से. ) ४. प्रतिगम्-प्रत्यागम्, प्रतिनिवृत् (भ्वा.. आ. से. ) ५. अकस्मात त्रुट् ( तु. दि. प. से. ) स्फुट (तु. प. से. ) ६. दे. 'मोच आना' । मुरकाना, क्रि. स., ब. 'मुरकना' के प्रे. रूप | मुरकी, सं. स्त्री. (हिं. मुरकना) कर्णपूरक:, कर्णवलयकः-कम् ।
मुरग़ा, सं. पुं. (फ्रा. मुर्ग) उषाकलः, कृकवाकुः, - दे. 'कुक्कुट ' २. पक्षिन् ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |