Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मरियल
[ ४५७ ]
मरियल, वि. (हिं. मरना ) मृतकल्प, कृश, मर्दन, सं. पुं. ( सं. न. ) पद्भ्यां पीडनंनिर्बल | क्षोदनं- आक्रमण २. जभ्यंजनं, संवाहनं, मर्दनं, वपणं ३ ध्वंसनं नाशनं ४ पेषणं, चूर्णनम् ।
मदनगी, सं. स्त्री. ( फा . ) शूरता, वीरता, पुरुषत्वम् ।
पुरुष वीर शूर, उचित
मरीचिका, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'मृगतृष्णा' । मरु, सं. पुं. ( सं . ) धन्वन् (पुं.), मरु, स्थलंस्थली, ऊपर:रं, खिलम् । भूमि, सं. स्त्री. (सं.) -स्थल, सं. पुं. ( सं. न. )
मदांना, वि. ( फा . ) २. पुरुष - नर, सदृश - उपम विक्रांत, नर-पुरुष । - भेष, सं. पुं. पुरुषवेशः, नरोचितवेषः । मर्दित, वि. (सं.) पाद, पीडित-क्षुण्ण आत्रांत २. खंडित, चूर्णित ३. नाशित । मर्दुम, सं. पुं. ( फा . ) जनः, मनुष्यः । - खोर, सं. पुं., नरभक्षकः, मनुजादः । - शिनास, वि., नर-मानव, अभिज्ञ ।
दे. 'मरु' ।
गणना |
मरुआ, सं. पुं. (सं. मरुवः ) गंध-खर, पत्रः, शुमारी, सं. स्त्री. ( फा . ) जनसंख्यानं - शीतलकः, बहुवीर्यः ( क्षुपभेद: ) । 'मरुत, सं. पुं. ( सं . ) दे. 'वायु' । मरोड़, सं. पुं. (हिं. मरोड़ना) आकुंचनं, व्यावर्तनं २. अंत्र - उदर, वेदना-शूलं- पीडा ३. दर्पः ४. क्रोध: ५. दे. 'पेचिश' । — फली, सं. स्त्री, मधूलिका, मूर्वा, मूत्र, मधुरसा, रंग-दिव्य, लता ।
मर्म, सं. पुं. [ सं . मर्मन् ( न. ) ] तत्वं, स्वरूपं २. रहस्यं, गोप्यवृत्तं ३. संधिस्थानं ४. जीवस्थानम् ।
मर्मवेदिन
वि. ( सं . ) तत्वज्ञ २. रहस्यविद् (पुं.) ।
- पीड़ा, सं. स्त्री. ( सं . ) हृद्यशूलं, मर्मव्यथा | भेदी, वि. (सं.-दिन ) मर्म, भिद् (पुं.)भेदक-छेदक- विदारक ।
- स्थान, सं. पुं. (स्त्री.) मर्मस्थल, जीवनस्थानम् ।
मरी, सं. स्त्री. सं. मारी) जन, मारः, महामारी, मारिका ।
मरीचि', सं. स्त्री. (सं. पुं. स्त्री. ) किरण:, रश्मि: २. कांति: (स्त्री.) ३. मरुमरीचिका | मरीचि, सं. पुं. (सं.) १ - ४. ऋषि-मरुद दानव-दैत्य, विशेषः ।
मरीज, वि. (अ.) रुग्ण, रोगिन् ।
मरोड़ना, क्रि. स. (हिं. मोड़ना ) कुचकुच् ( भ्वा. प. से. ), व्यावृत् ( प्रे. ), कुटिलीवक्री कृ. २. पीड़ ( चु.), दुःखयति ( ना. धा. ) ३. मुष्टिना-मुष्टया ग्रह (.प.से.)धृ (भ्वा. प. अ. ) ।
मरोड़ा, सं. पुं., (हिं. मरोड़ना ) दे. 'मरोड़' ( १-२ ) २. दे. 'पेचिश' ।
मरोड़ी, सं. स्त्री. (हिं. मरोड़ना) दे. 'मरोड़ ' (१) २. कुंचित-व्यावर्तित वस्तु (न.) ३. ग्रंथिः । मर्कट, सं. पुं. (सं.) दे. 'बंदर' । मज़, सं. पुं. (अ.) दे. 'मरज' | मर्जी, सं. स्त्री. (अ.) इच्छा, रुचिः (स्त्री.) २. प्रसन्नता ३ स्वीकृतिः (स्त्री.), अनुज्ञा । मर्त्य, सं. पुं. (सं.) मनुष्यः, मानवः, २. शरीरम् ।
- लोक, सं. पुं. (सं.) भूमि: (स्त्री.), भूलोकः । मर्द, सं. पुं. ( फ़ा.) मानवः, मनुजः, २. पुंस ( पुं.), पुरुषः, नरः ३. वीरः साहसिन्, योधः ४. पतिः ।
- बच्चा, सं. पुं., वीरबालः ।
-ज्ञ,
मलना
मर्मर, सं. स्त्री. (अनु.) दे. 'मरमर' | मर्यादा, सं. स्त्री. ( सं . ) स्थितिः (स्त्री.), धारणा, संस्था, नियमः २. सीमा ३. कूलं ४. प्रतिज्ञा, समयः ५. सदाचारः, सद्वृत्तं ६. गौरवं, प्रतिष्ठा ७. धर्मः ।
मलंग, सं. पुं. ( फ़ा. ) मलंगः, यवनभिक्षुभेदः २. वकभेदः ३. स्वेच्छाचारिन् ।
मल, सं. पुं. ( सं. पुं. न. ) अव (प)स्कर:, कल्क: कं, कि २. कर्दमः, पंकः ३. उच्चारः, गूध:-धं, पुरीषं, विष् (स्त्री.), विष्ठा, शकृत् ( न. ), शमलम् ।
मलना, क्रि. स. (सं. मर्दनं) अंजू (रु. प. से.), लिप् (तु. प. अ. ), दिहू ( अ. उ. अ. ), म्रुक्षू ( भ्वा. प. से. ) २. धृषू (भ्वा. प. से.), मृद् (क्. प. से; . ) ३. परि-प्र- मृज् (अ. प. से. ), निज् (जु. उ. अ. ) ४. करत
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |