Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ४१३ ]
बतोस
बत्तीस, वि. [सं. द्वात्रिंशत् ( नित्य स्त्री. ) ] सं. पुं., उक्ता संख्या तदंकौ ( ३२ ) च । - वाँ, वि., द्वात्रिंशत्तमः - मी-मं,
शशि:
शी-शम् ।
बत्तीसी, सं. स्त्री. (हिं. बत्तीस ) द्वात्रिंशत्पदार्थसमूह: मानवदन्तसमूहः, दशनावलिः (ft.) 1
बथुआ, सं. पुं. ( सं . वास्तुकम् ) शाकराज, राजशाकः, शाकश्रेष्ठः ।
बद,वि., ( फा ) दुष्ट, पाप, खल, नीच । - क़िस्मत, वि., मन्दभाग्य |
-चलन, वि., दुर्वृत्त, कुचरित । ---जबान, वि., कटुभाषिन्, दुर्भाषिन् । -जात, वि., नीच, क्षुद्र, निकृष्ट । तमीज, वि., अशिष्ट, असभ्य, ग्राम्य । नीयत, वि., वंचक, दुराशय । - परहेज़, वि., कुपथ्यसेविन् । - परहेज़ी, सं. स्त्री, कुपथ्यम् । -- बू, सं. स्त्री, दुर्गन्धः, दे. -माश, वि., दुर्वृत्त, दुश्चरित्र । - शकल, वि., कुरूप, दुर्दर्शन ।
— हज़मी, सं. स्त्री, अजीर्ण, अग्निमान्धं,
अपाक ।
बदन, सं. पुं. (फ़ा. ) शरीरं, देहः, कायः । -- टूटना, मु., अंगसंधिषु अवयवग्रंथिषु वेदनानुभवः ( ज्वरपूर्वरूपम् ) ।
- में आग लगना, मु., अत्यन्तं कुप् ( दि. प. से. ) - क्रुध् (दि. प. अ.) । अतीव सन्तप्त (वि.) भू ।
- साँचे में ढला होना, मु., लावण्य-सौन्दर्यअतिशयः- आतिशय्यम् ।
-- सूख कर काँटा हो जाना, मु., अत्यर्थं कृश - क्षीण - शुष्कांग (वि.) भू ।
बदर, सं. पुं. (सं.) बदरी, बदरिका, बदरं, बदरीफलम् |
-बदलना, क्रि. अ. ( अ. बदल ) स्थानान्तरं रूपान्तरं अवस्थान्तरं गम्, अन्यथा भू, विकृ ( कर्म. ), परिवृत ( वा. आ. से. ), विपर्यस् (दि. प.से.) । क्रि. स., परिवृत ( प्रे.), अन्यथा कृ, विकृ, विपर्यस् (प्रे.), विनिमे (भ्वा. आ. अ. ) । सं. पुं., अवस्थान्तर तरस्थानान्तर प्राप्तिः (स्त्री.), परिवर्तन,
बनाना
विनिमयः, विक्रिया, विपर्यासः परिवृत्तिः, (स्त्री.), विपरिणामः ।
बदला, सं. पुं. (हिं. बदलना ) विनिमयः, आदानप्रदानम् २ प्रतिशोध:, प्रति (ती) कारः ३. परिणामः, फलम् । बदलाना, क्रि. स., दे. 'बदलना' क्रि. स. । बदलो, सं. स्त्री. (हिं. ' बदलना ) परिवृत्ति: (स्त्री.), परिवर्तनम् |
बदाबदी, सं. स्त्री. ( सं वद > ) वैरं द्वेषः, विरोधः २. प्रतिस्पर्द्धा ।
बदौलत, क्रि. वि. ( फा . ) कृपया, अनुग्रहेण . कारणेन, साधनेन, द्वारा
२.
बद्ध, वि. (सं.) नियंत्रित, वशी, कृत-भूत, संयत ।
--कोष्ट, सं. पुं. (सं.) मलावरोधः, विग्रहः । बधाई, सं. स्त्री. (सं. वर्द्धनं> ) वर्धापनं, वृद्धिवचनं, अभिनन्दनम् ।
- देना, क्रि. स., वर्धापनं दा ( जु. उ. अ. ) । बधिया, सं: पुं. (हिं. वध = मारना ) नपुंसकः
पशुः, षण्डीकृतः चतुष्पाद: । बधिर, वि. (सं.) अकर्ण, एड, श्रोत्रविकल । बधूटी, सं. स्त्री. (सं. वधूटी ), दे. 'वधू' । बन, सं. पुं. (सं. वनम् ) अरण्यं, काननं, कांतारः ।
चर, सं. पुं., अरण्यवासिन, आटविकः । --- बास, सं. पुं., वनवासः, अरण्यवासः । बनजारा, सं. पुं. (हिं. वनज ) दूरव्यवसायिन, वाणिज्यजीविन् २. वणिज्, दे. 'बनिया' । बनना, क्रि. अ. ( सं . वर्णनं > ) निर्मा-रचविधा - अनुष्ठा (कर्म. ) ।
बना हुआ, वि. निर्मित, रचित, विहित, कृत, सृष्ट, संपन्न, निष्पन्न ৷
बनमानुस, सं. पुं. ( सं . वनमानुषः ) वानरभेदः २. असभ्यमानवः । बनवाई, सं. स्त्री. (f. बनवाना ) निर्माण, - भृतिः (स्त्री.)- शुल्कः ।
बनवाना, क्रि. प्रे, ब. 'बनाना' के प्रे. रूप । बनात, सं. स्त्री. (हिं. बाना) उत्तमौर्णपट भेदः । बनाना, क्रि. सं. (हिं. बनना ) निर्मा (अ. प. अ., जु. आ. अ. ), रच् ( चु. ), कृ, क्लृप्-घट् ( प्रे.) २. जनू - उत्पद (प्रे.) ३. संप - साधु (प्रे.), अनुष्ठा (स्वा. प. अ.),
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |