Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अकर्म
[५]
अकर्म, सं. पुं. (सं. अकर्मन् न. ) कुकार्यम् ] अकिल, सं. स्त्री. दे. 'अक्ल ।'
२. पापम् ।
अकिल्बिष, वि. (सं.) निष्पाप, अनव, निर्दोष । अकर्मक, वि. ( सं ) कर्मरहित ( क्रिया, धातु अकीदत, सं. स्त्री. ( अ ) श्रद्धा, निष्ठा 1 आदि) । - मंद, वि, श्रद्धालु, सनिष्ठ, निष्ठावत् । अकीदः, सं. पुं. ( अ. ) विश्वासः, मतम् । अकीर्ति, सं. स्त्री. (सं.) अ-अप, यशस् (न.),
अक्सर, क्रि. वि. ( अ. ) प्रायः, प्रायशः, बहुशः, सामान्यतः ( सब अव्य० ) ।
वाच्यता ।
अकसीर, सं. स्त्री. ( अ ) रसायनं, ईदृशो रसभेदो यो धातून् सुवर्णीकरोति २. सञ्जीवनौषधम् । वि., अमोध, सिद्धिकर । अकस्मात् क्रि. वि. ( सं ) सहसा, एकपदे, अकाण्डं ण्डे, अतर्कितं, देवात्, हठात् ( सब अव्य० ) ।
अकाज, सं. पुं. ( सं. अकार्यम् ) कार्यहानिः (स्त्री.), विघ्नः, अन्तरायः २. कुकार्यम् । क्रि. वि., व्यर्थ, निष्प्रयोजनम् ।
अकाट्य वि. (सं. अ + हिं. काटना ) अखण्डनीय, अप्रत्याख्येय, अबाध्य ।
अकाय: वि. ( सं . ) विदेह, अशरीरिन् । अकारण, वि. (सं.) निष्कारण, अहेतुक, निनिमित्त २. स्वयम्भू । क्रि. वि., निष्प्रयोजनं, निष्कारणम् ।
अकारथ, वि. ( सं. अकार्यार्थ ) निष्फल, मोघ । क्रि. वि., वृथा, व्यर्थम् ।
अकारांत, वि. (सं.) अदन्त, अवर्णान्त | अकारादि, अवर्णा वि. (सं.) अवर्ण, - आरम्भ
उपक्रम |
अकार्य, वि. (सं.) अकर्तव्य, अकरणीय २. अनुचित । सं. पुं. (सं. न.) कु निन्दित, - कार्यकर्मन् (न.) ।
अकाल, सं. पुं. (सं.) दुर्भिक्षं, दुष्कालः, नीवाकः, आहाराभावः २. कुसमयः । - मृत्यु, सं. स्त्री. ( सं . पुं. ) असामयिको मृत्युः । अकालिक, वि. (सं.) अनवसर, अप्राप्तकाल, असमयोचित |
अकाली, सं. पुं. ( सं. लिन् ) गुरुनानकमतानु यायिभेदः ।
अकासी, दे० 'चील' |
अकिंचन, वि. (सं.) निर्धन, निःस्व, दरिद्र, दुर्गंत ।
अकिंचनता, सं. स्त्री. (सं.) दारिद्रचं, निर्धनता, दीनता । अकिंचित्कर, वि. ( सं .) अशक्त, असमर्थ,
अक्षम ।
अक्षत
अकुलाना, क्रि. अ. ( सं . आकुल > ) त्वर् ( भ्वा. आ. से. ), आशु कृ २. आकुली भू, उज् ( तु.आ.अ. ) ।
अकृत, वि. (सं. अ + हिं. कूतना) अमित, अगणित ।
अकृतज्ञ, वि. ( सं . ) कृतघ्न ( कृतघ्नी स्त्री . ), अकृतवेदिन् ।
अकृत्रिम, वि. (सं.) नैसर्गिक, स्वाभाविक २. यथार्थ, वास्तविक ३. हार्दिक |
अकेला, वि. (सं. एकल ) एकाकिन् (-नी स्त्री.), असहाय २. अनुपम, अप्रतिम | अकेले, क्रि. वि. (हिं. अकेला ) असहायमेव,
- मात्र ।
अकोतर सौ, वि. (सं. एकोत्तरशतम् ) एकाधिकशतम् ।
अक्खड़, वि. (सं. अक्षर > ) उम्र, उद्धत, उच्छृङ्खल २. कलह-कलि, प्रिय, युयुत्सु ३. नि४. अशिष्ट ५. जड़ ६. स्पष्टवादिन् । - पन, सं. पुं., उद्यता; कलहप्रियता; निर्भयता; असभ्यता; जाड्यम् ; स्पष्टवादिता । अक्टोबर, सं. पुं. ( अं.) अग्लवर्षस्य दशमो
मासः ।
अक्ल, सं. स्त्री. (अ.) बुद्धि: - मतिः (स्त्री.),
प्रज्ञा ।
"
- मंद, वि, बुद्धिमत् प्राज्ञ । -मंदी, सं. स्त्री, बुद्धिमत्ता, प्राज्ञता । अक्ष, सं. पुं. ( सं . ) देवनः, पाशकः ( हिं- पाँसा ) २. अक्षरेखा ३. धूत - पाशक - क्रीडा ४. रुद्राक्षः ५. व्यवहार : (हिं. मुक़दमा ) ६. आत्मन् ७. इन्द्रियम् ८. नयनम् ।
--क्रीड़ा, सं. स्त्री. (सं.) द्यूत - पाशक, क्रीडा |
माला, सं. स्त्री. ( सं ) जपमाला, अक्षसूत्रम् । अक्षत, वि. ( सं . ) अव्रण, अखण्डित, समग्र । सं. पुं. (सं. नित्य बहु.) देवपूजायै श्रीहयः ( बहु० ) २. यवाः ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |