Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पुनर्भू
[ ३७६
पुरुषार्थी
भवः; पुनरुत्पत्तिः ( स्त्री.), प्रेत्यभावः, देहां- पुराण, वि. (सं.) प्राचीन, पुरातन । सं. पुं. तरप्राप्तिः ( स्त्री.)।
(सं. न.) प्राचीन, कथा-आख्यानं २. हिंदूपुनर्भू, सं. स्त्री. (सं.) द्विरूढा, दिधिषू: नामष्टादश आख्यानग्रन्थाः ( ब्रह्मविष्णुशिव(स्त्री.)।
पुराणादि )। पुनर्वसू , सं. पुं. (सं. द्वि.) यामको, आदित्यौ | पुरातन, वि. (सं.) पुराण, प्रतन, प्रत्न, (द्वि.)।
चिरंतन, चिरत्न, प्राचीन । (पुरातनी स्त्री.)। पुनीत, वि. (सं.) पूत, पवित्र, शुद्ध, निर्दोष। पुराना, वि. (सं. पुराण) दे. 'पुरातन' २. जीर्ण , पुन्य, सं. पुं., दे. 'पुण्य' ।
शीर्ण, ३ अनुभविन्, सानुभव। पुमान् , सं. पुं. (सं. पुंस्) नरः, पु( पू) -खुर्राट, मु., वृद्ध, जरठ 1. अत्यनुभविन् । रुषः, नृ (पुं.)।
| पुरी, सं. स्त्री. (सं.) नगरी, नृपावासः, पुरंदर, सं.पु. ( सं.) दे. 'इंद्र' २. नगरभंजकः | दे. 'पुर'। ३. चौरः।
| पुरीष, सं. पु. ( सं. न. ) विष्ठा, दे. 'पाखान । पुरंध्री, सं. स्त्री. (सं.) पुरंधिः ( स्त्री.), | २. जलम् । कुटुंबिनी २. नारी।
. पुरु, सं. पुं. ( सं.) नृपविशेषः, ययातः कनिष्ठ. पुरः, अव्य. ( सं. पुरस् ) अने, अग्रतः, संमुखे, पुत्रः । वि., प्रचुर, बहु। पुरतः, पुरस्तात्, समक्षं ( सब अव्य. षष्ठी के | पुरुष, सं. पुं. (सं.) मनुजः, मानुषः, दे. साथ ) २. पूर्व, प्राक , अर्वाक् (सब अव्य.| 'मनुष्य' २. नरः, नृ, पुंस् ३. परमेश्वरः पंचमी के साथ ) ३. प्राच्यां दिशि । । ४. आत्मन् ५. पूर्वजः, पूर्वपुरुषः, ६. पतिः पुर, सं. . (सं. न.) नगरं-री, पुर (स्त्री.) ७. क्रियासर्वनामादीनां रूपभेदः (व्या.) पुरी, पत्तनं, स्थानीयं २. शरीरं ३. दुर्ग। । ८. शरीरम् । ४. गृहं ५. लोकः, भुवनम् ।
कार, सं. पुं. (सं.) उद्योगः, पुरुषार्थः। -द्वार, सं. पुं. (सं. न.) नगर, द्वारम् । -नी, सं. स्त्री. (सं.) पतिघातिनी नारी। -वासी, सं. पुं. (सं.-सिन् ) पौरः, नागरिकः, | -धर्म, सं. पुं. (सं.) मनुष्यमात्रस्य धर्मः । पुर-नगर (-जनः)।
-धौरेयक, सं. पुं. (सं.) नरर्षभः नरपुंगवः । अंतः-, सं. पुं. (सं. न.) अवरोधः, शुद्धांतः । । -पुर, सं. पुं. (सं. न.) गांधारदेशराजधानी पुरखा, सं. पं. ( सं. पुरुषः> ) पूर्वजाः, पूर्व- (वर्तमान पिशावर )।
पुरुषाः, पितरः, वंशकराः (प्रायः बहु. में)। -मेध, सं. पुं. (सं.) यज्ञभेदः, नरमेधः। पुरज़ा, सं. पुं. (फा.) (पत्रवस्त्रादीनाम्) खंड:- | -वार, सं. पुं. (सं.) रवि-मंगल-बृहस्पतिडं, शकल:-लं २. अवयवः; अंगम् ।
शनि,वारः-वासरः। चलता-, मु., चतुर ३. उद्योगिन् ।। -सूक्त, सं. पुं. (सं. न.) ऋग्वेदस्य यजुर्वेदस्य पुरवा', सं.पु. (सं.पुरं>) लघुग्रामः, ग्रामटिका। च सूक्तविशेषः ( यह 'सहस्रशीर्षा' से आरंभ पुरवा, सं. पु. ( सं. पूर्ववातः) प्राचीपवनः।। होता है)। पुरश्चरण, सं. पुं. (सं. न.) पुरस्क्रिया, पूर्वा- | महा-, सं. पुं. (सं.) महाजनः, नरकुअरः, नुष्ठानम्।
महात्मन् २. दुष्टः, दुरात्मन् । पुरस्कार, सं. पुं. (सं.) पारितोषिकः, उपायनं, | पुरुषत्व, सं. पुं. (सं. न.) पौरुषं, वीर्य, प्रतिफलं २. आदरः, संमानः, पूजा ।
साहसं २. पुंस्त्वं, नरत्वम् । पुरस्कृत, वि. (सं.) आदृत, संमानित २. | पुरुषार्थ, सं. पुं. (सं.) उद्यमः, प्रयत्नः, उद्योगः, प्राप्तोपायन, लब्धपारितोषिक ।
परिश्रमः, पौरुषं, पराक्रमः, पुरुषकारः पुरा', अव्य. (सं.) पूर्व-प्राचीन-पुरातन,काले । २. पुरुष, प्रयोजन-लक्ष्यं (धर्मार्थकाममोक्षाः)
वि., अतीत, प्राचीन (उ. पुरावृत्त)। ३. शक्तिः ( स्त्री.), बलम् । पुरा, सं. पुं. ( सं. पुरं> ) ग्रामः। | पुरुषार्थी, वि. ( सं.-थिन् ) उद्यमिन, उद्योगिन्, -कल्प, सं. पु. ( सं.) पूर्वकल्पः २. प्राचीन- परिश्रमिन्, उद्योग-उद्यम-परिश्रम, शील-पर कालः।
। २. समर्थ, बलवत् ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |