Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पतला
[३१]
पत्नी
च्यवनं, च्युतिः (स्त्री.), ध्वंसः, भ्रंशः, २. पतीली, सं. स्त्री. (सं. पातिली>) उखा, दे. अपकर्षः, अवनतिः (स्त्री.) ३. विनाशः, 'देगची' । मृत्युः ( पुं.) ४. बहिष्कारः, अपत्तिोयत्वम् । पते की बात, सं. स्त्री., गुह्मवाता, गुप्तवृत्तम् । -शील, वि. (सं.) पातुक, पतयालु । पतोखा, सं. पुं. (हिं. पत्ता ) दे. 'दोना' । पतला, वि. (सं. पात्रट ) प्र-तनु, सूक्ष्म, | पतोहू, सं. स्त्री., दे. 'पुत्रवधू'। २. कृश, क्षाम, क्षीण ३. जलबहुल, प्रवाहिन् | पत्तन, सं. पुं. (सं.) पुरं, नगर; महती पुरी। ४. विरल, घनत्वरहित ।
पत्तल, सं. स्त्री, (सं. पत्रं> )पत्रं, *पत्रस्थाली-करना, कि. स., वि-, द्र-ली (प्रे.), विरल लिका २. पत्रस्थं भोजनम् । यति ( ना. धा.), तनू कृ, तक्ष (भ्वा. प. | जिस पत्तल में खाना उसी पत्तल में छेद से; भ्वा. प. वे.); कृशी कृ।
| करना, मु., उपकारकमेव दु (स्वा. प. अ). —होना, क्रि. अ., क्षि-अपचि (कर्म.), | बाध् ( भ्वा. आ. से.), उपकारकस्यैवापकारः। तनूविरली भू; कृशी भू; द्रवी भू, विली | पत्ता, सं. . (सं. पत्रं) दे. 'पत्र' २. कीडा( कर्म.)।
पत्रम् । पतलापन, सं. पु. (हिं. पतला) तनुता, पत्ती, सं. स्त्री. (हिं. पत्ता) पत्रकं, पर्णकं तनुत्वं, सूक्ष्मत्वं २. काश्य, क्षीणता ३. जल- २. अंशः, भागः ३. पुष्पदलन् । बहुलत्वं ४. वैरल्यम्।
---दार, सं. पु. (हिं+'का.) अंश-भाग, ग्राहिन्पतलून, सं. स्त्री. ( अं. पैंटलून ) *पतलूनं, हारिन्, हरः २. पत्रमय। आंग्लपादायामः ।
पत्थर, सं. पु. ( सं. प्रस्तरः) शिला, अश्म न्पतवार-ल, सं. स्त्री. (सं. पात्रपालः ) कर्णः, ग्रावन् (पुं.), पाषाणः, उपलः, दृश(ष)द् केनिपातः-तकः ।
(स्त्री.), मृन्मरुः (पुं.), काचकः, पारटीट: पता, सं. पु. ( सं. प्रत्यय:> ) ( पत्रादि का) २. वर्षशिला, इन्द्रोपल: ३. रत्नं ४. न बाह्यनामन् (न.), पत्रसंज्ञा २. (घरादि का)। किंचिदपि । वि., क्रूर, निर्दय २. गुरु, भारवत् नामधामसंकेतः, गृहपरिचयः, निकेतसंकेतः | ३. कीकस, दृढ़। ३. बोधः, ज्ञानं ४. रहस्यं, गुह्यं ५. चिह्न, -चटा, सं. पुं., (१-३) घास-सपे-मीन, भेदः लक्षणम् ।
४. कृपणः, मितंपचः। पताका, सं. स्त्री. (सं.) वै-,जयंती-तिका, ध्वजः, -फोड़, सं. पुं. दे. 'हुदहुद'। केतनं, केतुः (पु.) कदली-लिका।
-की लकीर, मु., अक्षय्य, अक्षर, नित्य, पति, सं. पुं. (सं.) धवः, हृदय-जीवित, ईशः, | शाश्वत, निश्चित।। प्राणनाथः, वरः, परिणेतृ-भर्तृ-पाणिग्रहित (पु.), छाती पर रखना, मु., प्रतीकाराक्षमतया प्रियः, कांतः, स्वामिन्, गृहिन्, रमणः । सह् (भ्वा. आ. से.), निरुपायतया मृष् २. प्रभुः (पु.), अधिपतिः (पुं.)। (दि. उ. से.)। -व्रत, सं. पुं. ( सं. न.) पति-भक्तिः (स्त्री.)- |-पड़ना, मु., नश (दि. प. वे.) ध्वंस् निष्ठा, पातिव्रत्यम् ।
(भ्वा. आ. से.)। -व्रता, वि. स्त्री.(सं.) साध्वी, सच्चरित्रा, सती। -पसीजना, मु. मृदू-दयाद्रोंभू । पतित, वि. (सं.) गलित, अव-नि-अधः,- -होना, मु., निश्चल ( वि.) स्था ( भ्वा. प. पतित, च्युत, ध्वस्त, स्रस्त २. धर्म-आचार,- | अ.) २. निर्दय-निघृण (वि.) जन् (दि. भ्रष्ट ३. पापिन्, पातकिन् ४. जातेः-समाजात् | आ. से.)। च्युत-बहिष्कृत ५. अधम, नीच।
पत्नी, सं. स्त्री. (सं.) जाया, भार्या, दाराः -पावन, वि. (सं.) पाप-पतित-पावक- (नित्य पुं. बहु.) स-सह, धर्मिणी, गृहिणी, शोधक-उद्धारक, अघनाशक, पापमोचक। अर्द्धागिनी, सहचरी, जनी, वधूः (स्त्री.), पतीला, सं. पुं. (हिं. पतीली) स्थाली, | परिग्रहः, क्षेत्र, कलत्रं, ऊढा। दे. 'देगचा'।
-शाला, सं. स्त्री. (सं.) पत्नी,कोष्ठः गृहम् ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |