Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[२६१]
दलित
दर्द, सं. पुं. (फ़ा.) पीडा, व्यथा, दुःख, वेदना, -पति, सं. पुं. (सं.) सेना, नोः ( पुं.)-नायकः, अ (आ) त्तिः ( स्त्री.) यातना, क्लेशः, कष्ट, चमूपतिः (पुं.)२. अग्रणीः (पुं.), अध्यक्षः, कृच्छ२. करुणा, दया, सहानुभूतिः (स्त्री.), प्रमुखः, नायकः ।। ३. हानि-नाश, दुःखम् ।
दलकना, क्रि.अ.,दे. 'दरकना' २. दे. 'थर्राना' । -गुर्दा, सं. पु. ( फ़ा.) वृक्क (का) वेदना, गुर्द- दलदल, सं. स्त्री. ( सं. दलाढ्यं ) कर्दमः, पंक:शूल:-लम् ।
कं, जंबाल:-लं २. अनूपः, कच्छ, भूः-भूमिः -नाक, वि. (फा.) दुःखद, कष्टप्रद, क्लेश- (स्त्री.), कच्छः । कर री ( स्त्री.)], संतापक ।
दलदली, वि. (हिं. दलदल) पंकदूषित, पंकिल, -सर, सं. पुं. (फा.) शीर्ष,-शूलं-पीडा-व्यथा, |
सकर्दम, कर्दममय [-यी (स्त्री.)] २. आनूप, शिरोवेदना।
[पी (स्त्री.)], जल,-आढ्य-पूर्ण-मय। , दर्दमंद, वि. ( फ़ा.) पीडित, व्यथित, दुःखित
| दलन, सं. पुं. ( सं. न. ) पेषणं, खंडनं, चूर्णनं, २. दयालु, दयावत् ।
निष्पेषः, मर्दनं २. वि., नाशः-ध्वंसः, संहारः। दर्दशी, सं. स्त्री. (देश.) गृध्रसी (ऊरुरोगभेदः)।
दलना, क्रि. स. (सं. दलनं ) स्थूलस्थूलं पिष्दर्दी, वि ( फा. दर्द ) दे. 'दर्द मंद'।
क्षुद् ( रु. प. अ.)-मृद् (ऋ. प. से.)-चूर्णदर्प, सं. पुं. (सं.) अभिमानः, मानः, स्मयः, चित्तोन्नतिः ( स्त्री.), गर्वः, अहङ्कारः, अवलेपः,
खण्ड (चु.), निर्दल (भ्वा. प. से.) २. २. उद्दण्डता, उद्धृतता।
संपीड् (चु.), पादतलेन मृद् ३. (पेषण्यादिभिः),
द्विधा खण्ड (चु.)-शकलीकृ ४. नश्-ध्वंस् (प्रे.)। . दर्पक, सं. पुं. ( सं.) दृप्तः, अहंकारिन्, गविंतः, अवलिप्तः, उद्धतः।
सं. पुं. दे. 'दलन'। दर्पण, सं. पुं. ( सं. पुं. न.) मुकुरः, आदर्शः, |
| दलनेवाला,सं. पुं., स्थूल,-पेषकः-मर्दकः-चूर्णकः। आत्मदर्शः, कर्कः, कर्करः, दर्शनम् ।
दलबादल, सं. पुं. (सं. दलं+हिं. बादल) दर्पित, वि. (सं.) गवितः-ता-तं, दृप्तः-ता-तं,
मेघमाला, कादंबिनी, घनपटली २. महती चमूः अवलिप्तः-ता-तम् ।
(स्त्री.) ३. बृहत्पटमंडपः।। दर्भ, सं. पुं. (सं.) कुशभेदः २. कुशः ३. उल-/ दलवाना, क्रि. प्रे., ब. 'दलना' के प्रे. रूप। पतृणं, काश:।
दलहन, सं. पुं. (हिं. दाल ) दाली-द्विदलादरी, सं. पु. ( फ़ा.) संकट-संबाध, पथः-मार्गः,
वैदल,-मूलान्नं-उपयुक्तान्नम् ।
| दलहरा, सं. पुं. (हिं. दाल ) दाली-वैदल, दुर्गसंचरः, गिरिद्वारम् । दर्शक, सं. पुं. (सं.) द्रष्ट्र (पु.), प्रेक्षकः,
विक्रेतृ-विक्रयिन्-विक्रायकः । वीक्षकः, दर्शिन् २. ( सभा आदि के पार्षदः । दलादली, सं. स्त्री. (सं. दलः-लं > ) दलपारिषद्यः, सामाजिकः ३. प्रकाशक प्रदर्शन गण-संघ-वर्ग,-स्पर्द्धा-विजिगीपा-प्रतियोगिता । दर्शन, सं. पुं. (सं. न.) वि-आ-अवलोकने । दलाल, सं. पुं. (अ.) परार्थे क्रयविक्रयायोवि., ईक्षणं, साक्षात्करणं, चाक्षुषज्ञानं, निवर्णनं,
' जकः, क्रयविक्रयसहायकः, मध्यस्थः । निभालनं २. सं., मिलन. समागमः, संगतिः दलाली, सं. स्त्री. ( अ. दलाल) क्रयविक्रय(स्त्री.) ३. तत्त्व, विद्या-शास्त्रं-शानं ४. नेत्रं सहायकत्वं २. क्रयविक्रयसहायकत्ववेतनम् । ५. दर्पणः।
दलित, वि. (सं.) खंडित, चूर्णित, मर्दित, दर्शनीय, वि. (सं.) अव-आ-वि,-लोकनीय, शकलोकृत २. अवन( ना )मित, अवपीडित ईक्षणीय, निभालनीय २. मनोहर, अभिराम । ३. अस्पृश्य, अंत्यज ४. नाशित, ध्वंसित । दर्शनी हुँडी, सं. स्त्री., सद्यःशोध्यं धनार्पणा- | सं. पुं., अस्पृश्यः, नीचः, अंत्यजः, *हरिजनः । देशपत्रम् ।
| ---उद्धार, सं. पुं. (सं.) अस्पृश्य-अन्त्यज-हरिदल, सं. पुं. (सं. पुं. नं.) सेना, सैन्यं २ संघ:, / जन,-उन्नतिः (स्त्री.)-उन्नयनं-उद्धारः। गणः, समूहः ३. पत्रं, पलाशं, पर्ण, छदः, छदनं -वर्ग, सं. पुं. (सं.) अस्पृश्य-अन्त्यज-नीच-, ४. अर्द्धखण्ड:-डं ५. चक्र, मण्डली। । वर्गः-समुदायः ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |