Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ २१५ ]
चौ— वि. ( सं . चतुर्- ) केवल समास के आदि में ।
-कोना — कोर, वि., दे. 'चारकोना' । खूँट, सं. पुं., चतुर्दिशं, दिक्चतुष्टयं यी २. भूमंडलं, पृथिवी । क्रि. वि., दे. 'चारों तरफ' ।
- खूँटा, वि., दे. 'चारकोना' । --गिर्द, क्रि. वि., दे. 'चारों तरफ' । - गुना, वि., चतुर्गुणः-णा-णं, चतुर्गुणितः-ता
चौथ
चौकसी, सं. स्त्री. (हिं. चौकस ) जागरूकता, सावधानता, दक्षता ।
चौका, सं. पुं. (सं. चतुष्कं ) चतुष्टयं, वस्तुचतुष्टयी २. पाक, शाला-गृहं, महानसं, रसवती ३. भोजन, शाला - गृहं - अगारं ४. अग्रथं दंतचतुष्टयं ५. अंगनं णं ६. चतुरस्रशिला ७. शीर्षफुल्लं ( गहना ) ।
चौकी, सं. स्त्री. ( सं . चतुष्की) आसनं, चरण-पाद, पीठ:-पीठं, चतुष्की २. दे. 'कुर्सी' ३. निवेशस्थानं, दे. 'पड़ाव ' ४. हविस् (न.) ५. रक्षिनिवासः, प्रहरिशाला ६. ग्रैवेयकं, कंठाभूषणभेदः ७ जागरूकत्वं, सावधानता । देना, क्रि. अ., आसंधां उपविशू ( प्रे. ) २. रक्ष (भ्वा. प. से. ) ।
तम् ।
पर्त, वि., चतुष्पुट, चतुर, - आवृत्त आवर्तित | - पहल, विं., चतुर्भुज, चतुष्पा, चतुर्बाहु । पहिया, वि., चतुश्चक्र | सं. स्त्री, चतुश्चक्रं वाहनम् ।
|
- मासा, सं. पुं., चतुर्मासं, वर्षाः (स्त्री. बहु.), प्रावृष् (स्त्री.) ।
- मुखा, वि., चतुर्मुख, चतुरानन । सं. पुं., ब्रह्मन् (पुं.) ।
-राहा सं. पुं., चतुष्पथः-थं, चतुष्कम् । -हही, सं. स्त्री. सीमाचतुष्टयं यी । चौक, सं. पुं. (सं. चतुष्कं ) प्रवणः, चतुष्पथ:-थं, शृंगाटकं, संस्थानं । २. मुख्य प्रधान, आपण:निगम: - हट्टः ३. अजिरं, अंगनं णं, चत्वरः- रं ४. चतुरस्रवेदि:(स्त्री.) ५. पुरोवर्तिदंतचतुष्टयम् । 'चौकड़ी, सं. स्त्री. ( हिं. चौ = चार + सं. कला = अंग > ) प्लुतं-तिः (स्त्री.), वल्गनम् । २. नरचतुष्टयं यी ३. चतुरश्वं वाहनम् । — भरना, क्रि. अ., वल्गू ( भवा. प. से. ), उत्प्लु (भ्वा. आ. अ. ) । चंडाल -, सं. स्त्री, चंडाल - दुष्ट, -चतुष्टयी, धूर्त, मंडल मंडली |
- दार, सं. पुं. (हिं. + फ़ा. ) गृह, पः-पालः, प्रहरिन्, रक्षकः २. वैतालिकः, वैबोधिकः । दारी, सं. स्त्री, रक्षा, गुप्तिः (स्त्री.), अवेक्षणं, प्रइरित्वं २. रक्षा प्रहरित्व, वेतनंशुल्कम् ।
चौखट, सं. स्त्री. (हिं. चौ=चार + काठ > ), * कपाटलवनं, चतुष्काष्ठं २. देहली - लि: (स्त्री.), द्वारापिंडी, गृहावग्रहणी ३. द्वारम् । चौखटा, सं. पुं. (हिं. चौखट ) चतुष्काष्ठकः, *चित्र दर्पण, परिवेष्टनं - वलनम् । चौगान, सं. पुं. ( फ़ा. ) एतन्नामकः खेलाभेदः २. सादिदण्डक्रीडाक्षेत्रम् | चौदा, वि. (हिं. चौ + पाट) उरु, परिणाहबत् [ -ती (स्त्री.) ], पृथु, विशाल, विस्तृत, बितत, विस्तीर्ण । -करना,
क्रि. स.१ प्र. वि., तन् (त. उ. से. ), प्रसृ ( प्रे.), विस्तृ ( क्रू. उ. से. था. प्र. ), प्रथ ( चु. ) ।
भूलना, मु., किंकर्तव्यविमूढ (वि), जन् ( दि. आ. से. ), आकुली भू । चौकन्ना, वि. (हिं. चौ-चार + सं . कर्णः > ) अवहित, सावधान, जागरूक, प्रमादशून्य | रहना, कि. अ., अवहित - जागरूक ( वि . ) स्था (भ्वा. प. अ. ) । चौकस, वि. (हिं. चौ=चार + कस = कसा हुआ > ) दे. 'चौकन्ना' २. उद्यमिन्, उद्योगिन् ३. यथार्थ, यथातथ । - रहना, क्रि. अ., सावधान - अप्रमत्त (वि.) चौथ, सं. स्त्री. ( सं. चतुर्थी ) शुक्का चतुर्थी स्था ( भवा. प. अ. ) । २. कृष्णा चतुर्थी ३. चतुर्थांशः ४. करभेदः ।
चौड़ाई, चौदान, सं. स्त्री. (हिं. चौड़ा ) तर्यक्ता-त्वं, विस्तारः, विशालता, पृथुता, पार्थवं, परिणाहः, विस्तीर्णता । चौतरा, सं. पुं., दे. 'चबूतरा' | चौताला, वि., (हिं. चौ+ सं . ताल: > ) चतुस्ताल । सं. पुं., होलिकागीतिः (स्त्री.) २. चतुस्तालः ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |