Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
घटवाना
[ १८४ ]
घटवाना, क्रि. प्रे. (हिं. घटना ) ब. 'घटना' घोर घटा, सं. स्त्री. (सं.) अविरलजलदावली, के प्रे. रूप ।
नीरन्धकादम्बिनी ।
घटिका, सं. स्त्री. ( सं . ) क्षुद्र - लघु, कुंभ: घटः । २. कालमानयंत्रं, यामनाली, घटी ३. चतुर्विं शतिकलात्मकः कालः, मुहूर्तार्द्धम् । घटित, वि. ( सं . ) निर्मित, रचित, संपादित । घटिया, वि. (हिं. घटना ) अवर, अधर नि
अप, कृष्ट, जघन्य २. सुलभ, अल्पमूल्य । घटी, सं. स्त्री. (सं.) दे. 'घटिका' १-३ | घढ़त, सं. स्त्री. दे. 'गठन' । घड़ना, क्रि. स., दे. 'गढ़ना ' घड़ा, सं. पुं. ( सं- घटः ) दे. 'घट' (१) । घड़ाई, सं. स्त्री. दे. 'गढ़ाई' | घड़ाना, क्रि. प्रे. दे. 'गढ़ाना' |
घड़िया, (सं. घटिका ) तैजसावर्तनी, मू( मु ) षाषी २. मधुकोशः, करंडः ३. गर्भा शयः ४. मृच्छ्रावकः । घड़ियाल, सं. पुं., दे. 'घंटा' (१) । घड़ियाल, सं. पुं., दे. 'ग्राह' | घड़ी, सं. स्त्री. (सं. घटी ) घटिकायामनाली, कालमानयन्त्रं २. दे. 'घटिका' ( ३ ) ३. दे. 'घटिका' ( १ ) ४. समयः ।
-घड़ी, क्रि. वि. मुहुर्मुहुः, पुनः पुनः, असकृत्
( सब अव्य. ) ।
- दिआ, सं. पुं. (हिं. घड़ी + दिआ ) *घटी - दीपः, मृतक - रीतिविशेषः ।
-भर, क्रि.वि., मुहूर्ते, क्षणं, क्षण-मुहूर्त, मात्रम् । -साज़, सं. पुं. (हिं. + फ़1. ) घटी - घटिका, कारः ।
घतिया, सं. पुं. ( सं. घातः > ) दे. 'घाती' | घन, सं. पुं. (सं.) मेघः, जलदः, पयोदः २. लोहमुदुरः, अयोधनः, ३. दे. 'घंटा' (१) ४. सजातीयांकत्रयस्य पूरणं ( गणित, उ. २ × २ x २ = ८ घन ) ५. समूह : ६. शरीरम् । वि. सान्द्र, निविड २. कठिन, संहत, स्थूल, ३. अधिक, प्रचुर ।
|
- गरज, सं. स्त्री. ( + हिं) गर्जितं, स्तनितं २. शतघ्नी तोप, भेदः । - घोर, वि. ( सं . ) अति, सान्द्र-निविड २. भीषण, भयावह। सं. पुं. भीषण, रवः-ध्वनिः २. स्तनितं, गर्जितम् ।
घमंड
- चक्कर, सं. पुं. ( सं घनचक्रं > ) चंचलअस्थिर, मतिः- बुद्धिः २. मूर्खः ३. परिभ्रमिन्, यथेच्छविहारिन् ४. कृच्छ्रे, संकटम् । -- नाद, सं. पुं. (सं.) दे. 'घनगरज' | - फल, सं. पुं. ( सं. न. ) दे. 'घन' (४) । - मूल, सं. पुं. (सं. न. ) पूरितसजातीयांकत्रयस्याद्याङ्कः, घनपदं ( उ. आठ का घनमूल दो ) ।
- श्याम, वि. ( सं . ) जलदनील, मैघमैचक । सं. पुं., श्रीकृष्णः ।
---सार, सं. पुं. (सं.) कर्पूरं २. पारदः । घनता, सं. स्त्री. (सं.) सांद्रता, निविडता । घनत्व, सं. पुं. (सं. न.) स्थूलता, संहतिः (स्त्री.) २. पदार्थस्य आयामविस्तार स्थूलत्वानि (बहु.) | घना, वि. ( सं घन ) सांद्र, निबिड, संहत, नीरन्ध्र २. गाढ, निकटवर्तिन् ३. अत्यधिक, अतिशय ।
घनाक्षरी, सं. स्त्री. (सं.) दंडकवृत्तं कवित्ताख्यं छंदः (छंद.) ।
घनिष्ठ, वि. (सं.) अत्यंत अति, -सांद्रनिविड-वन २. प्रगाढ, अतिनिकटस्थ ३. अन्यधिक, अतिशय ।
घनेरा, वि. (हिं. बना ) अत्यधिक, अतिशय ( बहु., घनेरे = असंख्य, अनेक ) ।
घनोदय, सं. पुं. ( सं . ) मेघागमः, वर्षा - कालारम्भः ।
घनोपल, दे. 'ओला' ।
घपला, सं. पुं. (अनु.) छलं, कपटं २. (संख्याने) स्खलितं भ्रांतिः (स्त्री.) ३. क्रमभंग : ४. संकुलं, प्रसं, कीर्णकम् ।
घबरा ( ड़ा ) ना, क्रि. अ. तथा क्रि. स. दे. 'गड़बड़ाना' ।
घबराहट, सं. स्त्री. (हिं. घबराना ) व्याआ, -कुलता, अशांतिः (स्त्री.), उद्वेगः २. व्यामोहः किंकर्तव्यमूढता, चित्तविक्षेपः
३. त्वरा, तूणि: (स्त्री.), तरसू (न.) संभ्रमः । घमंड, सं. पुं. (सं. गर्वः ? ) अहंकारः, गर्वः, दर्पः, आटोपः, मदः, अवलेपः ।
करना, क्रि. अ., गर्व ( स्वा. प. से.), प्रगल्भ (भ्वा. आ. से.), दृप् ( दि. प. वे. ) ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |