Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
गणेश
[ १६१]
गद्दी
लित ३. चिंतित, निरूपित ।
अंक, विद्या- गणितं शास्त्रम् । वि., संख्यात, संक- ( गद, सं. पुं. ( सं . ) रोगः, आमयः २ श्रीकृष्णानुज: ३. ४. वानर असुर, विशेषः । (सं. न. ) विषं-षः, गरलम् ।
-कार, सं. पुं. (सं.) गणितज्ञ २. ज्योतिर्विद (पुं.) । - विद्या, सं. स्त्री. ( सं . ) दे. 'गणित' (१-२ )। अंक -, सं. पुं. ( सं. न. ) अंक, विद्या-शास्त्रम् । बीज --, सं. पुं. (सं. न. ) गणितविद्याभेदः । रेखा, सं. पुं. (सं. न. ) रेखागणना, भू ज्यामितिः (स्त्री.) ।
गणेश, सं. पुं. ( सं . ) गज, आस्यः -मुखः- वदनःआननः, लंबोदरः, गणाधिपः, विनायकः, आगः, शूर्पकर्णः, विघ्नेशः, परशुपाणि: (पुं.) । गोवर, सं. पुं., जडः, मूढः ।
गण्य, वि. (सं.) संख्येय, गणनाई, गणनीय २. प्रतिष्ठित, पूज्य, मान्य ।
-मान्य, वि. ( सं . ) दे. 'गण्य' ।
गत, वि. (सं.) अतीत, अतिक्रांत, व्यतीत, २. मृत ३. हीन, रहित ४. लब्ध प्राप्त । सं. स्त्री. (सं. गतिः स्त्री. ), दशा, अवस्था २. रूपं, आकृति: (स्त्री.) ३. उपयोग: व्यवहारः ४. दुर्दशा, नाशः ५. नृत्यभेदः ६. प्रेतक्रिया । गतका, सं. पुं. (सं. गदा ) चर्मावृतयष्टि:
(स्त्री.) २. क्रीड़ा - खेला, भेदः ।
गतांक, सं. पुं. (सं.) पत्रपत्रिकादीनाम् इतांकःअतीतांकः अव्यवहितपूर्वीकः ।
गताक्ष, वि. (सं.) अन्ध, अनयन, अनेत्र | गतागत, सं. पुं. ( सं. न. ) गमनागमनम् २. पुनर्जन्मन् (न. ), जन्ममरणम् । गतानुगतिक, वि. ( सं .) अन्धानुयायिन्, अन्धविश्वासिन् ।
गति, सं. स्त्री. (सं.) गमनं, चलनं, व्रजनं, अयनं, यानं, सरणं २. स्फुरणं, कंपनं, स्पंदनं ३. चेष्टा, व्यापारः ४. दशा, अवस्था ५. प्रवेश: ६. प्रयत्नसीमा ७. अबलंबः ८. माया, लीला ९. रीतिः (स्त्री.), विधि: ( पुं. ) १०. देहांतरप्राप्तिः (स्त्री.) ११. मुक्ति: (स्त्री.) १२. तालस्वरानुसार मंगचालनं ( संगीत ) १३. प्रेतकर्मन् ।
- बनाना, मु., निर्दयं तड् ( चु. ) - प्रहृ ( भ्वा. प. अ. ) ।
- होना, मु., प्र-उप-युज् ( कर्म. ) २. निर्दयं ताड (कर्म) २. मुक्ति लभ् (भ्वा. आ. अ.) । गत्ता, सं. पुं. ( देश. ) संसृष्टपत्रं, गुरुपत्रम् ।
११ आ
गदका, सं. पुं., दे. 'गतका' | गदगद, वि, दे. 'गद्गद' ।
ग़दर, सं. पुं. (अ.) प्रजा प्रकृति, कोपः क्षोभः, २. सैन्य-सेना, -द्रोहः क्षोभः प्रकोप : ३. विप्लवः, संप्लवः, संमर्दः ।
- करना या मचाना क्रि. अ. ( राज्ञे ) दुहू ( दि. प. वे.), राजशासनं लंघ् (भ्वा. आ. से.) इ. ।
गदला, वि. (फ़ा. गंदा ) सपंक, सकर्दम, समल, पंकिल, मलिन ।
-करना, क्रि. स., कलुषयति-पंकिलयति - आविलयति ( ना. धा. ), मलिनी कृ |
- पन, सं. पुं., मालिन्यं, पंकिलत्वं आविलता । गदहपचीसी, सं. स्त्री. (हिं. गदहा + पचीस ) आषोडशात् आपंचविंशतेः आयुषो भागः । २. अनुभवहीनता, मांद्यं, मौख्यम् ।
गदहा, सं. पुं. (सं. गर्दभः ) रासभः, खरः, बालेयः, भारगः, धूसरः, ग्राम्याश्वः २. मूर्खः, अज्ञः [गदही (स्त्री.) = रासभी, खरी, गर्द भी ] - पन, सं. पुं., मौर्य, जडता । गदा, सं. स्त्री. (सं.) लोहमयशस्त्रभेदः । -धर, सं. पुं. (सं.) कृष्णः २. विष्णुः । वि ., गदाधारिन् ।
गदेला, सं. पुं., दे. 'गद्दा' |
द वि. (सं.) प्रहृष्ट, आनंदपुलकित, परममुदित, सुप्रसन्न २ अस्पष्ट, असंबद्ध, अस्फुट ( अक्षरस्वरादि ) |
गद्दा, सं. पुं. (हिं. गद्द से अनु.) तूलसंस्तरः, तूला । गड़ी, सं. स्त्री. (हिं. गद्दा ) ( तूल- ) आसनं, तूलिका २ पिचुलविष्टरः ३. उपधानं, उपबर्हः ४. पर्याणं, पल्यानं ५. सिंहासनं नृपासनं ५. अधिकारपदं ६. ७. कर चरण, तलम् । - पर बैठना, क्रि. अ., सिंहासनं आरुह ू (भ्वा. प. अ. ), राज्येऽभिषिच् ( कर्म. ) । - पर बैठाना, क्रि. स., अभिषिच् (तु. प. अ.), सिंहासने उपविश् (प्र.)
- से उतारना, क्रि. स., सिंहासनात् च्यु- अवरुह - भ्रंश - अवपत् (प्रे.) ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |