Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
कुल
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ १२२ ]
- कलंक, सं. पुं. (सं.) कुलांगारः, कुलपांसलः । -कानि, सं. स्त्री. (सं. + हिं . ) कुल, गौरवमर्यादा |
-तारण, सं. पुं. (सं.) वंशोद्धारकः । - पति, सं. पुं. (सं.) गृहस्वामिन् २. दशसहस्रच्छात्राणां पोषकोऽध्यापकश्च ३. विश्वविद्यालयस्य उपप्रधानाधिकारिन् (अं वाइसचान्सलर ) ।
--वंती, सं. स्त्री. ( सं. कुलवती ) कुलीना, सशजा, आर्या ।
कुल, वि. (अ.) सकल, समस्त, निखिल । कुलकलाना, कि. अ. (अनु.) कुलकुलध्वनिं कृ । आँ--, मु., अतीव क्षुधू ( दि. प. अ. ) 1 कुलक्षण, सं. पुं. (सं. न. ) अपशकुनः, दुश्चि २. कदाचारः, गह्यचरणम् । वि., दुराचारिन् कुलचा, सं. पुं. ( फा. कलीचा ) सकिण्वोऽपूपः २. दे. 'पूँजी' ।
।
कुल्टा, सं. स्त्री. (सं.) व्यभिचारिणी, पुंश्चली, बंधक, भ्रष्टा, स्वैरिणी, निशाचरी, त्रपारण्डा | कुलत्थ, सं. पुं. ( सं . कुलत्था ) चक्षुष्या, लोचनहिता, दृक्प्रसादा।
कुलथी, सं. स्त्री. ( सं . कुलत्थः ) कालवृन्तः ( शस्यभेदः ) |
कुलफ, सं. पुं. ( अ. कुफ़्ल) दे. 'ताला' | कुलफा, सं. पुं. ( फा . खुफ़:) बृहलोणी, घोलिका, शाकमेदः । २. दे. 'कुलफी' ।
कुलफी, सं. स्त्री. (हिं. कुलफ) धूमपानयंत्रस्य भुग्ननाली २. हिमसन्तानीनिर्माणपात्रम् ३. हिमसन्तान, घनमधुरदुग्धम् । कुलबुलाना, क्रि. अ. (अनु. कुलबुल ) दुःखात् अंगानि आकृष् (भ्वा प. अ.) २. अंत्राणि गंभीरं स्वन् (भ्वा. प. से. ) ३. वि सं प्र, सूप ( स्वा. प. अ. ) ४. व्याकुल (वि.) भू ५. दे. 'खुजलाना' । कुलबुलाहट, सं. स्त्री. ( पूर्व ) शनैः सर्पणं, कृमिसदृशी चेष्टा २. कंडलता, कच्छुरता । कुलहा, सं. पुं. (फ़ा. कुलाह ) शंकाकारं शिरस्कम् ।
कुलही, सं. स्त्री. (हिं. कुलहा ) शिशुशिरदे. 'कनटोप' |
स्कम्, कुलीँच, सं. स्त्री. ( तु. कुलाच ) दे. 'छलाँग' ।
कुशल
कुलाबा, सं. पुं. (अ.) लोहपुर : २. वडिशं, मत्स्यवेधनम् ३. द्वारसंधि: (पुं.) ४. लांगं, अंदू:- दु: (स्त्री.) ५. अर्गल:-लम् ६. जलमार्गः, नाली |
कुलाल, सं. पुं. (सं.) कुम्भकार: २. वनकुक्कुटः ३. उऌकः ।
कुलिक, सं. पुं. ( सं .) कलाविद (पुं.) २. शिल्पिन् ३. कुलीनः ४. कुलपतिः । कुलिश, सं. पुं. (सं.) वज्र:-जं, पविः २. विद्युत् (स्त्री.) ३. कुठारः । कुली, सं. पुं. ( तु.) भार, वाह: हरः, भारिक २. कर्मक (का) रः, श्रमजीविन् । कुलीन, वि. (सं.) महाकुल, अभिजात, आर्य, सभ्य, सत्कुलज ।
कुलीनता, सं. स्त्री. (सं.) आभिजात्यं आर्यता । कुलेल, सं. स्त्री. (सं. कल्लोल: ) क्रीडा, खेला, विहार:, केलि : ( पुं. स्त्री. ), विलाशः, लीला | कुल्या, सं. स्त्री. (सं.) क्षुद्रकुत्रिमनदी २. क्षुद्रनदी ३. पयःप्रणाली ४. कुलस्त्री । कुल्ला, सं. पुं. ( सं . कवल: > ) चलुः, चलुकः, चुलुकः ।
कुल्हड़, सं. पुं. ( सं . कुल्हरिका ) करकः, क्षुद्र
मृत्पात्रम् ।
कुल्हाड़ा, सं. पुं. ( सं . कुठारः, दे. ) । कुल्हिया, सं. स्त्री. (हिं. कुल्हड़ ) क्षुद्रवारकः, अतिक्षुद्रमृत्पात्रम् ।
कुवलय, सं. पुं. (सं. न. ) नील, कुमुदं कैौरवंशशिकान्तम् २. नील, कमल - उत्पलम् ३. भूमण्डलम् ।
कुवाच्य, वि. (सं.) अश्लील, अशिष्ट, अवाच्य । सं. पुं. (सं. न. ) गाली, कुवचनं अपशब्दः । कुवेणी, सं. स्त्री. (सं.) मत्स्यकरंडी २. कुग्रथितवेणी | कुवेर, सं. पुं. (सं.) कुबेरः, दे. |
कुश, सं. पुं. (सं.) कुथः, दर्भः पवित्रम् २. जलम् ३. रामपुत्रः ४. कालः । कुशन, सं. पुं. ( अं. ) उपधानं, उपवई, उपबर्हणम् ।
कुशल, वि. (सं.) दक्ष, चतुर, प्रवीण, निपुण, विशारद, विचक्षण २. श्रेष्ठ, भद्र ।
सं. पुं. (सं. न. ) सुखं, क्षेमं मंगलम् भद्रं, शिवम् २. कुशग्राहिन् ३. शिवः ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 091001 |
| Book Title | Adarsha Hindi Sanskrit kosha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsarup |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 831 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 15 MB |