Shaktayanacharya Vyakaranam

SR No.: 090412
Original Sutra Author: Shaktayanacharya
Author: Shambhunath Tripathi
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 1971
Total Pages: 487
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Grammar
File Size: 14 MB

Page 423

૨૨
-
शाकटायनषाकरणम्
[भ.
पा.४ सू.८१-८८
-
-
-
-
--
-
--
गुरोईला सादा पुसमतो हलन्तादातीरकतर स्त्रियाग यत्रो भवति। गडा । | । शिक्षा निधा। ईला । नागुरोरिति.किम् ? निपरितिः । निगोति:। हल इति । नीतिः । संशोतिः । लभादित्वात् अप्तिः । रादिः । दीप्तिः । सृप्तिः । ध्वस्तिः।
पिच्चिन्तिपूजिकथिम्भिचय॑न्तोऽ पटाया। णितः चित्यादिभ्यः अन्तःपूर्वाच्च + घाञ् धातोरपतीर सिपामर्थेऽन्यत्ययो भवति 1 ज-जराः । क्षिप-क्षा 1 घटिप्-घटा । व्यथि-पथा। प्रथिप-प्रया। चिस्यादे:-चिन्ता। पूजा। कथा । का ।। पर्चा । चिन्तिजि कम्भिविग्रहण मनबधार्धम् । अन्सची अन्तद्धिरिति सिरोऽसमिति सितम्।।
उपादातः ॥४॥४.८३ उपसर्गात्परादाकारान्तादातोरकसरि स्त्रियामप्रत्ययो भवति । प्रज्ञा प्रा। उयया । स्पधा । आधा। उपसर्गादित किम् ? दत्तिः । श्रद्धेति प्रज्ञायदा वृत्तेर्ण इति नितिनारिखमम् ।
भिवादयः क्वचित॥४ामा भिवादयः शब्दाः अन्ता: चिदतर स्त्रियामर्थ साधनों पंदितव्यः । भिदा विदारणे। मित्तिरम्या 1 विदा घोकरणे। छत्तरन्या। विदा विचारणे । वित्तिरन्या । आरा शाम् । शातिरला । धारा प्रप:ने । अतिरश्या । गुहा गिपियोः । ढिरण्या। एवं क्षिपा। था। हाका । क... । रा । क्षिया । रखा। लेखा । चूडा । पोहा । 441 1 बसा । मृपा 1 पदिह लक्षणेनानुत्पन्न तसर्व मिपातमातिरादितव्यम् ।
साभावे परः8४८५|| पातारकर्तरि स्त्रियामर्थ रामदास भावे घ व्यमित प्रयोग भवति । यदिका । प्राहिका । स्कन्दिका । विचचिका । एवं नागानो व्याश्यः । उद्दालापुष्प मानना । बारम्नुनिधिका , भन्ना
: नाम्योप-यादिका। बीपस्वादिका। एनाम्न्यः 1: । गाये ना नाम गित । अन्येवोमाने का नाम का । अन्येवपोयमान पु नाचिदित बना सचिन भवति । शिरो:तिः । शिरोभिज्ञप्तिः । ईक्षा। ईहा।
प्रश्नाच्याने चंञ्च ४४८६|| धानोर कर्तरि स्त्रियामर्थप्रश्न आल्याने च नस्य प्रतिवचनं च इयत्ययो भवति प्युरद । तत्रबनायामाप्तं च । कां कारिम्, को कारियाम्, का क्रियान्, कतिम्, को कृत्यामकाः। सर्वा: कारी:, सर्वाः कारिकाः, सर्वाः क्रिपाः, सर्वाः वृती:, एवाः कृयाः, अकार्प 1 एवं गणिम्, गणिकान्, पपनान् । पचिन्, पाचिकान्, पक्तिम् । पठिम्, पाठिकाम्, पतिम् । .
पर्यायोत्पत्यहणं ण्वुः ॥४४ घातोरकर्तरि स्त्रियामर्थ पर्यायोस्पत्यही गम्पयन नित्यं फा मयोभनति I नारापमानः । पर्याये-भवत आक्षिका । भवतः शायिका । भवतोऽमिका। आसापनि पर्याय इत्पर्यः । उपती-अनक्षिका में उमादि। पयापिका में स्पादि। अग: अमाइति भवानिशुमक्षिका । अनि गवानोरा मोकाम् । अहति भवान्दरिदायिताम् । अरगो-माजका में पाया। असमाभाना याचिका दादासार्थविज्ञानादियाघनार्थ वचनम् । केचिद्वेत्यनुवर्य विकी पत्तियों जिहोपोंत्यो इत्यप्युबारस्ति।
नयोऽनिश्शापेमाननः परासतौरकरि स्त्रियामशार आगो बसमान प्रानो भवति । शिनाव बादः । अरणिः । अपमाणिः । अगमनिह ते पल भूपात् । गम इति विम् ? मृतिस्ते जालाप भूयात् । शाप इति किम् ? अकृतिः कटस्प। सत्र कक्ष कृाहनात्यापे । चिकीर्षा चरिचयतिमधो (1) निश्श्व गतः रातिनास्तिलिप्सिहकातेरियादिना निर्देशावता: स्वापाचीनशे राति वोगा। दिविकरणस्तरमायन विज्ञायरों । -.. - -.
१. सरितः १० म० । २. मटशोरिस्यरादेवाः, क. स.टि. १३. इटि पानी लुक, कम.टि। ४.सायिकाक. मा० ।
12