________________
-४९१]
१२. धर्मानुप्रेक्षा
२९५ बसुपूज्यसुतं वसुपूज्यस्य राज्ञः सुतं पुत्रस्त श्रीवासुपूज्यवामितीर्थकरदेवं द्वादशम् । पुनः के स्तौमि। मछि धीमहिनाथजिनेश्वरं एकोनमिंशतितमम् । पुनरपि के संस्तुचे । चरमनिकमा अन्तिमतीर्थकरत्रम नेमि पार्थ वर्धमानं च. श्रीनेमिमाथ तीर्थकर देवं द्वाविंशतितम, श्रीपार्श्वनाथं जिनक्षेत्र त्रयोविंशतितमं, पीवीरे महावीरमहतिमहावीरसन्मतिवर्धमानखामिन्द्र नामपञ्चकोपेतं चतुर्विंशतितम तीर्थकरदेवं इति पञ्च कुमारतीर्थकरान संस्तुरे । कीदृशं तीर्थकरपञ्चकम् । कुमारकाले तप्ततपश्चरण गृहीतदीक्षांदितपोभारम। उक्तं च । 'वासुपूज्यस्तथा मलिनेमिः पार्थोऽथ सन्मतिः । कुमाराः पच निष्कान्ताः पृथिवीपतयः परे ॥ इति । पुनः तीर्थकरपन्नई कीहक्षम् । त्रिभुवनप्रधानखामिनं त्रिभुबने प्रधानाः इन्द्रधरणेन्द्रचक्रवादयः तेषां स्वामी प्रभुः तं त्रिभुवनप्रधानस्वामिनम् इन्द्रधरणेन्द्रचक्रवादिभिः सेवितमित्यर्थः ॥११॥
अनुप्रेक्षा इति प्रोक्ता भाषना द्वादश स्फुटम् । यश्चिन्तयति सच्चि स भवेन्मुशिजवल्लभः ॥१॥ श्रीमूलसंघेऽजनि नन्दिसैबो वरो बलात्कारगणः प्रसिद्धः । श्रीकुन्दकुन्दो वरसूरिवर्यों विभाति भाभूषणभूषिताः॥२॥ तदन्वये श्रीमुनिपद्मनन्दी ततोऽभवच्छ्रीसकलादिकीर्तिः । तत्पधारी भुवनादिकीर्तिः श्रीशानभूषो वरपृत्तभूषः ॥३॥ तदन्क्ये श्रीविजयादिकीर्तिस्तत्पदृवारी शुभचन्द्रदेवः। वेनेयमाकारि विशुद्धटीका श्रीमत्सुमत्यादिसुकीर्तिकीर्तिः॥४॥ सूरिश्रीशुभचन्द्रेण वाविपर्वतवनिणा । त्रिविद्येनानुप्रेक्षाया वृत्तिविरचिता वरा ॥५॥ श्रीमद्विक्रमभूपतेः परिमिते वर्षे शते षोडशे माघे मासि दशामपतिसहिते स्याते दशम्या तिपी। श्रीमच्छीमहिसारसारमगरे चैत्यालये श्रीपुरोः ध्रीमष्ट्रीशुभचन्द्रदेवविहिता टीका सदा नन्दतु ॥ ६ ॥ वर्णिनीझमचन्द्रेण विनयेनाकृतप्रार्थना। शुभचन्द्रगुरो स्वामिन् कुरु टीका मनोहराम् ॥७॥ तेन श्रीशुभचन्द्रेण विधेन गणेभिन । कार्तिकेयानुप्रेक्षाया वृत्तिविरचिता घरा ॥८॥
तीर्थङ्करोंने कुमार अवस्थामें ही तपश्चरण धारण किया उन वसुपूज्य राजाके पुत्र वासुपूज्य, मल्लिनाथ
और नेमिनाथ, पार्श्वनाथ, महावीर इन तीन तीर्थतरोंका सदा स्तवन करता हूँ | भावार्थ-चौबीस तीर्थङ्करोंमेंसे वासुपूज्य, मल्लिनाथ, नेमिनाथ, पार्श्वनाथ और महावीर ये पांच तीर्थकर कुमार अवस्थामें ही प्रवजित हो गये थे अतः ये पांचों बालब्रह्मचारी थे ! ग्रन्थकार स्वामी कार्तिकेय भी बालब्रह्मचारी थे इसीसे बालब्रह्मचारी पाँचों तीर्थक्करोंपर आपकी विशेष भक्ति थी। ऐसा प्रतीत होता है ।। ४९१ ॥
संस्कृत टीकाकारकी प्रशस्ति मूलसंघमें नन्दिसंघ उत्पन्न हुआ । उस नन्दिसंघमें प्रसिद्ध बलात्कार गण हुआ । उसमें आचार्य श्रेष्ठ कुन्दकुन्द हुए । उनके वंशमें मुनि पचनन्दि हुए । उसके पश्चात् सकलकीर्तिभट्टारक हुए । उनके पट्टपर भुवनकीर्ति हुए । फिर ज्ञानभूषण हुए ॥ उनके वंशमें विजयकीर्ति हुए । उनके पट्टएर शुभचन्द्रदेव हुए। उन्होंने इस टीकाको रचा । वादीरूपी पर्वतोंके लिये उनके समान त्रैविध आचार्य शुभचन्द्रने अनुप्रेक्षाकी श्रेष्ठ टीका बनाई ॥ ५॥ विक्रम सम्बत् १६१३ में माघ मासकी दसमी तिथिको महिसार या महीसार नगरमें श्रीपुरुदेव या वृषभदेवके चैत्यालयमें श्रीमान् शुभचन्द्रदेवके द्वारा रची गई टीका सदा आनन्द प्रदान करे ।। ६ ॥ श्री क्षेमचन्द्रवर्णीने विनयपूर्वक प्रार्थना की कि हे गुरुवर्य स्वामी शुभचन्द्र, आप मनोहर टीका करें ।। ७॥ इस प्रार्धनापर भट्टारक त्रैविद्य शुभचन्द्रने कार्तिकेयानुप्रेक्षाकी उत्तम टीका रची ॥ ८ ॥ तथा