________________ આગમસૂત્ર 12, ઉપાંગસૂત્ર 1, ઉવવાઈયા સૂત્ર-૨૧ (અધૂરથી...) તે અણગારો સંસારભયથી ઉદ્વિગ્ન અને સંસારભીરુ હતા, સંસાર એક સમુદ્ર છે. તે સંસારસમુદ્ર જન્મ-જરામરણનાં ઘોર દુઃખરૂપ જળથી ભરપુર ભરેલો છે. તેમાં સંયોગ-વિયોગરૂપ લહેરો ઉત્પન્ન થાય છે, ચિંતારૂપ પ્રસંગોથી તે લહેરો ફેલાયેલી છે, વધ-બંધનરૂપ વિશાળ મોજા ઉછળી રહ્યા છે, કરુણ વિલાપ અને લોભથી ઉત્પન્ન આક્રોશ વચનનો ઘુઘવાટ સંભળાય છે, અપમાન રૂપ ફીણનો પુંજ છે, તીવ્ર નિંદા-નિરંતર અનુભૂત રોગ વેદના-પરિભવ વિનિપાત-વિનાશ - કટુ વચનથી નિર્ભર્સના, કર્મના કઠોર ઉદયથી ઉઠતી તરંગોથી પરિવ્યાપ્ત છે, તે નિત્ય મૃત્યુ-ભયરૂપ છે. તે કષાયરૂપ પાતાલથી સંકુલ, લાખો જન્મોમાં અર્જિત પાપમય જળસંચિત, પ્રતિભય, અપરિમિત મહેચ્છાથી પ્લાન બુદ્ધિરૂપ વાયુવેગથી ઉછળતા સંઘના જળકણોના કારણે અંધકારયુક્ત તથા આશા પીપાસારૂપ શ્વેત છે. મોહરૂપ મહાવર્ત, ભોગરૂપ ભંવર, તેથી જ દુઃખરૂપ જળભ્રમણ કરતો, ચપળ થતો, ઉપર ઉછળતો, નીચે પડતો વિદ્યમાન છે. પોતાના સ્થિત પ્રમાદ રૂપ પ્રચંડ, અત્યંત દુષ્ટ, હિંસક જળજીવોથી આહત પામીને ઉપર ઉછળતો, નીચે પડતો, ચીસો પાડતા ક્ષુદ્ર જીવ-સમૂહોથી આ સમુદ્ર વ્યાપ્ત છે, તે જ તેનું ભયાવહ ઘોષ કે ગર્જના છે. સૂત્ર-૨૧ (અધૂરથી...) તેમાં અજ્ઞાનરૂપ ભમતા મત્સ્યો, અનુપશાંત ઇન્દ્રિય સમૂહ રૂપ મહામગર ત્વરિત ચાલવાથી જળ સુબ્ધ થઈ રહ્યું છે, નાચતા-ચપળ-ચંચળ-ચલંત-ઘુમતો જળસમૂહ. અરતિ-ભય-વિષાદ-શોક-મિથ્યાત્વરૂપ પર્વતોથી. વ્યાપ્ત છે. અનાદિ સંતાન કર્મબંધનથી જનિત કલેશરૂપ કાદવને કારણે અતિ દુસ્તર છે. તે દેવ-મનુષ્ય-તિર્યંચનરક ગતિ ગમનરૂપ કુટિલ પરિવર્ત છે, વિપુલ વેલા છે. ચતુરંત-મહાન-અનંત-રૌદ્ર સંસારસાગર ભયાનક દેખાઈ રહ્યો છે. (આ સંસાર સાગરને શીલસંપન્ન અણગાર) તરી જાય છે. તે સંયમ પોત, ધૃતિરૂપ રજુથી બદ્ધ હોવાથી નિપ્રકંપપણે ત્વરિત અને ચપળ હતું. સંવર-વૈરાગ્યરૂપ ઉચ્ચ કૂપક વડે સુસંયુક્ત, જ્ઞાનરૂપ શ્વેત-વિમલ વસ્ત્રનો ઊંચો પાલ હતો. વિશુદ્ધ સમ્યત્વરૂપ-ધીર-સંયમી કર્ણધાર તેને પ્રાપ્ત હતો. પ્રશસ્ત ધ્યાન અને તપરૂપ વાયુ વડે પ્રેરીત થઈને શીધ્ર ગતિથી ચાલતું હતું. તેમાં ઉદ્યમ-વ્યવસાય પરખપૂર્વક ગૃહીત નિર્જરા-યતના-ઉપયોગ-જ્ઞાન-દર્શન-વિશુદ્ધ વ્રતરૂપ શ્રેષ્ઠ માલ ભરેલો હતો. જિનવર વચનથી ઉપદિષ્ટ માર્ગ વડે તે અકુટિલ સિદ્ધિરૂપ મહાપતન અભિમુખ હતું. તેમાં ઉત્તમ શ્રમણરૂપ સાર્થવાહ સમ્યક્ શ્રત, ઉત્તમ સંભાષણ, શોભન પ્રશ્ન, ઉત્તમ સભાવનાથી ગામે-ગામ એક રાત્રિ, નગરે-નગરે પાંચ રાત્રિ રહેતા, જિતેન્દ્રિય, નિર્ભય, ગતભય, સચિત્ત-અચિત્ત-મિશ્ર દ્રવ્યોમાં રાગરહિત, સંયત-વિરત-મુક્ત-લઘુક-નિરવકાંક્ષ સાધુ નિભૂત થઈને ધર્મારાધના રત હતા. સૂત્ર–૨૨ (અધૂરું...) તે કાળે, તે સમયે શ્રમણ ભગવંત મહાવીર સમીપે ઘણા અસુરકુમાર દેવો પ્રગટ થયા. કાળા મહાનીલમણિ, નીલમણિ, નીલગુટિકા, ભેંસના શીંગડા તથા અળસીના પુષ્પ જેવા કાળા વર્ણ તથા દીપ્તિ હતા. તેમના નેત્ર ખીલેલા કમળ સદશ હતા, નેત્રોની ભંવર નિર્મળ હતી. તેમના નેત્રોનો વર્ણ કંઈક સફેદ-લાલ-તામ્ર જેવો હતો. તેની નાસિકા ગરુડ સંદશ લાંબી, સીધી, ઉન્નત હતી. હોઠ પરિપુષ્ટ મુંગા અને બિંબફળ સમાન લાલ હતા. દંતપંક્તિઓ સ્વચ્છ, ચંદ્રમાના ટૂકડા જેવી ઉજ્જવળ તથા શંખ, ગાયના દૂધના ફીણ, જલકણ અને કમળની નાળ સદશ શ્વેત હતી. હથેળી. અને પગના તળિયા, તાલુ, જિલ્લા ગરમ કરી, ધોઈ, ફરી તપાવી, શોધિત કરેલ નિર્મળ સ્વર્ણ સમ લાલ હતા, વાળ કાજળ અને મેઘ સદશ કાળા, રુચક મણિ સમાન રમણીય અને સ્નિગ્ધ હતા. ડાબા કાને કુંડલધારી, આદ્ર ચંદન લિપ્ત શરીરી હતી. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ઉવવાઇય)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 19