________________ આગમસૂત્ર 12, ઉપાંગસૂત્ર 1, ઉવવાઈય ચિત્તાની માફક વિપુલ હતી. ગ્રીવા-ડોક ચાર આંગળ, સુપ્રમાણ, ઉત્તમ શંખ સમાન હતી. તેમના સ્કંધ, ભેંસ-વરાહસિંહ-ચિત્તા-વૃષભ-ઉત્તમ હાથીના સ્કંધ જેવા પરિપૂર્ણ અને વિપુલ હતા. ભૂજાઓ, યૂપ-ગાડાના ધુંસર જેવી ગોળ, લાંબી, સુદઢ, જોવી ગમે તેવી, સુસ્પષ્ટ કાંડાથી યુક્ત, સુશ્લિષ્ટ, વિશિષ્ટ, ઘન, સ્થિર, સ્થાયુઓ વડે સુબદ્ધ, અર્ગલા. સમાન ગોળાકાર હતી. તેમના બાહુ, નાગરાજના ફેલાયેલા શરીરની માફક દીર્ઘ હતા. હાથના ભાગ, ઉન્નત, કોમળ, માંસલ, સુગઠિત, શુભલક્ષણોથી યુક્ત, નિછિદ્ર, પ્રશસ્ત હતા. તેમની આંગળીઓ ધૂળ, કોમળ, ઉત્તમ હતી. તેમના હસ્તતલ લાલાયિત, પાતળી, ઉજળી, રુચિર, સ્નિગ્ધ, સુકોમળ હતા. તેમની હથેળીમાં ચંદ્ર-સૂર્ય-શંખ-ચક્ર-દિશાસૌવસ્તિકની શુભ રેખાઓ હતી. તેમનું વક્ષઃસ્થળ સ્વર્ણશિલાતલ સમાન, ઉજ્જવળ, પ્રશસ્ત, સમતલ, ઉપચિત, વિસ્તીર્ણ, પૃથુલ, શ્રીવત્સના ચિહ્નયુક્ત હતું. દેહની માંસલતાથી રીઢ-કરોડરજુનું હાડકું દેખાતું ન હતું. તેમનું શરીર સ્વર્ણસમાન, કાંતિમાન, નિર્મળ, સુંદર, નિરુપહત હતું. તેમાં ઉત્તમ પુરુષના 1008 લક્ષણ પૂર્ણપણે વિદ્યમાન હતું. તેમના દેહનો પાર્થભાગ નીચે તરફ ક્રમશઃ સાંકડો, દેહના પ્રમાણને અનુરૂપ, સુંદર, સુનિષ્પન્ન, અતિ સમુચિત પરિમાણમાં માંસલતા યુક્ત અને મનોહર હતો. તેમના વક્ષ અને ઉદર ઉપર સીધા, સમાન, સંહિત, ઉત્કૃષ્ટ, સૂક્ષ્મ, કાળા, ચીકણા, ઉપાદેય, લાવણ્યમય, રમણીય વાળની પંક્તિ હતી. તેમની કુક્ષી, મત્સ્ય અને પક્ષી જેવી સુજાત અને પીન-પુષ્ટ હતી. તેઓ મત્સ્યોદર અને નિર્મળ આંત્રસમૂહ યુક્ત હતા. સૂત્ર-૧૦ (અધૂરથી...) ભગવંતની નાભિ વિકટ કમળ જેવી ગંભીર, ગંગાવર્ત જેવી ચક્રાકાર, પ્રદક્ષિણાવર્તક, તરંગ જેવી ચક્રાકાર હતી, તાજા રવિકિરણ વડે વિકસિત કમળ જેવી ગંભીર અને વિકટ નાભિ હતી, દેહનો મધ્યભાગ ત્રિકાષ્ઠિક, મૂસલ અને દર્પણના હાથાના મધ્યભાગ જેવો, તલવારની મૂઠ સમાન, ઉત્તમ વજ સમાન ગોળ અને પાતળો હતો. પ્રમુદિત, સ્વસ્થ, ઉત્તમ ઘોડા અને સિંહની કમર સમાન તેમની કમર ગોળ ઘેરાયેલી હતી. ઉત્તમ અશ્વ સમાન સુજાત, તેઓનો ગુહ્ય ભાગ હતો, અશ્વની જેમ નિરુપલેપ ગુદા હતી, શ્રેષ્ઠ હાથી સમાના તુલ્ય-વિક્રમ-વિલસિત ગતિ હતી, હાથીની સૂંઢ જેવા સુજાત, ભગવંતના ઉરુ હતા. તે સમુદ્ગ નિમગ્ન ગૂઢ જાનુ, હરિણીની પિંડી, કુરુવિંદ ઘાસ, આવર્ત માફક ક્રમશઃ વૃત્ત હતા. તેમની જંઘા, સંસ્થિત, સુશ્લિષ્ટ હતી. તેમના ગોઠણ, શોભાયમાન અને માંસલ હતા. સુપ્રતિષ્ઠિત અને કાચબા જેવા ઉન્નત પગ, ક્રમશઃ સુસંહત આંગળીઓ, ઉન્નતપાતળા-તામ્ર-સ્નિગ્ધ નખો હતા, લાલ કમળના પત્ર સમાન મૃદુ-સુકુમાલ-કોમળ તળિયા હતા, 1008 ઉત્તમ પુરુષલક્ષણના ધારક હતા, પર્વત-નગર-મગર-સાગર-ચક્ર-અંકરૂપ ઉત્તમ ચિહ્નો અને મંગલકૃત ચરણો હતા. વિશિષ્ટ રૂપ હતું. નિર્ધમ અગ્નિની જવાલા, વિસ્તીર્ણ વિદ્યુત, નવા સૂર્યના કિરણો સમાન તેમનું તેજ હતું. તેઓ આશ્રવ-મમત્વ-કિંચનતા રહિત હતા, તેઓ શોક રહિત, દ્રવ્ય અને ભાવરૂપ બંને પ્રકારના માળથી રહિત હતા. પ્રેમ-રાગ-દ્વેષ-મોહ ચાલ્યા ગયા છે તેવા અને નિર્ચન્જ પ્રવચનના ઉપદેશક હતા. સૂત્ર–૧૦ (અધૂરેથી... ભગવંત શાસ્ત્ર નાયક, ચારિત્રના પ્રતિષ્ઠાપક, શ્રમણોના અધિપતિ, શ્રમણ આદિ વૃંદથી ઘેરાયેલ, ૩૪-બુદ્ધ અતિશય સંપન્ન અને ૩૫-વચન અતિશય પ્રાપ્ત હતા, આકાશગત ચક્ર, આકાશગત છત્ર, આકાશગત ચામર, આકાશ સમાન સ્વચ્છ સ્ફટિકથી બનેલ પાદપીઠ સહિત સિંહાસન, આગળ ચાલતો ધર્મધ્વજ; એ બધાથી યુક્ત હતા. તેઓ 14,000 સાધુ અને 36,000 સાધ્વીઓથી પરિવૃત્ત થઇ પૂર્વાનુપૂર્વી ચાલતા, એક ગામથી બીજે ગામ વિચરતા, સુખ-સુખે વિહાર કરતા ચંપાનગરીની બહાર ઉપનગરમાં પધાર્યા. તેઓ ચંપાનગરીના પૂર્ણભદ્ર ચૈત્યે પધારવાની ભાવનાવાળા હતા. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ઉવવાઇય)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 11