________________ આગમસૂત્ર 10, અંગસૂત્ર 10, પ્રશ્નવ્યાકરણ [10] અવ્યાકરણ અંગસૂત્ર-૧૦- ગુજરાતી ભાવાનુવાદ આશ્રદ્વાર સૂત્ર-૧ તે કાળે, તે સમયે ચંપા નામે નગરી હતી, પૂર્ણભદ્ર ચૈત્ય હતું. ત્યાં વનખંડમાં ઉત્તમ અશોકવૃક્ષ હતું. ત્યાં પૃથ્વીશિલાપટ્ટક હતો. તે ચંપાનગરીમાં કોણિક રાજા હતો, ધારિણી રાણી હતા. તે કાળે, તે સમયે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરના શિષ્ય, આર્ય સુધર્મા નામે સ્થવિર હતા. તેઓ જાતિ-કુળબળ-રૂપ-વિનય-જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર-લા અને લાઘવથી સંપન્ન હતા. ઓજસ્વી, તેજસ્વી, વર્ચસ્વી, યશસ્વી હતા. ક્રોધ-માન-માયા-લોભ-નિદ્રા-ઇન્દ્રિય અને પરીષહના વિજેતા હતા. જીવિતની આશા અને મરણના ભયથી મુક્ત, તપ-ગુણ-મુક્તિ-વિદ્યા-મંત્ર-બ્રહ્મચર્ય-નય-નિયમ-સત્ય-શૌચ-જ્ઞાન-દર્શન અને ચારિત્રમાં પ્રધાન હતા. ચૌદપૂર્વી, ચાર જ્ઞાનથી યુક્ત, 500 અણગાર સાથે પરીવરેલ, પૂર્વાનુપૂર્વી વિચરતા, ગ્રામાનુગ્રામ જતા, ચંપાનગરીએ આવ્યા. યાવત્ યથા-પ્રતિરૂપ અવગ્રહ ગ્રહણ કરી, સંયમ-તપથી આત્માને ભાવતા વિચરે છે. તે કાળે, તે સમયે આર્ય સુધર્માના શિષ્ય, આર્ય જંબૂ નામક અણગાર, કાશ્યપગોત્રીય, સાત હાથ ઊંચા યાવત્ સંક્ષિપ્ત-વિપુલ તેજાલેશ્યી, આર્ય સુધર્મા સ્થવિરની થોડે જ દૂર, ઊર્ધ્વજાનૂ કરી યાવત્ સંયમ અને તપથી આત્માને ભાવિત કરતા વિચરે છે. ત્યારે તે આર્ય જંબૂના મનમાં શ્રદ્ધા-સંશય-કુતૂહલ જમ્યા, શ્રદ્ધા-સંશય અને કુતુહલ ઉત્પન્ન થયા, શ્રદ્ધાસંશય અને કુતુહલ સંજાત થયા. શ્રદ્ધા-સંશય અને કુતુહલ સમુત્પન્ન થયા. તે શ્રદ્ધા-સંશય અને કુતુહલ વડે, ઉત્થાનથી ઊઠીને આર્ય સુધર્મા પાસે આવ્યા, આવીને આર્ય સુધર્માને ત્રણ વખત પ્રદક્ષિણા કરી, વંદન-નમન કર્યા, અતિ નિકટ કે દૂર નહીં તેમ વિનયથી અંજલિ જોડીને પર્યપાસના કરતા પૂછ્યું - ભંતે ! જો નિર્વાણ પ્રાપ્ત શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે, નવમાં અંગ અનુત્તરોપપાતિકદશાનો આ અર્થ કહ્યો છે, તો દશમાં અંગ પ્રશ્ન વ્યાકરણનો ભગવંતે શો અર્થ કહ્યો છે? હે જંબૂ ! દશમાં અંગના ભગવંતે બે શ્રુતસ્કંધ કહ્યા છે - આશ્રયદ્વાર અને સંવરદ્વાર. ભંતે ! પહેલા શ્રુતસ્કંધના ભગવંતે કેટલા અધ્યયનો કહ્યા છે ? હે જંબૂ ! પાંચ અધ્યયન કહ્યા છે. બીજા શ્રુતસ્કંધના પણ ભગવંતે પણ પાંચ જ અધ્યયન કહ્યા છે. ભંતે ! આ આસવ અને સંવરનો ભગવંતે શો અર્થ કહ્યો છે ? ત્યારે સુધર્માસ્વામીએ, જંબૂ અણગારને કહ્યું - સૂત્ર-૨ | હે જંબૂ ! આ આશ્રવ અને સંવરનો સારી રીતે નિશ્ચય કરાવનાર પ્રવચનનો સાર હું કહીશ, જે અર્થ મહર્ષિ, તીર્થકર અને ગણધરો વડે નિશ્ચિત કરાયેલ છે અને સમીચીનરૂપે કહેવાયેલ છે. આશ્રવદ્વાર, અધ્યયન-૧ હિંસા સૂત્ર-૩ જિનેશ્વરોએ જગતમાં અનાદિ આસવને પાંચ ભેદે કહ્યો છે - હિંસા, મૃષા, અદત્ત, અબ્રહ્મ અને પરિગ્રહ. સૂત્ર-૪ પ્રાણવધરૂપ આશ્રવ જેવો છે, તેના જે નામો છે, જે પ્રકારે અને જે પાપીઓ દ્વારા તે કરાય છે, તે જેવું ફળ આપે મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(પ્રશ્નવ્યાકરણ)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 6