________________ આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર વિચાર ઉત્પન્ન થયો. હું પહેલા તેતલિપુત્રને ઈષ્ટ ઇત્યાદિ હતી, હવે અનિષ્ટ થઈ છું યાવત્ પરિભોગની વાત જ ક્યાં? મારે ઉચિત છે કે સુવ્રતા આર્યા પાસે દીક્ષા લઉં, આમ વિચારી, બીજે દિવસે સૂર્ય ઊગ્યા પછી તેતલિપુત્ર પાસે જઈ, હાથ જોડી યાવત્ કહ્યું - મેં સુવ્રતા આર્યા પાસે ધર્મ સાંભળ્યો છે, તે ધર્મ મને ઇષ્ટ છે, અત્યંત ઇષ્ટ અને રુચિકર છે યાવત્ આપની અનુજ્ઞાથી દીક્ષા લેવા ઇચ્છું છું. ત્યારે તેતલિપુત્રે પોદિલાને કહ્યું - દેવાનુપ્રિયા ! તું મુંડ અને પ્રવ્રજિત થઈને કાળમાસે કાળ કરીને, કોઈ દેવલોકમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થઈશ, તો જો તું મને દેવલોકથી આવીને કેવલિપ્રજ્ઞપ્ત ધર્મનો બોધ કરે, તો હું તને રજા આપું, જો તું મને બોધ નહીં આપે તો આજ્ઞા નહીં આપું. ત્યારે પોટ્ટિલાએ તેતલિપુત્રના આ કથનનો સ્વીકાર કર્યો. ત્યારપછી તેતલિપુત્રે વિપુલ અશનાદિ તૈયાર કરાવ્યા. મિત્ર, જ્ઞાતિજન આદિને યાવત આમંચ્યા, યાવત સન્માન કર્યું. ત્યાર પછી પોટ્ટિલાને સ્નાન કરાવ્યું યાવત્ સહસ્રપુરુષવાહિની શિબિકામાં બેસાડી. મિત્ર, જ્ઞાતિજન આદિથી યાવત્ પરિવૃત્ત થઈ, સર્વ ઋદ્ધિ યુક્ત થઈ યાવતું દંદુભીના નાદ સાથે તેતલિપુરની વચ્ચોવચ્ચ થઈ, સુવ્રતા આર્યાના ઉપાશ્રયે આવ્યા, પછી પોટ્ટિલાને શિબિકાથી ઊતારીને, આગળ કરીને સુવ્રતા આર્યા પાસે આવી, વંદન, નમસ્કાર કર્યા. પછી કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિયા ! મને પોટ્ટિલા ભાર્યા ઇષ્ટ વગેરે છે. તે સંસારના ભયથી ઉદ્વિગ્ન થઈ છે. યાવતું દીક્ષા લેવા. ઇચ્છે છે. તો હું આપને શિષ્યાની ભિક્ષા આપું છું, સ્વીકાર કરો. જેમ સુખ ઉપજે તેમ કરો, પ્રતિબંધ ન કરો. ત્યારપછી પોટિલા, સુવ્રતા આર્યાને આમ કહેતા સાંભળી, હર્ષિત થઈ, ઈશાન ખૂણામાં જઈ સ્વયં જ આભરણ, માલા, અલંકાર ઊતાર્યા, સ્વયં જ પંચમુષ્ટિક લોચ કર્યો. સુવ્રતા આર્યા પાસે આવી. વંદન-નમન કર્યું, ત્યારપછી કહ્યું- હે ભગવતી ! આ લોક આલિપ્ત છે, પ્રદીપ્ત છે યાવત એ પ્રમાણે દેવાનંદા માફક ભાવો વ્યક્ત કર્યા. યાવત્ સુવ્રતા આર્યા પાસે દીક્ષા ગ્રહણ કરી, અગિયાર અંગો ભયા. ઘણા વર્ષ ચારિત્ર પાળ્યું, પછી માસિકી સંલેખના કરી, આત્માને ઝોસિત કરીને(શરીરને કૃશ કરીને) સાઈઠ ભક્તોનું અનશન કરીને, આલોચના-પ્રતિક્રમણ કરી, સમાધિ પામી, કાળમાસે કાળ કરીને કોઈ દેવલોકમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થઈ. 153. ત્યારપછી તે કનકરથ રાજા કોઈ દિવસે મરણ પામ્યો. ત્યારે રાજા, ઇશ્વર આદિએ યાવત્ તેનું નીહરણ કર્યું. પછી પરસ્પર એમ કહ્યું કે - હે દેવાનુપ્રિયો ! કનકરથ રાજા રાજ્યમાં જે જે પુત્ર જન્મે તે પુત્રને વિકલાંગ કરી દેતો. આપણે રાજાને આધીના છીએ, રાજાથી અધિષ્ઠિત થઇ રહેનારા છીએ,, રાજાની આજ્ઞાને આધીન કાર્યકર્તા છીએ. તેતલિ અમાત્ય કનકરથ રાજાના સર્વસ્થાન, સર્વભૂમિકામાં વિશ્વાસપાત્ર, વિચાર દેનાર, સર્વે કાર્ય ચલવાનાર છે. આપણે માટે યોગ્ય છે કે આપણે તેતલિપુત્ર અમાત્ય પાસે કુમારની યાચના કરીએ. આ પ્રમાણે પરસ્પર આ અર્થને સ્વીકાર્યો. પછી તેતલિપુત્ર અમાત્ય પાસે આવીને, તેને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! કનકરથ રાજા રાજ્ય આદિમાં લુબ્ધ થઈ યાવત્ પુત્રને વિકલાંગ કરતો હતો. આપણે રાજાધીન યાવત્ રાજાધીન કાર્ય કર્તા છીએ. તમે કનકરથ રાજાના સર્વ સ્થાનોમાં યાવત્ રાજ્યધૂરા ચિંતક છો. તેથી જો કોઈ કુમાર રાજ્યલક્ષણ સંપન્ન અને અભિષેકને યોગ્ય હોય, તો તે અમને આપો. જેનો અમે મહાન એવા રાજ્યાભિષેકથી અભિષેક કરીએ. ત્યારે તેતલિપુત્રે તે ઇશ્વર, તલવાર આદિની આ વાત સ્વીકારી, કનકધ્વજ કુમારને સ્નાન કરાવી યાવતું વિભૂષિત કર્યો, કરીને તે ઇશ્વરાદિ પાસે યાવતુ લાવીને કહ્યું - હે દેવાનપ્રિયો ! કનકરથ રાજાનો પુત્ર, પદ્માવત આત્મજ, કનકધ્વજ નામે આ કુમાર છે. તે અભિષેક યોગ્ય છે, રાજલક્ષણસંપન્ન છે. મેં કનકરથ રાજાથી છૂપાવીને ઉછેર્યો છે. તમે તેને મહાન રાજ્યાભિષેકથી અભિષેક કરો. પછી તેતલીપુત્રએ તે કુંવરના સર્વ પાલન-પોષણનો મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા) આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 94