________________ આગમસૂત્ર 6 અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર અધ્યયન-૧૪ “તેતલિપુત્ર” સૂત્ર-૧૪૮ થી 151 . ભગવદ્ ! જો શ્રમણ યાવત્ નિર્વાણ પ્રાપ્ત ભગવંત મહાવીરે તેરમાં જ્ઞાત અધ્યયનનો આ અર્થ કહ્યો. છે, તો ભગવદ્ ! શ્રમણ ભગવંતે ચૌદમા અધ્યયનનો શો અર્થ કહ્યો છે ? | હે જંબૂ! તે કાળે, તે સમયે તેતલિપુર નામે નગર હતું. અમદવન નામે ઉદ્યાન હતું, ત્યાં કનકરથ નામે રાજા હતો, તેની પદ્માવતી રાણી હતી, તે કનકરથ રાજાનો તેતલિપુત્ર નામે ભેદનીતિજ્ઞ અને કાર્યદક્ષ અમાત્ય હતો. તે તેતલિપુરમાં મૂષિકારદારક નામે એક સોની હતો. જે ધનાઢ્ય યાવત્ અપરિભૂત હતો. તેને ભદ્રા નામે પત્ની હતી. તે સોનીની પુત્રી અને ભદ્રાની આત્મજા પોટ્ટિલા નામે પુત્રી હતી, જે રૂપ-લાવણ્ય અને યૌવનથી. ઉત્કૃષ્ટ હતી, ઉત્કૃષ્ટ શરીરવાળી હતી. તે પોટિલા બાલિકા કોઈ દિવસે સ્નાન કરી, સર્વાલંકાર વિભૂષિત થઈ, દાસીના સમૂહથી પરીવરલ થઈ ઉત્તમ પ્રાસાદની અગાસીની ભૂમિમાં સોનાના દડા વડે રમતી વિચરતી હતી. - આ તરફ તેતલિપુત્ર અમાત્ય, સ્નાન કરી, ઉત્તમ અશ્વની પીઠે બેસીને મોટા ભટ-સુભટની સાથે ઘોડેસવારીએ નીકળેલો. તે મૂષિકારદારક સોનીના ઘર પાસે, સમીપથી પસાર થયો. ત્યારે તેતલિપુત્રે, તે સોનીની પોથ્રિલાપત્રીને ઉત્તમ પ્રાસાદમાં ઉપર અગાસીની ભૂમિમાં સોનાના દડા વડે રમતી જોઈ. ત્યારે તેણીના રૂપ આદિમાં આસક્ત થઈને કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને આમ કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિયો ! આ કોની પુત્રી છે? શું નામ છે ? ત્યારે કૌટુંબિક પુરુષોએ તેને કહ્યું - હે સ્વામી ! આ મૂષિકારદારક સોનીની પુત્રી અને ભદ્રાની આત્મજા પોટ્ટિલા નામે કન્યા છે. ઇત્યાદિ. ત્યારે તેતલિપુત્રે ઘોડેસવારીથી પાછા આવીને અત્યંતર સ્થાનીય પુરુષોને બોલાવીને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિયો ! તમે જાઓ અને મૂષિકારદારકની પુત્રી, ભદ્રાની આત્મજા પોટ્ટિલાની મારી પત્નીરૂપે માંગણી કરો. ત્યારે અત્યંતર સ્થાનીય પુરુષો, તેતલિપુત્ર દ્વારા આમ કહેવાતા હર્ષિત થઈ, બે હાથ જોડી, ‘તહત્તિ’ કહી, સોનીના ઘેર ગયા. ત્યારે તે પુરુષોને આવતા જોઇને, તે સોની, હૃષ્ટ-તુષ્ટ થઈ આસનેથી ઊભો થયો, સાત-આઠ ડગલા સામે ગયો, બેસવા માટે નિમંત્રણ આપ્યું. તેઓ આશ્વસ્ત, વિશ્વસ્ત થઈને ઉત્તમ સુખાસને બેઠા. પછી સોનીએ પૂછ્યું - આપના આગમનનું પ્રયોજન જણાવો. ત્યારે તે અત્યંતર સ્થાનીય પુરુષોએ તેને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! અમે, તમારી પુત્રી અને ભદ્રાની આત્મજા પોલ્ફિલા કન્યાની તેતલિપુત્રની પત્ની રૂપે માંગણી કરીએ છીએ. જો તમે માનતા હો કે આ સંબંધ યુક્ત છે, પાત્ર છે, પ્રશંસનીય છે, સદશ છે, તો તેતલિપુત્રને પોલ્ફિલા કન્યા આપો. તેના બદલામાં શું શુલ્ક અમે આપીએ ? ત્યારે મૂષિકારદારક સોનીએ, તે અત્યંતર સ્થાનીય પુરુષોને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિયો ! તેતલિપુત્ર મારી પુત્રી નિમિત્તે અનુગ્રહ કરે છે, તે જ મારે શુલ્ક છે. પછી તેઓને વિપુલ અશનાદિ, પુષ્પ, વસ્ત્ર યાવત્ માળા, અલંકારથી સત્કારીને વિદાય આપી. પછી તે સોની પણ ઘેરથી નીકળીને તેતલિપુત્રને ત્યાં ગયો અને તેતલિપુત્રને આ અર્થનું નિવેદન કર્યું. ત્યારપછી મૂષિકારદારકે કોઈ દિવસે શોભન તિથિ, નક્ષત્ર, મુહૂર્તમાં પોટ્ટિકા કન્યાને સ્નાન કરાવી, સર્વાલંકાર ભૂષિત કરી, શિબિકામાં બેસાડીને, મિત્ર-જ્ઞાતિથી સંપરિવૃત્ત થઈ પોતાના ઘેરથી નીકળ્યો. નીકળીને સર્વ ઋદ્ધિપૂર્વક તેતલિપુરની મધ્યેથી તેતલિના ઘેર આવ્યો. પોતે જ પોટ્ટિલા કન્યાને તેતલિપુત્રની પત્નીરૂપે આપી. ત્યારે તેતલિપુત્રે પોલ્ફિલા કન્યાને પત્નીરૂપે આવેલી જોઈને, પોટ્ટિલાની સાથે પાટ ઉપર બેઠો. પછી સોના મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 91