________________ આગમસૂત્ર 6, અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર 128. વિવિધમણિ, સુવર્ણ, રત્ન, ઘંટિકા, ઘૂંઘરુ, ઝાંઝર, મેખલા, આ આભૂષણના શબ્દોથી, દિશા-વિદિશાને પૂરતી તે દેવી આમ બોલી - 129. હે હોલ ! વસુલ ! ગોલ ! નાથ ! દયિત ! પ્રિય ! રમણ ! કાંત ! સ્વામી ! નિર્ઘણ ! નિWક્ક! ત્યાન! નિષ્કપ ! અકૃતજ્ઞ ! શિથિલ ભાવ ! નિર્લજ્જ ! રુક્ષ ! અકરુણ ! મારા હૃદયરક્ષક જિનરક્ષિત ! 130. મને એકલી, અનાથ, અબાંધવ, તમારી ચરણ સેવનારી, અધન્યાને છોડીને જવું તારે યોગ્ય નથી. હે ગુણ શંકર ! હું તારા વિના ક્ષણભર પણ જીવિત રહેવાને સમર્થ નથી. 131. અનેક સેંકડો મત્સ્ય, મગર, વિવિધ ક્ષુદ્ર જલચર પ્રાણીથી વ્યાપ્ત ગૃહરૂપ, આ રત્નાકર મધ્યે, હું તારી સામે મારો વધ કરું છું. ચાલો, પાછા જઈએ. જો તું કુપિત હો, તો મારો એક અપરાધ ક્ષમા કર. 132. તારું મુખ મેઘવિહિન વિમલ ચંદ્ર સમાન છે, તારા નેત્ર શરદઋતુના સદ્ય વિકસિત કમલ, કુમુદ કુવલયના પત્ર સમાન અતિ શોભિત છે. આવા નયનવાળા તારા મુખદર્શન તૃષાથી હું અહીં આવી છું. તારું મુખ જોવું છે. હે નાથ ! મને જુઓ, જેથી તમારું મુખકમળ જોઈ લઉં. 133. આ રીતે પ્રેમપૂર્ણ, સરળ, મધુર વચન વારંવાર બોલતી, તે પાપિણી, પાપપૂર્ણ હૃદયા દેવી માર્ગમાં પાછળ ચાલવા લાગી. - 134. ત્યારે તે જિનરક્ષિત, તે કાનને સુખદાયી, મનોહર, આભૂષણ-શબ્દોથી, તે પ્રણયયુક્ત-સરળ-મધુર વચનોથી ચલિત-મન થયો. તેને બમણો રાગ જમ્યો. તે રત્નદ્વીપ દેવીના સુંદર સ્તન, જઘન, વદન, કર, ચરણ, નયન, લાવણ્ય, રૂપ, યૌવનશ્રી તથા તેણી સાથે હર્ષથી કરાયેલ આલિંગન, બિબ્લોક વિલાસ, વિહસિત, કટાક્ષ દષ્ટિ, નિઃશ્વાસ, મર્દન, ઉપલલિત, સ્થિત, ગમન, પ્રણયકોપ અને પ્રાસાદિતનું સ્મરણ કરતા, રાગમોહિત મતિથી અવશ, કર્મવશ થઈ લજા સાથે પાછળ તરફ, તેણીના મુખને જોવા લાગ્યો. ત્યારે તે જિનરક્ષિતને અનુરાગભાવ ઉત્પન્ન થયો, મૃત્યુ રાક્ષસે તેના ગળામાં હાથ નાંખી મતિ ફેરવી દીધી, દેવીને જોતો હતો, તે વાત, શૈલક યક્ષે અવધિજ્ઞાનથી જાણીને, જિનરક્ષિતને પોતાના વચનમાં શ્રદ્ધારહિત જાણીને ધીરે-ધીરે પીઠથી ઊતારી દીધો. ત્યારે તે રત્નદ્વીપ દેવી, ધ્યનીય જિનરક્ષિતને શૈલકની પીઠથી પડતો જોયો. ત્યારે તે નિર્દય અને કલુષિત હૃદયવાળી તે રત્નદ્વીપની દેવીએ ધ્યનીય એવા જિનરક્ષિતને જોઈને કહ્યું - હે દાસ ! તું મર્યો. એમ બોલી, સાગરના જળ સુધી પહોંચતા પહેલા, બંને હાથ પકડી, બરાડતી, તેણીએ જિનરક્ષિતને ઉપર ઉછાળ્યો, નીચે પડતા પહેલા, તલવારની અણીએ ઝીલી લીધો. નીલકમલ-ગવલય-અળસીના પુષ્પ સમાના શ્યામરંગી શ્રેષ્ઠ તલવારથી જિનરક્ષિતના ટૂકડે-ટૂકડા કરી દીધા. ત્યાં વિલાપ કરતી, રસથી વધ કરાયેલ તેના લોહી વ્યાપ્ત અંગોપાંગને ગ્રહણ કરી, અંજલિ કરી, હર્ષિત થઈ, તેણે ઉક્લિપ્ત બલિ માફક ચારે દિશામાં બલિ ઉછાળ્યા. 135. એ પ્રમાણે હે આયુષ્યમાન્ શ્રમણો ! જે આપણા સાધુ-સાધ્વી પ્રવ્રજિત થઈને ફરી માનુષી કામભોગમાં આશ્રય લે છે, કામભોગની પ્રાર્થના-સ્પૃહા-અભિલાષા કરે છે, તે આ ભવમાં જ ઘણા શ્રમણ, શ્રમણી, શ્રાવક, શ્રાવિકા ચારેથી હીલના પામી યાવત્ તે જિનરક્ષિતની જેમ સંસારમાં ભમે છે. 136. પાછળ જોનાર જિનરક્ષિત છળાયો, પાછળ ન જોનાર જિનપાલિત નિર્વિઘ્ન સ્વસ્થાને પહોંચ્યો. તેથી પ્રવચનના સારરૂપ ચારિત્ર પાલનમાં આસક્તિ રહિત રહેવું જોઈએ. 137. ચારિત્ર લઈને જે ભોગોની આસક્તિ કરે છે, તે ઘોર સંસાર સાગરમાં પડે છે, જે ભોગોથી નિરાસક્ત રહે છે, તે સંસાર કાંતારને પાર કરે છે. 138. ત્યારે તે રત્નદ્વીપ દેવી, જિનપાલિત પાસે ગઈ, ઘણા અનુકૂળ-પ્રતિકૂળ, કઠોર-મધુર, શૃંગારી-કરુણ ઉપસર્ગોથી જ્યારે તેને ચલિત-શોભિત-વિપરિણામિત કરવા અસમર્થ બની, ત્યારે શ્રાંત, તાંત, પરિતાંત, નિર્વિણ થઈ જે દિશાથી આવી, તે દિશામાં પાછી ગઈ. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 80