________________ આગમસૂત્ર 6 અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર સાંભળી, સમજી, શ્રીદામકાંડજનિત મલ્લીકુમારી પરત્વેના રાગથી દૂતને બોલાવીને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! તું જા, મિથિલા રાજધાની જઈને કુંભક રાજાની પુત્રી, પ્રભાવતી દેવીની આત્મજા, વિદેહ શ્રેષ્ઠ રાજકન્યા મલ્લિને મારી પત્ની રૂપે માંગો, ભલે, તે માટે આખું રાજ્ય શુલ્ક રૂપે દેવું પડે. ત્યારે તે દૂતે પ્રતિબદ્ધ રાજાએ એમ કહેતા હર્ષિત થઈ, તે વાત સ્વીકારી, પોતાના ઘેર, ચાતુર્ઘટ અશ્વરથ પાસે આવી, ચતુર્ઘટ અશ્વરથ તૈયાર કરાવ્યો, તેમાં આરૂઢ થઈ યાવત્ અશ્વ-હાથી-મોટા ભટ ચટકર સાથે સાકેતથી, મિથિલા રાજધાની જવા નીકળ્યો. સૂત્ર-૮૭, 88 87. તે કાળે, તે સમયે અંગ જનપદ હતું, તેમાં ચંપાનગરી હતી. ત્યાં ચંદ્રવ્હાય અંગરાજ હતો. તે ચંપા નગરીમાં અહંન્નક આદિ ઘણા સાંયાત્રિક નૌવણિક રહેતા હતા. તેઓ સમૃદ્ધ યાવત્ અપરિભૂત હતા. તેમાં તે અહંન્નક નામે શ્રાવક હતો, તે જીવા-જીવ આદિ તત્ત્વનો જ્ઞાતા હતો ઇત્યાદિ શ્રાવકનું વર્ણન કરવું. ત્યાર પછી તે અહંન્નક આદિ સાંયાત્રિક નૌવણિક અન્ય કોઈ દિવસે એકઠા થયા, મળીને આવા સ્વરૂપનો પરસ્પર કથા-સંલાપ થયો. આપણે માટે ઉચિત છે કે ગણિમ, ધરિમ, મેય, પરિચ્છેદ્ય, ભાંડક લઈને લવણસમુદ્રમાં પોત-વહનથી અવગાહન કરવું, એમ વિચારી પરસ્પર આ વાતને સ્વીકારીને ગણિમાદિ લઈને ગાડા-ગાડી તૈયાર કર્યા. ગણિમાદિના ભાંડથી ભર્યા. શુભ તિથિ-કરણ-નક્ષત્ર-મુહૂર્તમાં વિપુલ અશનાદિ તૈયાર કરાવ્યા, મિત્રાદિને ભોજન વેળાએ જમાડ્યા. યાવત્ પૂછ્યું. પૂછીને ગાડા-ગાડી જોડ્યા. જોડીને ચંપાનગરીની વચ્ચોવચ્ચ થઈ ગંભીર નામક પોતપટ્ટને આવ્યા. ગાડા-ગાડી છોડ્યા. પછી પોત વહાણ સજ્જ કર્યું. ગણિમ યાવત્ ચાર પ્રકારના ભાંડને ભર્યા, તેમાં ચોખા, લોટ, તેલ, ઘી, ગોરસ, પાણી, પાણીના વાસણ, ઔષધ, ભેષજ, તૃણ, કાષ્ઠ, વસ્ત્ર, શસ્ત્ર, અન્ય પણ વહાણમાં ભરવા યોગ્ય દ્રવ્યો વહાણમાં ભર્યા. શુભ તિથિ-કરણ-નક્ષત્ર-મુહૂર્તમાં વિપુલ અશનાદિ તૈયાર કરાવી, મિત્રાદિને પૂછીને પોતસ્થાને આવ્યા. ત્યારે તે અહંન્નક આદિ મુસાફરી કરનાર નૌકાવણિકોના પરિવારજનોએ તેવી પ્રિય વાણીથી અભિનંદતા, અભિસ્તવતા આમ કહ્યું - હે દાદા, પિતા, માતા, મામા, ભાણેજ ! આપ આ ભગવાન્ સમુદ્ર વડે પુનઃ પુનઃ રક્ષણ કરાતા ચિરંજીવ થાઓ. આપનું ભદ્ર થાઓ. ફરી પણ લબ્ધાર્થ થઈ, કાર્ય કરીને, વિના વિપ્લે પોતાના ઘેર જલદી આવો, તે અમે જોઈએ, એમ કહીને સ્નેહમય, સંતૃષ્ણ અને આંસુભરી આંખોથી જોતા-જોતા મુહૂર્તમાત્ર ત્યાં ઊભા રહ્યા. ત્યારપછી પુષ્પબલિ સમાપ્ત થતા, સરસ રક્તચંદનના પાંચે આંગળીઓથી થાપા માર્યા. ધૂપ ઉવેખ્યો, સમુદ્રવાયુની પૂજા થઈ, વલય બાહા યથાસ્થાને સંભાળીને રાખી, શ્વેત પતાકા ફરકાવી, વાદ્યોનો મધુર ધ્વનિ થયો, વિજયકારક શકુન થયા. રાજાનો આજ્ઞાપત્ર પ્રાપ્ત થયો. મહાન અને ઉત્કૃષ્ટ સિંહનાદ યાવત્ ધ્વનિથી, અત્યંત ક્ષુબ્ધ થયેલ મહાસમુદ્રની ગર્જના સમાન, પૃથ્વીને શબ્દમય કરતા, એક દિશામાં યાવત્ વણિજો નાવમાં ચઢ્યા. ત્યારે પુષ્પમાનવે આવા વચનો કહ્યા - ઓ વણિજો ! તમને બધાને અર્થની સિદ્ધિ થાઓ. કલ્યાણ પ્રાપ્ત થાઓ. તમારા બધા પાપ નષ્ટ થયા છે. હાલ પુષ્ય નક્ષત્ર યુક્ત, વિજય નામે મુહૂર્ત છે, આ દેશકાળ યાત્રાર્થે ઉત્તમ છે.. પછી પુષ્પમાનવ દ્વારા આ પ્રકારે વાક્ય કહેવાથી હૃષ્ટ-તુષ્ટ થયેલ-કુક્ષિધાર-કર્ણધાર-ગર્ભજ અને તે સાંયાત્રિક નૌકાવણિક પોત-પોતાના કાર્યમાં લાગી ગયા. પછી તે પરિપૂર્ણ મધ્યભાગવાળી, મંગલથી પરિપૂર્ણ અગ્રભાગવાળી નૌકાને બંધનમુક્ત કરી. ત્યારપછી તે નાવ બંધનમુક્ત થઈ, પવનના બળથી ચાલતી થઈ. તે સફેદ વસ્ત્ર યુક્ત હતી, તે પાંખ ફેલાવેલ ગરુડ યુવતિ જેવી લાગતી હતી. ગંગાજળના તીવ્ર પ્રહાર વેગથી ક્ષુબ્ધ થતી-થતી, હજારો મોટા-નાના તરંગોના સમૂહને ઉલ્લંઘતી, થોડા દિનોમાં લવણસમુદ્રમાં અનેકશત યોજન અવગાહ્યા પછી તે અહંન્નક આદિ સાંયાત્રિક નૌવણિકોને ઘણા સેંકડો ઉત્પાત ઉપજ્યા, તે આ પ્રમાણે - અકાલમાં ગર્જના-વિદ્યુત-સ્તનિત શબ્દો, વારંવાર આકાશમાં દેવનૃત્ય, એક મોટો પિશાચ દેખાયો. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 62