________________ આગમસૂત્ર 6 અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર ભેરી પાસે આવ્યા. પછી તે મેઘના સમૂહ સદશ ગંભીર અને મધુર શબ્દ કરનારી કૌમુદી ભેરી વગાડે છે. ત્યારે સ્નિગ્ધ-મધુર-ગંભીર પ્રતિધ્વનિ કરતા, શરદ ઋતુના મેઘ જેવો ભેરીનો શબ્દ થયો. ત્યારે તે કૌમુદી ભેરીના તાડનથી નવ યોજન વિસ્તીર્ણ, બાર યોજન લાંબી, તારવતી નગરીના શૃંગાટક, ત્રિક, ચતુષ્ક, ચત્વર, કંદર, દરી, વિવર, કુહર, ગિરિશિખર, નગરગોપુર, પ્રાસાદ, દ્વાર, ભવન, દેવકુલાદિ સ્થાનોમાં લાખો પ્રતિધ્વનિથી યુક્ત થઈને, અંદર-બહારના દ્વારવતી નગરીને શબ્દાયમાન કરતો તે શબ્દ ચારે તરફ ફેલાઈ ગયો. ત્યારે તે નવ યોજન પહોળી, બાર યોજન લાંબી દ્વારવતી નગરીમાં, સમદ્રવિજય પ્રમુખ દશ દશાર્ણ યાવતુ હજારો ગણિકાઓ તે કૌમુદી ભેરીનો શબ્દ સાંભળી, અવધારીને હૃષ્ટ-તુષ્ટ થઈને યાવત્ સ્નાન કરી, લાંબી-લટકતી. ફૂલમાલાના સમૂહને ધારણ કર્યા. અહત વસ્ત્ર પહેર્યા, ચંદનનો શરીર ઉપર લેપ કર્યો. કોઈ અશ્વારૂઢ થયા. એ રીતે હાથી-રથ-શિબિકા-ચંદમાનિકામાં આરૂઢ થઈ, કોઈ પગે ચાલતા પુરુષોના સમૂહથી પરીવરી કૃષ્ણ પાસે આવ્યા ત્યારે તે કૃષ્ણ વાસુદેવ, સમુદ્રવિજય આદિ દશ દશાહને યાવત્ સમીપ આવેલ જુએ છે. જોઈને હૃષ્ટ-તુષ્ટ થઈને યાવત્ કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિયો ! જલદીથી ચાતુરંગિણી સેના સજ્જ કરો, વિજય ગંધહસ્તિ લાવો. તેઓ પણ તેમ કરી યાવત્ સેવે છે. સૂત્ર-૬૫ થાવચ્ચા પુત્ર, મેઘકુમારની માફક નીકળ્યો. તેની જેમજ ધર્મ સાંભળ્યો, અવધાર્યો, પછી થાવસ્યા ગાથાપત્ની પાસે આવ્યો. આવીને માતાના પગે પડ્યો. મેઘકુમારની માફક નિવેદના કરી, માતા જ્યારે વિષયને અનુકૂળ અને પ્રતિકૂળ ઘણી જ આઘવણા, પન્નવણા, સંજ્ઞાપના અને વિજ્ઞાપના વડે સામાન્ય કથન કરતા કે યાવત્ આજીજી કરતા પણ તેને મનાવવામાં સમર્થ ન થઈ, ત્યારે ઇચ્છા વિના જ થાવસ્ત્રાપુત્ર-બાળકને નિષ્ક્રમણની અનુજ્ઞા આપી. વિશેષ એ કે - “હું તારા નિષ્ક્રમણ અભિષેકને જોવા ઇચ્છું છું.” કહ્યું. ત્યારે થાવસ્ત્રાપુત્ર મૌન રહ્યો. ત્યારે તે થાવસ્યા આસનથી ઊભી થઈ, પછી મહાર્થ, મહાઈ, મહાર્દ, રાજાને યોગ્ય એવું પ્રાભૂત(ભટણ) લીધું, લઈને મિત્ર આદિ વડે યાવત્ પરિવરીને કૃષ્ણ વાસુદેવના ઉત્તમ ભવનના મુખ્ય દ્વારના દેશભાગે આવી. આવીને તે દ્વાર માર્ગથી કૃષ્ણ વાસુદેવ પાસે આવી. પછી બે હાથ વડે વધાવીને તે મહાથ-મહાઈ–મહાઈ રાજાને યોગ્ય પ્રાભૃત ધર્યુ. ધરીને પછી આ પ્રમાણે કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! મારો આ એક જ પુત્ર, થાવાપુત્ર નામે બાળક ઈષ્ટ છે યાવત્ તે સંસારના ભયથી ઉદ્વિગ્ન થઈ અહંત અરિષ્ટનેમિ પાસે દીક્ષા લેવા ઇચ્છે છે. હું તેનો નિષ્ક્રમણ સત્કાર કરવા ઇચ્છું છું. હે દેવાનુપ્રિય ! દીક્ષા અંગીકાર કરનાર થાવસ્ત્રાપુત્રના છત્ર-મુગટ-ચામર આપ મને પ્રદાન કરો એવી મારી અભિલાષા છે. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે થાવસ્યા ગાથાપત્નીને આમ કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિયે ! તું આશ્વસ્ત અને વિશ્વસ્ત થઈને રહે. હું પોતે જ થાવસ્ત્રાપુત્ર દારકનો નિષ્ક્રમણ સત્કાર કરીશ. ત્યારે તે કૃષ્ણ વાસુદેવ ચાતુરંગિણી સેના સાથે વિજય હસ્તિરત્ન ઉપર આરૂઢ થઈને જ્યાં થાવચ્ચ ગૃહપત્ની છે, ત્યાં આવીને, તેણીને આ પ્રમાણે કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! તું મુંડ થઈને પ્રવ્રજ્યા ન લે. તું વિપુલ માનુષી કામભોગોને ભોગવ, મારી ભૂજાઓની છાયામાં રહે. હું કેવળ તારી ઉપર થઈને જનારા વાયુકાયને રોકવામાં સમર્થ નથી. પરંતુ તે સિવાય તને કંઈપણ આબાધા-વિબાધા થાય તે નિવારીશ. ત્યારે થાવસ્ત્રાપુત્ર, કૃષ્ણ વાસુદેવે આમ કહેતા, કૃષ્ણ વાસુદેવને આ પ્રમાણે કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય! જો તમે મારા જીવનનો અંત કરનાર મૃત્યુને રોકી દો, મારા શરીર અને રૂપનો વિનાશ કરનારી જરાને રોકી શકો, તો હું તમારા બાહુની છાયા નીચે રહીને વિપુલ માનુષી કામભોગ ભોગવતો વિચરું. ત્યારે તે કૃષ્ણ વાસુદેવ, થાવસ્ત્રાપુત્રએ આમ કહેતા, આ પ્રમાણે કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! આ દૂર અતિક્રમણીયને બળવાન એવા દેવ કે દાનવ પણ નિવારવા સમર્થ નથી, માત્ર પોતાના કર્મનો ક્ષય જ તેને રોકી શકે. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા)” આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 47