________________ આગમસૂત્ર 6 અંગસૂત્ર 6 જ્ઞાતાધર્મકથાંગસૂત્ર પોતાના ઘેર ભદ્રા સાર્થવાહી પાસે આવ્યો, આવીને ભદ્રાને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! ધન્ય એ તમારા પુત્રઘાતકને યાવત્ પ્રત્યમિત્રને તે વિપુલ અશનાદિનો સંવિભાગ કર્યો. સૂત્ર-પ૨ ત્યારે તે ભદ્રા સાર્થવાહી, પંથક દાસચેટકની પાસે આ વાત સાંભળી ક્રોધિત થઇ, રોષાયમાન બની યાવત્ ધંવાફેવા થતી ધન્ય સાર્થવાહ પ્રત્યે પ્રદ્વેષ કરવા લાગી. ત્યારે તે ધન્ય સાર્થવાહ અન્ય કોઈ દિવસે મિત્ર-જ્ઞાતિજનનિજક-સ્વજન-સંબંધી–પરિજન સાથે પોતાના સારભૂત દ્રવ્યથી રાજદંડથી પોતાને છોડાવ્યો, છોડાવીને કેદખાના થકી નીકળ્યો. પછી તે ધન્ય સાર્થવાહ અલંકારસભામાં ગયો, અલંકાર કર્મ કર્યું. પુષ્કરિણીએ આવ્યો, આવીને ધોવાની માટી લીધી, પુષ્કરિણીમાં ઊતર્યો, ઊતરીને જળ વડે સ્નાન કર્યું, સ્નાન કરીને, બલિકર્મ કરી યાવત્ રાજગૃહમાં પ્રવેશ્યો, પ્રવેશીને રાજગૃહની વચ્ચો વચ્ચેથી નીકળી પોતાના ઘેર જવા નીકળ્યો. ત્યારે ધન્ય સાર્થવાહને આવતો જોઈને રાજગૃહમાં ઘણા નિજક શ્રેષ્ઠી, સાર્થવાહ આદિએ તેનો આદર કર્યો - જાણ્યો - સત્કાર કર્યો - સન્માન કર્યુ - ઊભા થઈને શરીરનું કુશલ પૂછ્યું. ત્યારપછી તે ધન્ય પોતાના ઘેર આવ્યો. આવીને જે તેની બાહ્ય પર્ષદા હતી, તે આ - દાસ, શ્રેષ્ય, ભૂતક, ભાગીદાર, તેમણે પણ ધન્ય સાર્થવાહને આવતો જોયો, જોઈને પગે પડીને ક્ષેમ કુશલ પૂછડ્યા. જે તેની અત્યંતર પર્ષદા હતી, તે આ - માતા, પિતા, ભાઈ, બહેન, તેમણે પણ ધન્ય સાર્થવાહને આવતો જોયો. જોઈને આસનેથી ઊભા. થયા. ગળે મળ્યા, મળીને હર્ષના આંસુ વહાવ્યા. ત્યારપછી તે ધન્ય સાર્થવાહ ભદ્રાભાર્યા પાસે આવ્યો. ત્યારે તેણી ધન્યને આવતો જોઈને આદર ન કર્યો, જાણ્યો નહીં. આદર ન કરીને, ન જાણીને મૌન થઈ, મુખ ફેરવીને ઊભી રહી. ત્યારે ધન્ય સાર્થવાહે ભદ્રાને આમ કહ્યું- દેવાનુપ્રિય ! તું કેમ ખુશ-હર્ષિત કે આનંદિત ન થઈ ? જે મેં પોતાનું સાર દ્રવ્ય રાજ્યદંડરૂપે આપી પોતાને છોડાવ્યો છે. ત્યારે ભદ્રાએ ધન્યને કહ્યું - મને સંતોષ યાવત્ આનંદ કેમ થાય? કેમ કે તમે મારા પુત્રઘાતક યાવત્ પ્રત્ય મિત્રને વિપુલ અશનાદિનો સંવિભાગ કર્યો. ત્યારે ધન્યએ કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિય ! ધર્મ માનીને, તપ માનીને, પ્રત્યુપકારની ભાવનાથી, લોકલાજથી, ન્યાય માનીને, સહચરસહાયક કે સુહૃદ સમજીને, મેં તે વિપુલ અશનાદિનો સંવિભાગ કરેલ ન હતો. માત્ર શરીર ચિંતાર્થે કરેલ. ત્યારે ભદ્રા, ધન્ય પાસેથી આમ સાંભળી હર્ષિત થઈ યાવત્ આસનેથી ઊભી થઈ, ગળે મળી, આંસુ વહાવી, ક્ષેમકુશળને પૂછીને સ્નાન યાવત્ પ્રાયશ્ચિત્ત કરી વિપુલ ભોગોપભોગ ભોગવતી રહી. ત્યારે તે વિજય ચોર કારાગૃહમાં બંધ, વધ, ચાબુક પ્રહાર યાવત્ ભૂખ-તરસથી પીડિત થઈને કાળમાસે મૃત્યુ પામી નરકમાં નૈરયિકપણે ઉપજ્યો. તે ત્યાં કાળો અને અતિ કાળા નૈરયિકરૂપે જમ્યો, યાવત્ વેદનાને અનુભવતો. વિચરવા લાગ્યો. તે ત્યાંથી નીકળી અનાદિ-અનંત-દીર્વમાર્ગી-ચાતુરંત સંસાર કાંતારમાં ભમશે. હે જંબૂ ! એ પ્રમાણે આપણા જે સાધુ-સાધ્વી, આચાર્ય-ઉપાધ્યાય પાસે મુંડ થઈને, ઘરથી નીકળી અણગારિક પ્રવજ્યા લઈને વિપુલ મણિ, મોતી, ધન, કનક, રત્ન, સારદ્રવ્યમાં લુબ્ધ થાય છે, તેમની ભાવિ દશા પણ ચોરના જેવી જ થાય છે. સૂત્ર-પ૩, 54 53. તે કાળે, તે સમયે ધર્મઘોષ નામે જાતિસંપન્ન સ્થવિર ભગવંત યાવત્ પૂર્વાનુપૂર્વી ચાલતા રાજગૃહનગરે ગુણશીલ ચૈત્યમાં યાવત્ યથાપ્રતિરૂપ અવગ્રહ લઈને સંયમ અને તપ વડે આત્માને ભાવિત કરતા વિચરે છે, પર્ષદા નીકળી, ધર્મઘોષ સ્થવિરે દેશના આપી. ત્યારે તે ધન્ય સાર્થવાહે ઘણા લોકો પાસે આ વાત સાંભળી, સમજી આવા પ્રકારનો આધ્યાત્મિક યાવત્ સંકલ્પ થયો - નિશ્ચ જાતિસંપન્ન ભગવંત અહીં આવ્યા છે, અહીં સંપ્રાપ્ત થયા છે. તો હું મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(જ્ઞાતાધર્મકથા) આગમસૂત્ર અનુવાદ Page 39